Misirlou: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k Yunanistan'da yaşayanlara sıkça yapılan bir hata ile Yunanlı denilmektedir. Bunun yerine hem bu milletten olan kişiyi ifade etmek hem de Yunanistan'a ait o, yazış şekli: Türkçe'y → Türkçey AWB ile
37. satır: 37. satır:


== Tarihçesi ==
== Tarihçesi ==
1920'li yıllarda [[İzmir]]'den [[Atina]]'ya [[Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi|mübadeleyle]] gelmiş Rum asıllı Anadolulu göçmenlere ait bir halk şarkısından köken alan ve gerçek bestecisi kesin olarak bilinmeyen "Misirlou" ilk kez [[Tetos Demetriades]] tarafından 1927'de [[Rebetika]] tarzında seslendirilmişti<ref name=DINO>{{Web kaynağı| url = http://www.dinosaurgardens.com/archives/297 | başlık = The Mysteries of “Misirlou” | erişimtarihi = 26 Kasım 2011 | yayımcı = dinosaurgardens.com | dil = İngilizce }}</ref><ref>{{Web kaynağı| url = http://sailingoveracardboardsea.blogspot.com/2011/07/earworm-misirlou.html | başlık = Earworm: Misirlou | erişimtarihi = 26 Kasım 2011 | yayımcı = sailingoveracardboardsea | dil = İngilizce }}</ref> Yunanca sözlerinin '[[Mısır]]lı bir kıza' hitaben yazılmış olması ve şarkıda ''ya habibi'' ve ''ya leli'' gibi [[Arapça]] sözcüklerin geçmesi şarkının [[Ortadoğu]] kökenine de işaret eder. Zaten şarkının adındaki ''Misirlou'' dan kastedilen ''Mısırlı Kız'' dır. Şarkı ayrıca enstrümantal din dışı bir [[Musevi]] müziği türü olan [[Klezmer]] tarzında ve [[Yahudi İspanyolcası]] (Ladino veya Eşpanyol)'yla yazılan sözlerle de sıklıkla seslendirilmiştir.
1920'li yıllarda [[İzmir]]'den [[Atina]]'ya [[Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi|mübadeleyle]] gelmiş Rum asıllı Anadolulu göçmenlere ait bir halk şarkısından köken alan ve gerçek bestecisi kesin olarak bilinmeyen "Misirlou" ilk kez [[Tetos Demetriades]] tarafından 1927'de [[Rebetika]] tarzında seslendirilmişti<ref name="DINO">{{Web kaynağı| url = http://www.dinosaurgardens.com/archives/297 | başlık = The Mysteries of “Misirlou” | erişimtarihi = 26 Kasım 2011 | yayımcı = dinosaurgardens.com | dil = İngilizce }}</ref><ref>{{Web kaynağı| url = http://sailingoveracardboardsea.blogspot.com/2011/07/earworm-misirlou.html | başlık = Earworm: Misirlou | erişimtarihi = 26 Kasım 2011 | yayımcı = sailingoveracardboardsea | dil = İngilizce }}</ref> Yunanca sözlerinin '[[Mısır]]lı bir kıza' hitaben yazılmış olması ve şarkıda ''ya habibi'' ve ''ya leli'' gibi [[Arapça]] sözcüklerin geçmesi şarkının [[Ortadoğu]] kökenine de işaret eder. Zaten şarkının adındaki ''Misirlou'' dan kastedilen ''Mısırlı Kız'' dır. Şarkı ayrıca enstrümantal din dışı bir [[Musevi]] müziği türü olan [[Klezmer]] tarzında ve [[Yahudi İspanyolcası]] (Ladino veya Eşpanyol)'yla yazılan sözlerle de sıklıkla seslendirilmiştir.


