Tanner ölçeği
Tanner ölçeği (Tanner aşamaları olarak da bilinir) çocuk gelişimi zamanı çocuklar, ergenler ve yetişkinlerde fiziksel gelişim ölçeğidir.[1] Ölçek, cinsel organlar ve göğüslerin büyüklüğü, üreme organları, testis hacmi ve kasık kıllarının gelişimi gibi dış birincil ve ikincil cinsiyet özelliklerine dayalı fiziksel gelişim ölçümlerini tanımlar.[2] Bu ölçek ilk önce bir İngiliz çocuk doktoru olan James Tanner tarafından tanımlandı ve bu nedenle adını taşıdı.[3][4]
Doğal varyasyon nedeniyle bireyler, özellikle ergenlik dönemi zamanlamasına bağlı olarak, Tanner aşamalarından farklı oranlarda geçer. HIV tedavisinde, hangi tedavi rejiminin takip edileceğini (yetişkin, ergen veya çocuk) belirlemek için Tanner ölçeği kullanılır.[5][6]
Tanner evreleri, erkek ve dişi genital organlarındaki değişiklikler ve kasık höyüğü kıllarının gelişimi gibi dış birincil ve ikincil cinsel özelliklerdeki değişikliklerin fiziksel olarak izlenmesine dayanır.[7]
Doğal özelliklere bağlı olarak, insanlar, özellikle ergenliğin zamanlamasına bağlı olarak, Tanner aşamalarından farklı hızlarda geçerler.[8]
Genitaller (erkek)
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tanner I
- Testis hacim değeri 1,5 ml altında; küçük penis (prepubertal; tipik olarak dokuz yaşında ve daha küçük)
- Tanner II
- testis hacmi 1,6 ila 6 ml arasındadır; skrotum üzerindeki cilt incelir, kızarır ve genişler; penis uzunluğu değişmedi (9–11)
- Tanner III
- testis hacmi 6 ila 12 ml arasındadır; skrotum daha da büyür; penis uzamaya başlar (11–12.5)
- Tanner IV
- testis hacmi 12 ila 20 ml arasındadır; skrotum daha da büyür ve koyulaşır; penis uzunluğu artar (12.5–14)
- Tanner V
- testis hacmi 20 ml'den büyük; yetişkin skrotum ve penis (14+)
Göğüsler (dişi)
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tanner I
- Glandüler doku yok: areola, göğsün cilt çizgilerini takip eder (prepubertal) (tipik olarak yaş 10 ve daha küçük)
- Tanner II
- Telarş, etrafını çevreleyen glandüler dokunun küçük bir alanı ile oluşturur; areola genişlemeye başlar (10-11.5)
- Tanner III
- meme daha da yükselmeye başlar ve genişlemeye devam eder, ancak çevredeki memeyle konturda kalan areola sınırlarının ötesine geçer (11.5–13)
- Tanner IV
- artmış meme büyüklüğü ve yükselmesi; areola ve meme başı, çevredeki memenin konturundan çıkıntı yapan ikincil bir höyük oluşturur (13-15)
- Tanner V
- meme son yetişkin boyuna ulaşır; areola, çıkıntılı bir merkezi papilla ile çevresindeki memenin konturuna geri döner. (15+)
Kasık kılı (hem erkek hem de dişi)
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tanner I
- kasık kılları yok (ergenlik dönemi) (genellikle 10 yaş ve daha küçük)
- Tanner II
- penis ve skrotum (erkekler) ya da labia majora (dişiler) (10-11.5) tabanında hafif pigmentasyonlu az miktarda uzun, tüylü saç
- Tanner III
- saç daha kaba ve kıvırcık hale gelir ve yanal olarak uzamaya başlar (11.5–13)
- Tanner IV
- erişkinimsi saç kalitesi pubis boyunca uzanan, fakat medial uylukları koruyan (13–15)
- Tanner V
- saç uylukların medial yüzeyine uzanır (15+)
Eleştiri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ölçek, yanlış çocuk pornografisi mahkûmiyetlerine yol açma potansiyeli nedeniyle pornografi endüstrisi tarafından eleştirilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri federal makamlarının pornografik aktris Lupe Fuentes'in reşit olmadığını iddia etmek için kullandığı durumda oldu.[9] Fuentes, şahsen duruşmada belirdi ve söz konusu DVD'lerin yasal olarak üretildiğini gösteren belgeler verdi.[10] Sınıflandırma sisteminin yazarı olan Tanner, ölçeğin aşamalarını kullanarak yaş sınıflandırmasının geçersiz kullanımını temsil ettiğini iddia etmiştir. Tanner evreleri kronolojik yaş ile uyuşmaz, olgunluk evreleri ile eşleşir ve bu nedenle yaş tahmini için tanısal değildir.
