Zambiya millî futbol takımı

Zambiya
Takma ad	Chipolopolo (Bakır Kurşunlar)
Federasyon	Zambiya Futbol Federasyonu
Konfederasyon	CAF
Teknik direktör	Hervé Renard
Kaptan	Christopher Katongo
En çok gol atan	Godfrey Chitalu (74)
Ev sahibi stadyum	Konkola Stadyumu
FIFA kodu	ZAM
FIFA sırası
Mevcut	86 1 (4 Nisan 2024)
En yüksek	15 (21 Şubat 1996)
En düşük	101 (2 Şubat 2011)
Elo sırası
Mevcut	71
En yüksek	28
En düşük	99 (Mayıs 2004)
İlk maç
	Güney Rodezya 0-4 Kuzey Rodezya ; (Güney Rodezya; 1946)
En farklı galibiyet
	Zambiya 9-0 Kenya ; (Lilongwe, Malavi; 13 Kasım 1978)
En farklı mağlubiyet
	Kongo DC 10-1 Zambiya ; (Kongo DC; 22 Kasım 1969) ; Belçika 9-0 Zambiya ; (Brüksel, Belçika; 3 Haziran 1994)
Afrika Uluslar Kupası
Katılım	16 (ilki 1974)
En iyi derece	Şampiyon, 2012

Zambiya millî futbol takımı, Football Association of Zambia tarafından idare edilen, Zambiya'yı temsil eden ekiptir. Bakır Kurşunlar lakabını almalarının nedeni bakır maddesinin ülke civarlarında önemli bir madensel kaynak olmasıdır. Tarihinde iki Afrika Uluslar Kupası finali olan takımın asıl başarısı ise federasyon web sitesinde 1988 Olimpiyat Oyunları'nda İtalya'yı 4-0 mağlup ettikleri grup maçı olarak geçer. 2012 Afrika Uluslar Kupası'nda Fildişi Sahili'ni penaltılar sonucu 8-7 yenerek tarihinde ilk kez Afrika Uluslar Kupası'nı müzesine götürdü.

Uçak kazası olayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Birçok ulusal takımın yaşamadığı felaketlerden birini Zambiya yaşadı. 27 Nisan 1993 tarihinde Senegal ile yapacağı maç için bölgeye gidecek olan Zambiya millî takım oyuncularını ve teknik ekibini taşıyan uçak Gabon'un Atlantik Okyanusu açıklarında denize çakıldı ve 18'i Zambiya millî takımı oyuncusu olmak üzere içlerinde yolcuların da bulunduğu toplam 30 kişi kayboldu. Olay üzerine tüm Zambiya'da yas ilân edildi. Bu da Zambiya tarihine kara bir gün olarak geçecekti.

Kazada ölen Zambiyalı oyuncular[değiştir | kaynağı değiştir]

Efford Chabala
John Soko
Whiteson Changwe
Robert Watiyakeni
Eston Mulenga
Derby Makinka
Moses Chikwalakwala
Wisdom Mumba Chansa
Kelvin Mutale
Timothy Mwitwa
Numba Mwila
Richard Mwanza
Samuel Chomba
Moses Masuwa
Kenan Simambe
Godfrey Kangwa
Winter Mumba
Patrick Banda

Ayrıca kazada teknik direktör Godfrey Chitalu da hayatını kaybedenler arasındaydı.

Uçak kazasından kurtulan tek bir Zambiyalı futbolcu vardı; Kalusha Bwalya. Bwalya o dönemde PSV takımında forma giydiğinden kafileye bir gün sonra katılacaktı. Bwalya’nın etrafında millî takım yeniden oluşturuldu ve takım, 1994 Afrika Uluslar Kupası'nda finale kadar çıktı fakat finalde dönemin altın takımı, Nijerya'ya kaybetti.

Başarılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Afrika Uluslar Kupası

Şampiyon: 2012

İkinci: 1974, 1994

COSAFA Kupası

Şampiyon: 1997, 1998, 2006

İkinci: 2004, 2005, 2007, 2009

CECAFA Kupası

Şampiyon: 1984, 1991

İkinci: 1976, 1977, 1978, 1988, 2006

Turnuva tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

FIFA Dünya Kupası tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

FIFA Dünya Kupası									FIFA Dünya Kupası elemeleri
Yıl	Tur	Derece	O	G	B	M	AG	YG	Eleme	O	G	B	M	AG	YG
1930-1966	FIFA üyesi değildi								FIFA üyesi değildi
1970	Elemeleri geçemedi								1970	2	1	0	1	6	6
1974									1974	10	4	3	3	19	11
1978									1978	6	3	1	2	9	5
1982									1982	4	2	1	1	6	2
1986									1986	6	2	1	3	8	6
1990									1990	6	3	0	3	7	6
1994									1994	8	5	1	2	17	5
1998									1998	8	3	2	3	10	8
2002									2002	10	5	2	3	16	11
2006									2006	13	7	4	2	21	11
2010									2010	10	3	3	4	4	6
2014									2014	6	3	2	1	11	4
2018									2018	8	4	2	2	11	7
2022									2022	6	2	1	3	8	9
2026	Belli değil								2026	0	0	0	0	0	0
2030	Belli değil								2030	Belli değil
2034	Belli değil								2034	Belli değil
Toplam	-	0/22	-	-	-	-	-	-	Toplam	103	47	23	33	153	97

Afrika Uluslar Kupası tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1957 - 1968 - Katılmadı
1970 - Elemeleri geçemedi
1972 - Elemeleri geçemedi
1974 - İkinci
1976 - Elemeleri geçemedi
1978 - 1. Tur
1980 - Elemeleri geçemedi
1982 - Üçüncü

1984 - Elemeleri geçemedi
1986 - 1. Tur
1988 - Çekildi
1990 - Üçüncü
1992 - Çeyrek final
1994 - İkinci
1996 - Üçüncü
1998 - 1. Tur

2000 - 1. Tur
2002 - 1. Tur
2004 - Elemeleri geçemedi
2006 - 1. Tur
2008 - 1. Tur
2010 - Çeyrek final
2012 - Şampiyon

Güncel kadro[değiştir | kaynağı değiştir]

18 Kasım 2019 tarihinde Cezayir ve Zimbabve'ye karşı 2021 Afrika Uluslar Kupası eleme maçları için aşağıdaki oyuncular seçildi.^[2]

Mevki	Futbolcu	Doğum tarihi (yaş)	Maç	Gol	Kulüp
1KL	Toaster Nsabata	24 Kasım 1993 (30 yaşında)	25	0	Zanaco
1KL	Sebastian Mwange	18 Aralık 1991 (32 yaşında)	6	0	Green Eagles
1KL	Mwenya Chibwe		1	0	Polokwane City

2DF	Stoppila Sunzu	22 Haziran 1989 (34 yaşında)	78	5	Metz
2DF	Kabaso Chongo	11 Şubat 1992 (32 yaşında)	36	1	TP Mazembe
2DF	Isaac Shamujompa	12 Ekim 1994 (29 yaşında)	16	0	Buildcon
2DF	Lawrence Chungu	11 Ekim 1991 (32 yaşında)	14	0	Zanaco
2DF	Clement Mwape	28 Şubat 1989 (35 yaşında)	6	0	ZESCO United
2DF	Tandi Mwape	20 Temmuz 1996 (27 yaşında)	4	0	TP Mazembe

3OS	Nathan Sinkala	22 Kasım 1990 (33 yaşında)	55	3	Stellenbosch
3OS	Donashano Malama	1 Eylül 1991 (32 yaşında)	37	1	Black Leopards
3OS	Salulani Phiri	10 Nisan 1994 (30 yaşında)	28	0	Polokwane City
3OS	Augustine Mulenga	17 Ocak 1990 (34 yaşında)	26	5	Orlando Pirates
3OS	Clatous Chama	18 Haziran 1991 (32 yaşında)	22	4	Simba
3OS	Bruce Musakanya	23 Şubat 1994 (30 yaşında)	21	4	Red Arrows
3OS	Kelvin Kampamba	24 Kasım 1996 (27 yaşında)	9	1	Nkana
3OS	Larry Bwayla	29 Mayıs 1995 (28 yaşında)	4	0	Power Dynamos

