Türler arası rekabet
Türler arası rekabet, ekolojide, farklı türden bireylerin bir ekosistemdeki, genellikle yetersiz olan ortak kaynaklar için rekabet ettiği bir etkileşim biçimidir. Paylaşılan bu kaynaklar su, gıda, korunak, ışık veya herhangi başka bir ortak ihtiyacı karşılayacak bir şey olabilir. Rekabet, popülasyonların uyum başarısını düşürür, çeşitliliğini ve dağılımını etkiler.[1][2] Bir tür simbiyotik ilişki olan mutualizm ile karıştırılabilir. Aynı türün bireyleri arasında görülen rekabete tür içi rekabet denir.
Yoğun bir ormanda yaşayan bir ağaç türü, etrafındaki ağaçlardan daha fazla uzarsa güneş ışığından daha fazla yararlanabilir. Ancak bu ağacın gölgesinde kalan diğer ağaçlar daha az ışık alır. Böylece türler arası rekabet yaşanmış olur. Leoparlar ve aslanlar da türler arası rekabete girişebilir çünkü her iki tür de aynı avla beslenir ve bu yüzden birbirlerine düşen yiyecek miktarı azalacağından olumsuz yönde etkilenirler. Rekabetin şiddeti rakip popülasyonların yoğunluğuna bağlıdır.[3]
Rekabet, komünite yapısını etkileyen birçok biyotik ve abiyotik faktörden yalnızca biridir. Dahası, rekabet her zaman basit ve doğrudan değildir. Türler arası rekabet, iki farklı türün bireyleri aynı bölgedeki sınırlı bir kaynağı paylaştığında ortaya çıkabilir. Eğer kaynak iki popülasyonu da besleyemiyorsa en azından bir türde fekondite, büyüme veya hayatta kalma ihtimali azalır. Türler arası rekabet, etkileşim halindeki türlerin evrimini, popülasyonları, komüniteleri değiştirme potansiyeline sahiptir. Birey düzeyinde rekabet, müdahale veya sömürücü rekabet şeklinde ortaya çıkabilir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ V. Krivtsov (2008). "Competition and Competition Models". Sven Erik Jørgensen, Brian D. Fath (Ed.). Encyclopedia of Ecology. Academic Press. ss. 1948-1958. ISBN 9780080454054. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2024.
- ^ Kevin Neumann ve Noa Pinter-Wollman (4 Nisan 2022). "The effect of resource availability on interspecific competition between a native and an invasive ant". Royal Society Publishing. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2024.
- ^ Shorrocks, Bryan (2024). "Competition, Interspecific". Samuel M. Scheiner (Ed.). Encyclopedia of Biodiversity. 3.. Leeds Üniversitesi, Leeds, Birleşik Krallık: Academic Press. ss. 22-40. ISBN 9780323984348. Erişim tarihi: 11 Ocak 2024.
Ek okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
- Begon, M., C.R. Townsend and J.L. Harper. 2006. Ecology: From Individuals to Ecosystems. Blackwell Publishing, Malden, MA.
- Connell J.H. (1961). "Factors on the distribution of the barnacle Chthamalus stellatus". Ecology. 42 (4). ss. 710-723. doi:10.2307/1933500. JSTOR 1933500.
- Giller, P. S. 1984. Community Structure and the Niche. Chapman & Hall, London.
- Holekamp, K.E. 2006. Interspecific competition and anti-predator behavior. National Science Foundation. https://www.nsf.gov/
- Inbar M., Eshel A., Wool D. (1995). "Interspecific competition among phloem-feeding insects mediated by induced host-plant sinks". Ecology. 76 (5). ss. 1506-1515. doi:10.2307/1938152. JSTOR 1938152.
- Schoener T.W. (1983). "Field experiments on interspecific competition". American Naturalist. 122 (2). s. 240. doi:10.1086/284133.
- Solomon, E. P., Berg, L. R., & Martin, D. W. (2002). Biology, sixth edition. (N. Rose, Ed.). Stamford, CT: Thomson Learning
- Taniguchi, Yoshinori; Nakano, Shigeru (2000). "Condition-Specific Competition: Implications for the Altitudinal Distribution of Stream Fishes". Ecology. 81 (7). ss. 2027-2039. doi:10.1890/0012-9658(2000)081[2027:cscift]2.0.co;2. JSTOR 177290.
- Weiner, J. 1994. The Beak of the Finch. Cambridge University Press, New York.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Competition for Territory: The Levins Model for Two Species Wolfram Demonstrations Project — CDF player (ücretsiz) gerekli