[[Osmanlı İmparatorluğu]] topraklarından doğmuş olan bu akılda kalıcı kıvrak parça, bu topraklarda yaşayan Türkler, Araplar, Yunanlılar ve Museviler tarafından çabucak benimsenerek kendi dillerinde yıllarca seslendirilmiştir. Ancak bestecisinin bilinmiyor olması dolayısıyla bu İmparatorluğun mirasçısı olan milletler tarafından günümüzde bir türlü paylaşılamamaktadır. Özellikle de Yunanlılar ve Türkler parçanın kendilerine ait olduğunu ısrarla ileri sürmektelerse de, muhtelif ülkelerdeki telif birliklerinde besteci olarak Nicholas Roubanis kayıtlıdır.<ref name=DINO /><ref name=BMI>{{Web kaynağı| url = http://repertoire.bmi.com/title.asp?blnWriter=True&blnPublisher=True&blnArtist=True&keyID=996637&ShowNbr=0&ShowSeqNbr=0&querytype=WorkID | başlık = Misirlou (Legal Title) | erişimtarihi = 20 Haziran 2012 | yayımcı = BMI Repertoire | dil = İngilizce }}</ref>.
[[Osmanlı İmparatorluğu]] topraklarından doğmuş olan bu akılda kalıcı kıvrak parça, bu topraklarda yaşayan Türkler, Araplar, Yunanlar ve Museviler tarafından çabucak benimsenerek kendi dillerinde yıllarca seslendirilmiştir. Ancak bestecisinin bilinmiyor olması dolayısıyla bu İmparatorluğun mirasçısı olan milletler tarafından günümüzde bir türlü paylaşılamamaktadır. Özellikle de Yunanlar ve Türkler parçanın kendilerine ait olduğunu ısrarla ileri sürmektelerse de, muhtelif ülkelerdeki telif birliklerinde besteci olarak Nicholas Roubanis kayıtlıdır.<ref name="DINO" /><ref name="BMI">{{Web kaynağı| url = http://repertoire.bmi.com/title.asp?blnWriter=True&blnPublisher=True&blnArtist=True&keyID=996637&ShowNbr=0&ShowSeqNbr=0&querytype=WorkID | başlık = Misirlou (Legal Title) | erişimtarihi = 20 Haziran 2012 | yayımcı = BMI Repertoire | dil = İngilizce }}</ref>.


1930'lardan itibaren [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de farklı şarkıcılar tarafından defalarca plağa kaydedilen şarkı, 1962 yılında [[Dick Dale]] tarafından [[Del-Tones]] orkestrası eşliğinde solo gitarla seslendirilince daha geniş kitleler tarafından tanındı. Bu enstrümantal parça 1994 tarihinde [[Quentin Tarantino]]'nun [[Pulp Fiction]] (Ucuz Roman) adlı filminde kullanılınca parçanın popülerliği bir kat daha arttı. Bu filmde Dick Dale'in versiyonu kullanılmıştır. Parça Fox-Trot'tan Surf Rock'a kadar birçok tarzda plağa kaydedilmiştir.
1930'lardan itibaren [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de farklı şarkıcılar tarafından defalarca plağa kaydedilen şarkı, 1962 yılında [[Dick Dale]] tarafından [[Del-Tones]] orkestrası eşliğinde solo gitarla seslendirilince daha geniş kitleler tarafından tanındı. Bu enstrümantal parça 1994 tarihinde [[Quentin Tarantino]]'nun [[Pulp Fiction]] (Ucuz Roman) adlı filminde kullanılınca parçanın popülerliği bir kat daha arttı. Bu filmde Dick Dale'in versiyonu kullanılmıştır. Parça Fox-Trot'tan Surf Rock'a kadar birçok tarzda plağa kaydedilmiştir.
48. satır: 48. satır:


== Sözleri ==
== Sözleri ==
Şarkının, ilk kez 1927 yılında Atina'da Tetos Demetriades'in Victor Plak için kaydettiği versiyonundaki Yunanca özgün sözleri Mısırlı bir genç kıza hitaben yazılmış aşk mısralarıdır ve şu şekilde Türkçe'ye çevrilebilir:
Şarkının, ilk kez 1927 yılında Atina'da Tetos Demetriades'in Victor Plak için kaydettiği versiyonundaki Yunanca özgün sözleri Mısırlı bir genç kıza hitaben yazılmış aşk mısralarıdır ve şu şekilde Türkçeye çevrilebilir:


{{quote|''Mısırlım benim, senin o tatlı bakışların / Kalbimde bir ateş yaktı / Ah, ya habibi, ah, ya leli (Arapça: Ah aşkım, Ah gecelerim benim) / Dudaklarından bal damlıyor senin / Ah Mısırlım benim, başka diyarlara ait büyülü güzellik / Kendi çılgınlığıma yenik düşeceğim, artık tahammülüm kalmadı / Seni bu Arap diyarından uzaklara kaçıracağım / Kara gözlüm, delişmen Mısırlım benim / Tek öpücük hayatımı alt üst etti / Ah, ya habibi, tek bir öpücük / Senin tatlı minik dudaklarından..''}}
{{quote|''Mısırlım benim, senin o tatlı bakışların / Kalbimde bir ateş yaktı / Ah, ya habibi, ah, ya leli (Arapça: Ah aşkım, Ah gecelerim benim) / Dudaklarından bal damlıyor senin / Ah Mısırlım benim, başka diyarlara ait büyülü güzellik / Kendi çılgınlığıma yenik düşeceğim, artık tahammülüm kalmadı / Seni bu Arap diyarından uzaklara kaçıracağım / Kara gözlüm, delişmen Mısırlım benim / Tek öpücük hayatımı alt üst etti / Ah, ya habibi, tek bir öpücük / Senin tatlı minik dudaklarından..''}}
54. satır: 54. satır:
Parçanın [[Ladino]] (Yahudi İspanyolcası)'yla yazılan sözleri tamamen farklıdır ve Yunanca özgün haliyle alâkası yoktur.
Parçanın [[Ladino]] (Yahudi İspanyolcası)'yla yazılan sözleri tamamen farklıdır ve Yunanca özgün haliyle alâkası yoktur.


Yahudi asıllı [[İzmir]]li şarkıcı [[Dario Moreno]] şarkının iki ayrı Fransızca versiyonunu seslendirmişti. Bunlardan ilkinin sözleri özgün halinden tamamen farklıyken, ikincisinin sözleri Yunanca versiyonunun tam çevirisidir. Türk Müziği sanatçısı [[Zeki Müren]] ise 1950'li yıllarda "Yaralı Gönül" adıyla şarkıyı Türk sanat müziği formatında plağa okumuştu. [[Suat Sayın]]'ın yazdığı sözlerin özgün haliyle benzerliği yoktur. Şarkı:
Yahudi asıllı [[İzmir]]li şarkıcı [[Dario Moreno]] şarkının iki ayrı Fransızca versiyonunu seslendirmişti. Bunlardan ilkinin sözleri özgün halinden tamamen farklıyken, ikincisinin sözleri Yunanca versiyonunun tam çevirisidir. Türk Müziği sanatçısı [[Zeki Müren]] ise 1950'li yıllarda "Yaralı Gönül" adıyla şarkıyı Türk sanat müziği formatında plağa okumuştu. [[Suat Sayın]]'ın yazdığı sözlerin özgün haliyle benzerliği yoktur. Şarkı:


{{quote|''Yaralı bir gönülden başka / Ne bıraktın bende hatıra / Günah değil mi yazık değil mi bana /Gel yeter artık sar beni kollarına / Ah bu acı bu keder ne zaman biter''}} sözleriyle başlıyordu.
{{quote|''Yaralı bir gönülden başka / Ne bıraktın bende hatıra / Günah değil mi yazık değil mi bana /Gel yeter artık sar beni kollarına / Ah bu acı bu keder ne zaman biter''}} sözleriyle başlıyordu.