Tanner tablosu
[değiştir | kaynağı değiştir]Erkekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Tablo çeşitli kaynaklara uyarlanmıştır.
| Resim | Dış üreme organları, işaretler | Kasık kılı, işaretler | Hacim testisler, cc cm (ortalama ± standart sapma) | Ortalama yaş, yıl |
|---|---|---|---|---|
|
|
Testis, testis torbası ve penis erken çocuklukta olduğu gibi aynı boyutlara ve oranlara sahiptir. | Yok. Midede silah kılı olabilir. | 4,98±3,62 | Prepubertal dönem |
| Skrotum ve testisler artar; skrotumun derisi kalınlaşır ve kırmızımsı olur. | Seyrek, uzun, ince, düz veya hafif kıvırcık, hafif pigmentli saçlar; temelde penisin kökünde. | 6,74±3,54 | 11,70±1,30 | |
| Penis uzatılmış ve biraz kalınlaşmış; testis ve skrotum artışı. | Saç koyulaşır, kıvrılır ve pubise yayılır. | 14,68±6,32 | 13,20±0,80 | |
| Penis uzatılır ve kalınlaştırılan penis başı; testisler ve skrotum büyümeye devam ediyor; skrotumun derisi kararır. | Yetişkinlerde olduğu gibi but'un iç yüzeyine kadar uzanmaz. | 20,13±6,17 | 14,70±1,10 | |
| Yetişkinlere benziyor. | Yetişkinlerde olduğu gibi: ters üçgen şeklinde, kalçaların iç yüzeyine uzanır, ancak karın beyaz çizgisi boyunca yukarı doğru uzanmaz. | 29,28±9,10 | 15,50±0,70 |
Kadınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Tablo çeşitli kaynaklara uyarlanmıştır.
| Resim | Gelişim meme işaretleri | Kasık kılı, işaretler | Ortalama yaş, yıl |
|---|---|---|---|
|
|
ergenlik öncesi; glandüler doku eksik; areola 2 cm'den az; areoles soluk; yalnızca meme başı artımı. | ergenlik öncesi; tüy yok | Prepubertal dönem. |
| Meme bezlerinin bez dokusunun görünümü; göğüs contası görünür veya aşikardır; Bez yüzeyinin üstünde göğüs çıkıntı yapmaya başlar; areolanın çapındaki artış. | Seyrek tüy, uzun, düz veya hafif kıvırcık, minimum dış dudaklar, en az pigmentli saç. | 10,50-11,50 | |
| Kontürlerini vurgulamadan meme bezlerinin ve areollerin daha da büyütülmesi; meme bezleri ve areoiller, aralarında bir sınır olmadan bir koni gibi davranır; areola boyama görünür. | Pubis yayılan koyu ve kaba saç. | 12,00-12,50 | |
| Areola ve meme başının meme bezi üzerine çıkıntıları; areola yoğun renklidir, göğüs dokusunun üzerinde ikinci bir koni görevi görür. | Kalın, yetişkin tipi saç, uylukların orta yüzeyine kadar uzamaz. | 13,00-13,50 | |
| Meme bezinin yetişkin kontürleri sadece meme ucunun çıkıntısıyla görünür; Meme dokusu ve areola arasındaki kontur düzleştirilir. | Klasik bir üçgen şeklinde uzanan yetişkin tüy. | 14,00-15,00 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1363460715593477?journalCode=sexa [yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Male Tanner stages 1 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Female Tanner stages 1 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.