İçeriğe atla

Yahya bin Hakem

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yahya bin Hakem
Emevî Medine valisi
Görev süresi
694–695
Hükümdar Abdülmelik
Yerine geldiği Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî
Yerine gelen Aban bin Osman
Kişisel bilgiler
Ölüm 700
Evlilik(ler)
  • Umm al-Qasim al-Sughra bint Abd al-Rahman ibn Awf
  • Zaynab bint Abd al-Rahman
Çocuk(lar)
  • Yusuf
  • Amina
  • Umm Hakim

Yaḥyā bin Ḥakem bin Ebi al-ʿĀṣ (Arapçaيحيى بن الحكم بن أبي العاص) (700'den önce öldü), yeğeni Abdülmelik'in (h. 685-705) halifeliğinde görev almış Emevî devlet adamı. Cemel Muharebesi'nde Ali'ye (h. 656-661) karşı savaştı ve daha sonra Şam'a giderek Emevi halifeleri I. Muâviye (h. 661-680) ve I. Yezîd ( h. 680-683 ) dönemlerinde saray görevlisi olarak yer aldı. Abdülmelik tarafından Filistin valisi olarak atandı ve 692'de ŞamKudüs'e bağlayan bir yolun bir bölümünü inşa ettiği için bir yazıtta yer alır. 694/95'te bir yıl Medine valisi olarak görev yaptı ve ardından Suriye'nin kuzey sınırı boyunca Bizans İmparatorluğu'na karşı bir dizi sefer düzenledi.

Yahya, Hakem bin Ebu'l As'ın oğlu ve Halife I. Mervân'ın (h. 684-685) küçük üvey erkek kardeşiydi.[1][2] Annesi, Gatafan'ın Banu Murra kabilesinden geliyordu.[1] 656 yılındaki Cemel Muharebesi'nde Mervan ve kardeşleri Abdülrahman ve Kureyş'in diğer kıdemli liderleriyle birlikte Halife Ali'ye (h. 656-661) karşı savaştı.[1][2] Ali galip geldi ve yaralı Yahya, Basra'daki büyük Banu Temim aşireti mensubunun yanında emniyette buldu.[1] Bu kabile üyesi, uzak kuzeni Suriye valisi Muâviye bin Ebu Süfyan'ın Şam'daki karargahına kadar ona eşlik etti.[1] Muâviye'nin (h. 661-680) halifeliği ve oğlu ve halefi I. Yezîd'in (h. 680-683) döneminde şehirde kaldı.[1] Yahya, Ali'nin oğlu ve İslam peygamberi Muhammed'in torunu Hüseyin'in 680'de Kerbelâ Olayı'nda Yezîd'in ordusu tarafından öldürülmesini alenen kınadı.[1]

685 ile 694 yılları arasında bir noktada Yahya'nın yeğeni halife Abdülmelik bin Mervân (h. 685-705), onu Filistin valisi olarak atadı.[1][3] Yahya'nın adı, Samakh yakınlarında bulunan ve Abdülmelik adına Golan Tepeleri'ndeki Fiq geçidinden geçen bir yolun yapımına nezaret ettiğine inanılan bir kilometre taşındaki bir yazıtta geçmektedir.[4][5] Yazıt, Mayıs/Haziran 692'ye tarihlenmektedir.[6]

694/95'te Yahya, Medine valiliğine tayin edildi.[7] Ertesi yıl Şam'a geri çağrıldı;[1] bu sırada Malatya ve el-Massisa genel çevresinde Bizanslılara karşı bir yaz seferi düzenledi. 697/98'de, Marj al-Shahm'daki Bizans kalesine karşı bir sefer düzenledi.[8] Bu, 698/699'da gerçekleşmiş olabilir.[1] Yahya 700'den önce öldü.[1] Kûfî Arap alfabesiyle "Rabbim Yahya bin Hakem'e merhamet etsin ve onu affetsin" yazan mezar taşı, Golan Tepeleri'ndeki Katzrin'de bulundu.[9]

Yahya'nın Medine valiliği sırasındaki eşlerinden biri, Muhammed'in önde gelen arkadaşlarından Abdurrahman bin Avf'ın kızı Ümmü'l-Kasım el-Sughra idi.[10] Yahya'nın oğlu Yûsuf, Abdülmelik'in saltanatının sonlarına doğru Musul valisi olarak görev yaptı ve torunu Yahya bin Hür, sırasıyla 727-732 ve 732'de aynı eyalette görev yaptı.[11] Yahya'nın kızlarından biri olan Amina, Abdülmelik'in halife olacak oğlu Hişâm ile evlendi.[12] Daha sonra[13] başka bir kızı, annesi Zeyneb bint Abdurrahman gibi güzelliği ve şaraba olan düşkünlüğüyle tanınan Ümmü Hakim,[14] Hişam ile evlendi ve Süleyman,[15] Mesleme,[16] Yezîd Afkam,[17] ve Muaviye[10] dahil son beş oğlunu doğurdu.[18] Muaviye bin Hişâm'ın oğlu Abdurrahman, 756'da günümüz İspanya'sında Kurtuba Emirliği'ni kurdu.

Özel
  1. ^ a b c d e f g h i j k Sharon 1966, p. 371.
  2. ^ a b Madelung 1997, s. 190, not 225.
  3. ^ Crone 1980, p. 125.
  4. ^ Gil 1997, p. 109.
  5. ^ Sharon 1966, pp. 370–371.
  6. ^ Sharon 1966, p. 368.
  7. ^ Rowson 1989, p. 12.
  8. ^ Rowson 1989, pp. 176, 181.
  9. ^ Sharon 2004, pp. 230–232.
  10. ^ a b Ahmed 2010, p. 78.
  11. ^ Robinson, pp. 152–153.
  12. ^ Robinson, p. 153.
  13. ^ Museum Notes 1974, p. 178, note 53.
  14. ^ Hillenbrand 1989, p. 90, notes 455 and 456.
  15. ^ Intagliata 2018, p. 141.
  16. ^ Hillenbrand 1989, p. 90.
  17. ^ Judd 2008, p. 453.
  18. ^ Blankinship 1989, p. 65.
Genel