== Şarkıyı seslendirenler ==
== Şarkıyı seslendirenler ==
* [[Tetos Demetriades]], bu [[Yunanlı]] şarkıcı parçayı ilk kez kendi adını taşıyan orkestrası eşliğinde [[Atina]]'da 1927'de seslendirmiş ve plağa kaydetmiştir (Victor plak). Bu anonim şarkı İzmir'den Atina'ya [[Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi|mübadeleyle]] gelmiş Rum asıllı Anadolulu göçmenler tarafından getirilmişti ve aslında Osmanlı topraklarında doğmuş bir halk şarkısından köken almıştı. Gerçek bestecisinin adı belli değildir.
* [[Tetos Demetriades]], bu [[Yunan]] şarkıcı parçayı ilk kez kendi adını taşıyan orkestrası eşliğinde [[Atina]]'da 1927'de seslendirmiş ve plağa kaydetmiştir (Victor plak). Bu anonim şarkı İzmir'den Atina'ya [[Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi|mübadeleyle]] gelmiş Rum asıllı Anadolulu göçmenler tarafından getirilmişti ve aslında Osmanlı topraklarında doğmuş bir halk şarkısından köken almıştı. Gerçek bestecisinin adı belli değildir.
* [[Michalis Patrinos]]
* [[Michalis Patrinos]]
* [[Clovis el-Hajj]], [[Lübnan]]lı şarkıcı "Amal" adıyla ve Arapça sözlerle seslendirdi (Bugüne kadarki tek Arapça versiyon)
* [[Clovis el-Hajj]], [[Lübnan]]lı şarkıcı "Amal" adıyla ve Arapça sözlerle seslendirdi (Bugüne kadarki tek Arapça versiyon)
95. satır: 95. satır:
* [[Dark Angel]], ABD'li Thrash metal grubu 1991 tarihli "Time Does Not Heal" albümünde parçanın kısa bir bölümünü ödünç almışlardı.
* [[Dark Angel]], ABD'li Thrash metal grubu 1991 tarihli "Time Does Not Heal" albümünde parçanın kısa bir bölümünü ödünç almışlardı.
* [[Deep Blue (grup)|Deep Blue]], Avustralyalı yaylılar orkestrası parçayı seslendirdi.
* [[Deep Blue (grup)|Deep Blue]], Avustralyalı yaylılar orkestrası parçayı seslendirdi.
* [[Glykeria]], Yunanlı şarkıcı
* [[Glykeria]], Yunan şarkıcı
* [[Anna Vissi]], Kıbrıslı şarkıcı [[2004 Atina Olimpiyatları]]'nda seslendirdi.
* [[Anna Vissi]], Kıbrıslı şarkıcı [[2004 Atina Olimpiyatları]]'nda seslendirdi.
* [[2Cellos]], Hırvat çellistler Luka Šulić ve Stjepan Hauser 2011'de "Misirlou"yu klasik formata uyarladılar.
* [[2Cellos]], Hırvat çellistler Luka Šulić ve Stjepan Hauser 2011'de "Misirlou"yu klasik formata uyarladılar.
118. satır: 118. satır:
* [http://memory.loc.gov/cgi-bin/query/S?ammem/flwpabib:@field%28TITLE+@od1%28Misirlou%29%29 ABD Kongre Kütüphanesi'nden "Misirlou" versiyonları]
* [http://memory.loc.gov/cgi-bin/query/S?ammem/flwpabib:@field%28TITLE+@od1%28Misirlou%29%29 ABD Kongre Kütüphanesi'nden "Misirlou" versiyonları]
* [http://repertoire.bmi.com/title.asp?blnWriter=True&blnPublisher=True&blnArtist=True&keyID=996637&ShowNbr=0&ShowSeqNbr=0&querytype=WorkID Amerikan Telif Birliği BMI kayıtlarına göre Misirlou'nun besteci bilgisi]
* [http://repertoire.bmi.com/title.asp?blnWriter=True&blnPublisher=True&blnArtist=True&keyID=996637&ShowNbr=0&ShowSeqNbr=0&querytype=WorkID Amerikan Telif Birliği BMI kayıtlarına göre Misirlou'nun besteci bilgisi]



[[Kategori:1927 şarkıları]]
[[Kategori:1927 şarkıları]]

Sayfanın 21.28, 2 Ocak 2015 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Mısırlı (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
"Misirlou"
Caterina Valente'nin seslendirdiği cover versiyonun yer aldığı 45'lik vinil plağın ön kapak resmi
Caterina Valente Pop, Fox-Trot, Rebetika, Klezmer, Oryantal, Surf Rock, Exotica
Kaydedilme1927 (İlk kayıt)
TarzPop
Süre2:44
Cover versiyonları
Tetos Demetriades, Michalis Patrinos, Xavier Cugat, Dick Dale, The Beach Boys, Connie Francis, Dario Moreno, Zeki Müren, The Black Eyed Peas

Misirlou (Yunanca: Μισιρλού, Türkçe: Mısırlı), İlk kez 1927 yılında Atina'da kaydedilmiş egzotik halk şarkısı.