4FV	Justin Shonga	5 Kasım 1996 (27 yaşında)	25	13	Orlando Pirates
4FV	Evans Kangwa	21 Haziran 1994 (29 yaşında)	24	4	Arsenal Tula
4FV	Lazarous Kambole	20 Ocak 1994 (30 yaşında)	16	7	ZESCO United
4FV	Mwape Musonda	8 Kasım 1990 (33 yaşında)	5	2	Black Leopards

Teknik direktörler[değiştir | kaynağı değiştir]

John Green
Ante Bulešic (1971-76)
Ted Virba (1977)
Brian Tiler (1978-80)
Ted Dumitru (1980-81)
Ante Bulešic (1981-82)
Bill McGarry (1982-83)
Wieslaw Grabowski (1983-84)
Jeff Butler (1984)
Roy Mulenga (1984)

Brightwell Banda (1984-86)
Samuel Ndhlovu (1987-92)
Moses Simwala (1993)
Godfrey Chitalu (1993)
Roald Poulsen (1993-94)
Ian Porterfield (1994)
Roald Poulsen (1994-96)
Freddie Mwila (1996-97)
George Mungwa (1997)
Burkhard Ziese (1997-98)

George Mungwa (1998)
Obby Kaptia (1998)
Fighton Simukonda (1998)
Ben Bamfuchile (1999-00)
George Mungwa (2000)
Jan Brouwer (2001)
Roald Poulsen (2002)
Patrick Phiri (2002-03)
Kalusha Bwalya (2003-06)
Patrick Phiri (2006-08)

Hervé Renard (2008-10)
Dario Bonetti (2010-11)
Hervé Renard (2011-günümüz)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The FIFA/Coca-Cola World Ranking". FIFA. 4 Nisan 2024. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
^ "EVANS KANGWA RECALLED, KALABA AND MWEENE SNUBBED AS CHIYANGI NAMES SQUAD FOR BACK TO BACK AFCON QUALIFIERS". Zambianfootball. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

SoccerZambia^{[ölü/kırık bağlantı]}
Zambia 11 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - FIFA.com
Zambian Football Association resmi ağ sayfası
ZambianFootball.net5 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[FIFA_World_Rankings-1] "The FIFA/Coca-Cola World Ranking". FIFA. 4 Nisan 2024. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.

[2] "EVANS KANGWA RECALLED, KALABA AND MWEENE SNUBBED AS CHIYANGI NAMES SQUAD FOR BACK TO BACK AFCON QUALIFIERS". Zambianfootball. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019.

[1]

[2]

g t d Afrika'daki millî futbol takımları
Kuzey Afrika (UNAF)	Cezayir Fas Libya Mısır Tunus
Batı Afrika (WAFU)	Benin Burkina Faso Fildişi Sahili Gambiya Gana Gine Gine-Bissau Liberya Mali Moritanya Nijer Yeşil Burun Senegal Sierra Leone Togo
Doğu Afrika (CECAFA)	Burundi Cibuti Eritre Etiyopya Güney Sudan Kenya Ruanda Somali Sudan Tanzanya Uganda Zanzibar^†
Orta Afrika (UNIFFAC)	Çad Kamerun Orta Afrika Kongo Kongo DC Ekvator Ginesi Gabon São Tomé ve Príncipe
Güney Afrika (COSAFA)	Angola Botsvana Esvatini Güney Afrika Komorlar Lesotho Madagaskar Malavi Mauritius Mozambik Namibya Nijerya Réunion^† Seyşeller Zambiya Zimbabve
^†FIFA üyesi olmayanlar