Soğucak Kalesi
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Soğucak Kalesi ya da Sucukkale, Osmanlı İmparatorluğu'nun bugün Rusya Federasyonu'na ait Novorossiysk liman kentinde 1728 yılında kurduğu kale.
Kalenin kuruluşu
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Osmanlı İmparatorluğu 1723 yılından itibaren Sohum ve Faş Kalesi (Poti) kalelerini onardıktan sonra korsanlık ve eşkıyalık faaliyetleri için elverişli bir bölge olan Soğucak'ta da asayişin tesisi için bir kale inşasına karar verdi. Bölgeye hâkim Abhaz beylerini çeşitli yardım ve hediyelerle kendi tarafında tutan Osmanlılar Mimar Mehmed Ağa ile Hassa mimarlarından Yakup Halife'yi keşif amaçlı gönderdi ve Bina Emini olarak Mehmed Ağa'yı atadılar.[1][2] İnşaat için işçiler Dimetoka, Ortakarye ve civarından temin edildi.
Kalenin inşasında kullanılacak taş ve kireci taşımak üzere, eski kaptan-ı derya ve Sinop Tersanesi Emini Canım Hoca Mehmed Paşa'ya 60 adet tombaz inşa etmesi emredildi. Tamamlanan 53 tombaz Tersane Kethüdası Musa Paşa tarafından kadırgalarla bölgeye gelen Salih Paşa'ya teslim edildi.[3] 1728 yılında tamamlanan kalede 30 topun yerleştirildiği dört tabya bulunmaktaydı ve kale içinde dükkânlar, cami, hamam vs. ile birlikte bir kasaba da oluşturuldu. İnşaat süresince Çerkes beylerinden Canpolat Bey 300 süvarisiyle birlikte kale muhafazasında görev aldı.
Osmanlı-Rus savaşlarındaki rolü
[değiştir | kaynağı değiştir]18. yüzyılın sonlarına doğru, Osmanlı Devleti’nin sınırlarını korumak için kurduğu kalelerin görevleri, önceki yüzyıllardaki gibi sadece bölgesel güvenliği sağlamak ya da kaçakçılığı engellemekle sınırlı değildi. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı’nda yaşanan ağır mağlubiyetle birlikte, Osmanlı Devleti Rusya’ya karşı daha ciddi adımlar atmak zorunda kaldı. Bu savaşın sonunda imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım Hanlığı’nın sözde bağımsızlığı tanınmıştı, ancak 1782’de Rusya Kırım’ı işgal etti ve 1783’te ilhak etti. Artık Osmanlı, Karadeniz’de sadece korsanlıkla mücadele etmiyor, kendisi için en büyük tehdit haline gelen Rusya’ya karşı yeni savunma hatları geliştirmek zorunda kalıyordu. Bu bağlamda Kafkasya’daki kaleler, özellikle de Kırım’a yakınlığı nedeniyle Soğucak Kalesi, stratejik olarak büyük önem kazandı. Osmanlı Devleti’nin kaybettiği ilk İslam toprağı olan Kırım’ı geri alabilmek için yapılan hazırlıklar da Soğucak merkezli olarak yürütüldü. Soğucak Kalesi’nin tahkim edilmesi, Ferah Ali Paşa’nın buraya atanmasıyla başladı ve hemen ardından Anapa Kalesi yeniden inşa edilerek, Osmanlı’nın Kuzey Kafkasya’daki askeri ve lojistik üssü haline getirildi.[3]
Rusya'nın hakimiyetine geçişi
[değiştir | kaynağı değiştir]