Tarihçesi

1920'li yıllarda İzmir'den Atina'ya mübadeleyle gelmiş Rum asıllı Anadolulu göçmenlere ait bir halk şarkısından köken alan ve gerçek bestecisi kesin olarak bilinmeyen "Misirlou" ilk kez Tetos Demetriades tarafından 1927'de Rebetika tarzında seslendirilmişti[1][2] Yunanca sözlerinin 'Mısırlı bir kıza' hitaben yazılmış olması ve şarkıda ya habibi ve ya leli gibi Arapça sözcüklerin geçmesi şarkının Ortadoğu kökenine de işaret eder. Zaten şarkının adındaki Misirlou dan kastedilen Mısırlı Kız dır. Şarkı ayrıca enstrümantal din dışı bir Musevi müziği türü olan Klezmer tarzında ve Yahudi İspanyolcası (Ladino veya Eşpanyol)'yla yazılan sözlerle de sıklıkla seslendirilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu topraklarından doğmuş olan bu akılda kalıcı kıvrak parça, bu topraklarda yaşayan Türkler, Araplar, Yunanlar ve Museviler tarafından çabucak benimsenerek kendi dillerinde yıllarca seslendirilmiştir. Ancak bestecisinin bilinmiyor olması dolayısıyla bu İmparatorluğun mirasçısı olan milletler tarafından günümüzde bir türlü paylaşılamamaktadır. Özellikle de Yunanlar ve Türkler parçanın kendilerine ait olduğunu ısrarla ileri sürmektelerse de, muhtelif ülkelerdeki telif birliklerinde besteci olarak Nicholas Roubanis kayıtlıdır.[1][3].

1930'lardan itibaren ABD'de farklı şarkıcılar tarafından defalarca plağa kaydedilen şarkı, 1962 yılında Dick Dale tarafından Del-Tones orkestrası eşliğinde solo gitarla seslendirilince daha geniş kitleler tarafından tanındı. Bu enstrümantal parça 1994 tarihinde Quentin Tarantino'nun Pulp Fiction (Ucuz Roman) adlı filminde kullanılınca parçanın popülerliği bir kat daha arttı. Bu filmde Dick Dale'in versiyonu kullanılmıştır. Parça Fox-Trot'tan Surf Rock'a kadar birçok tarzda plağa kaydedilmiştir.

Musevi kökenli İzmirli şarkıcı Dario Moreno da şarkıyı Fransızca sözlerle birkaç değişik versiyonuyla seslendirmişti. Türk Müziği sanatçısı Zeki Müren ise 1950'li yıllarda Suat Sayın'ın yazdığı sözlerle ve "Yaralı Gönül" adıyla şarkıyı taş plak olarak çıkarmıştı[4][5].

