Zülfikar Bey Makinski
Zülfikar Bey Makinski | |
|---|---|
| Doğum | Azerice: Zülfüqar bəy Məhəmmədqulu bəy oğlu Makinski 1885 İrevan, İrevan Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1923 yılından sonra Bilinmemektedir |
| Eğitim | Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi |
| Meslek | Siyasetçi ve hukukçu |
Zülfikar Bey Makinski (Azerbaycanca:Zülfüqar bəy Məhəmmədqulu bəy oğlu Makinski; d. 1885, İrevan, İrevan Guberniyası, Rus İmparatorluğu - ö. 1923 yılından sonra) Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin Himayedarlık Bakanlığının Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'ndeki temsilcisi, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosunun I. Dönem milletvekili, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Erzak Bakanlığının idare başkanı ve Teymur Bey Makinski'nin kardeşi. Ünlü Azerbaycan soylu ailelerinden olan Makinskiler'dendir.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1885 yılında İrevan şehrinde Muhammedkulu bey Makinskinin ailesinde dünyaya gelmiştir. 1904 yılında Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesinin Hukuk fakültesinde eğitim görmeye başlamış, 1911 yılında eğitimini tamamlamıştır.[2][3]
Makinski ailesinin kökeni Güney Azerbaycanda yerleşen Maku Hanlığı'na dayanmaktadır. Oğuz Türkleri'nin Bayat koluna mensub olan aile Nadir Şah'ın ölümünden sonra Maku Hanlığı'nı kurmuş, XIX yüzyılda ailenin bir kolu Kuzey Azerbaycanın İrevan şehrinde (şimdi Ermenistan Cumhuriyeti) yaşamaya başlamıştır.[4]
Siyasi faaliyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]1918 yılının Haziran ayında Ermenistan Parlamentosunda temsil edilen 6 müslüman milletvekilden biri olmuştur.
.jpg)
1918-1920 yıllarında İrevan şehrinde faaliyet gösteren ve Azerbaycan Türkleri'ne ait olan İrevan Müslüman Milli Şurası, İrevan Müslüman Hayır Cemiyeti ve İrevan Guberniyası Hemşehrileri teşkilatlarının işlerinde aktif rol almıştır. Onun başkanlığı altında olan teşkilatın 1919 yılının 17 Ocak tarihli toplantısında Azerbaycan Cumhuriyeti'ne başvuru kabul edilmiştir. Başvuruda, Türk birliklerinin [[[Osmanlı ordusu]]] İrevan vilayetinden çekilmesinin ardından Ermeni silahlı kuvvetlerinin Surmali ve Eçmiadzin ilçelerinin tamamını Müslümanların yaşadığı bölümlerini ele geçirdiği, ayrıca Şarur'u ve Nahçivanı ele geçirmek için bir saldırı başlattığı belirtiliyordu. Bundan başka, başvuruda İrevan vilayetinde "yıkıma ve ölüme mahkûm edilen Müslümanların kurtarılması için" Azerbaycan ve Ermenistan temsilcilerinin Tiflis'te müttefik komutanlığının katılımıyla özel bir konferans düzenlenmesi teklif edildi.[5][6][7]
Azerbaycan Cumhuriyeti'nin 1 A]ustos 1919 tarihli kararıyla Zülfikar Bey Makinski Himayedarlık Bakanlığı'nın Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'ndeki temsilcisi oldu. Onun 11 Kasım 1919 tarihli göndermiş olduğu raporda şunlar yazılıydı:[8][9][10]
Şubat 1918'den bu yana devam eden katliamlar sonucunda 0,5 milyon kişi (Nahçıvan, Şarur, Sürmeli ilçelerinden) dilenci durumuna düşmüştür...Kati olarak ölenlerinin sayının 100-120 bin olduğunu söyleye biliriz. 50 bin kişi Azerbaycan'a kaçmıştır. İrevan, Zangibasar ilçesi, Sürmeli ilçesinin 2 mahallesi ve Eçmiadzin'de yaklaşık aynı sayıda yaşıyor. Yerde kalan mülteciler ise Nahçivan kazasına, Şarur ilçesine, Sürmeli kazaının III. bölgesine ve Kars vilayetinin Kağızman bölgesine sığınmıştır. Bazıları Maku Hanlığı'na ve Türkiye'ye taşınmıştır. Şuanki durumda 50 bin kişiye yiyecek yardımı (un, tahıl ve ekmek şeklinde) gerekmektedir. İrevan şehrinde açlık keçiren kişi sayısı [Azerbaycan Türkü] 8 bindir.[11]
16 Mart 1920 yılında onun yerine kardeşi Teymur Bey Makinski atanmıştır.[12]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Çingizoğlu 2011, s. 10.
- ^ "Peterburq ali məktəblərində oxumuş tələbələrimiz". 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2018.
- ^ Nazim 2018, s. 170.
- ^ Çingizoğlu 2011, s. 2-5.
- ^ Xanməmməmdova 2019, s. 2595.
- ^ Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920 г.. Баку, 1920
- ^ Nazim 2018, s. 74.
- ^ Qanunverici aktlar 1998, s. 617.
- ^ "Tariximizin parlaq səhifəsi". 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2018.
- ^ Xanməmməmdova 2019, s. 2599.
- ^ Xanməmməmdova 2019, s. 2600.
- ^ Xanməmməmdova 2019, s. 2602.
Kaynak
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çingizoğlu, Ənvər (2011). Makinskilər. Baku: Soy.
- Азербайджанская Демократическая Республика (1918―1920). Законодательные акты. (Сборник документов). Baku: Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998.
- Nazim, Mustafa (2018). Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti işığında: 1918-1920. Baku: Ulu.
- Xanməmmədova, Nərmin (2019). Transkafkasya'da (Güney Kafkasya) Devletlerarası İlişkiler ve Mülteci Sorunları (1918-1920).