Özetle, "Misirlou", uzun yıllar önce Osmanlı topraklarında bir halk şarkısı olarak başladığı uzun yolculuğu sırasında, önce Yunanistan'da Rebetika tarzına bürünmüş, daha sonra ABD'de 1930'lu ve 1940'lı yıllarda Xavier Cugat gibi büyük orkestralar tarafından Latin Pop ve Fox-Trot tarzlarında plağa kaydedilmiş, 1950'li yıllarda ise o dönemde moda olan "Egzotik Müzik" (Exotica)'in hemen tüm orkestraları tarafından farklı yorumlarıyla seslendirilmiş ve kaydedilmişti. 1962 yılında ABD'li müzisyen Dick Dale'in elektro gitarla parçaya getirdiği farklı yorum, "Misirlou"nun bir kez daha form değiştirmesine neden olmuştu. Bu kez de 1960'larda Güney Kaliforniya'da popüler olan dalga sörfü adı verilen sporla ve bu sporun yaygın olarak yapıldığı yer olan Kaliforniya yaşam tarzıyla bağlantılı olarak o günlerde moda olan "Sörf müziği" akımının hemen hemen tüm müzik toplulukları bu parçayı Dick Dale'in yorumuna yakın bir biçimde seslendirmeye başlamıştı. 1960'lı yıllarda Caterina Valente ve Connie Francis gibi romantik pop şarkıcıları parçaya kendi yorumlarını getirmişlerdi. Daha sonra çeşitli ülkelerden onlarca şarkıcı ve topluluk parçayı coverladır. Bu versiyonların bir kısmı enstrümantaldi, bir kısmı da çeşitli dillerde seslendirilmişti.

Sözleri

Şarkının, ilk kez 1927 yılında Atina'da Tetos Demetriades'in Victor Plak için kaydettiği versiyonundaki Yunanca özgün sözleri Mısırlı bir genç kıza hitaben yazılmış aşk mısralarıdır ve şu şekilde Türkçeye çevrilebilir:

Mısırlım benim, senin o tatlı bakışların / Kalbimde bir ateş yaktı / Ah, ya habibi, ah, ya leli (Arapça: Ah aşkım, Ah gecelerim benim) / Dudaklarından bal damlıyor senin / Ah Mısırlım benim, başka diyarlara ait büyülü güzellik / Kendi çılgınlığıma yenik düşeceğim, artık tahammülüm kalmadı / Seni bu Arap diyarından uzaklara kaçıracağım / Kara gözlüm, delişmen Mısırlım benim / Tek öpücük hayatımı alt üst etti / Ah, ya habibi, tek bir öpücük / Senin tatlı minik dudaklarından..

Parçanın Ladino (Yahudi İspanyolcası)'yla yazılan sözleri tamamen farklıdır ve Yunanca özgün haliyle alâkası yoktur.

Yahudi asıllı İzmirli şarkıcı Dario Moreno şarkının iki ayrı Fransızca versiyonunu seslendirmişti. Bunlardan ilkinin sözleri özgün halinden tamamen farklıyken, ikincisinin sözleri Yunanca versiyonunun tam çevirisidir. Türk Müziği sanatçısı Zeki Müren ise 1950'li yıllarda "Yaralı Gönül" adıyla şarkıyı Türk sanat müziği formatında plağa okumuştu. Suat Sayın'ın yazdığı sözlerin özgün haliyle benzerliği yoktur. Şarkı:

Yaralı bir gönülden başka / Ne bıraktın bende hatıra / Günah değil mi yazık değil mi bana /Gel yeter artık sar beni kollarına / Ah bu acı bu keder ne zaman biter

sözleriyle başlıyordu.

Şarkıyı seslendirenler

Filmlerde kullanılması

  • 1994 tarihinde Quentin Tarantino'nun Pulp Fiction (Ucuz Roman) adlı filminde tema müziği olarak kullanıldı ve aynı yıl çıkan soundtrack albümünde de yer aldı.
  • 1996 tarihli Space Jam filminde yer alan ve yukarıdaki filme gönderme yapan parodi sahnesinde işitildi.
  • 1998'de Six String Samurai adlı kült filmde The Red Elvises'in bir coverı kullanılmıştır.
  • 1998'de Fransız filmi Taxi'nin açılış sahnesinde

Kaynakça

  1. ^ a b "The Mysteries of "Misirlou"" (İngilizce). dinosaurgardens.com. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011. 
  2. ^ "Earworm: Misirlou" (İngilizce). sailingoveracardboardsea. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011. 
  3. ^ "Misirlou (Legal Title)" (İngilizce). BMI Repertoire. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  4. ^ "Misirlou'dan "Yaralı Gönül"e". dikkatmuzik.com. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011. 
  5. ^ "Misirlou" (Yunanca). 4misirlou.blogspot.com. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Misirlou&oldid=14980179" sayfasından alınmıştır