Senfoni No. 1 (Şostakoviç)
.jpg)
Senfoni No.1, Fa Minör, Op. 10, , Dmitri Şostakoviç tarafından 1924-1925 yıllarında bestelenmiş ve ilk olarak Mayıs 1926'da Leningrad Filarmoni Orkestrası tarafından Nicolai Malko yönetiminde Leningrad'da[1] çalınmıştır [2] Şostakoviç bu eseri Petrograd Konservatuvarı'ndan mezuniyet eseri olarak yazdı[1] ve 19 yaşındayken tamamladı.
Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Eser dört bölümden oluşur (son ikisi kesintisiz olarak çalınır) ve yaklaşık yarım saat sürer.
- Allegretto — Allegro non troppo
- Eser girişte trompet ve fagot sololarından bir düete dönüşen bir Allegretto kısmıyla başlar. Bu girişi, marş benzeri öğeler içeren, aynı zamanda da vodvil ve tiyatro müziklerini hatırlatan asıl tema takip eder. Bu temanın Şostakoviç'in sinema piyanistliği yaptığı dönemden etkilenmiş olabileceği düşünülür. İkinci tema olarak bir vals karışımıza çıkar ve flüt melodisiyle birlikte orkestranın birden fazla kısmında bu melodi çalınır. Bu bölümün gelişme kısmında ise, bölümün genelindeki bilinen sonta formunun takip edilmesinin aksine, oldukça grotesk ve alaycı bir tema belirir.
- Allegro — Meno mosso — Allegro — Meno mosso
- İkinci kısımda çok hareketli bir scherzo, çello ve baslarla başlar fakat sonrasında bunun asıl giriş olmadığı fark edilir zira arkasından bir klarnet melodisiyle asıl bölüm açılır. Eserdeki ilk piyano bu bölümde, hızlı bir şekilde gamların çalarken duyulur. Bu heyecanlı kısmın ardından karamsar bir ruh hali ile Meno mosso bölümüne bağlanır. Şostakoviç Meno mosso kısmında melodileri ardı ardına flütler, klarnetler, yaylılar, obualar, pikolo flütler ve tekrar klarnetler şeklinde dizer, aynı anda yaylılar ve üçgen zil arkaplandan takip eder. Ardından, fagot başlangıçtaki Allegro'yu tekrar başlatır. Bu kısmın doruk noktasına ulaşılırken, daha önce bu kısımda duyulan iki melodinin bir birleşimi duyulur.
- Lento — Largo — Lento (attacca:)
- Üçüncü kısım kasvetli bir obua solosuyla başlar, ardından bir çello solosuna bağlanır ve kreşendoyla yükselerek son bulur.
- Allegro molto — Lento — Allegro molto — Meno mosso — Allegro molto — Molto meno mosso — Adagio
- Üçüncü kısımdan dördüncü kısma doğrudan attacca ile geçilirken hızlı bir trampet duyulur. Ağır bir pasajın ardından, müzik tekrar Allegro molto kısmına döner ve çok hızlı bir melodi klarnet ve yaylılarda duyulur. Bu hızlı kısım öfkeli duyulan bir şekilde doruk noktasına ulaşır ve ardından sakinleyerek tekrar düşüşe geçer. Takip eden Allegro kısmı bir fortissimo timpani solosuyla bağlanır, burada da 3. kısımda duyulan ritim motifleri tekrar duyulur. Çellonun ve boğuk şekilde çalınan yaylıların ritmi takip ederek farklı unsurlar eklenerek bu kısım büyüyerek devam eder. Ardından finale gelinirken bakır üflemelilerden hüzünlü bir tören müziğini andıran bir başka motif duyulur ve eser sona erer.
Enstrümantasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
Eser şu enstrümanlar için yazılmıştır:
|
Genel Bakış[değiştir | kaynağı değiştir]
Şostakoviç bu eseri Maximilian Steinberg'in kompozisyon dersinden mezuniyet eseri olarak bestelemiş olsa da, bazı materyaller çok daha eskilere dayanıyor olabilir. Bestecinin teyzesi Nadezhda Galli-Shohat, eseri ilk kez Leopold Stokowski ve Philadelphia Orkestrası'nın Amerika galasında dinlediğinde, eserde genç Mitya'nın çocukluğunda dinlediği birçok parçayı anımsadığını söyledi. Bu parçaların bazıları La Fontaine'in Karınca ve Çekirge masalı yorumu ve Hans Christian Andersen'in Küçük Denizkızı romanıyla ilişkilendirildi.[3]
19 yaşındaki Şostakoviç'in ilk senfonisini sunmasına benzerlikleri olan bir başka kişi de, aynı şekilde Birinci Senfonisini daha bile genç yaşta ortaya koyan ve dahi bir çocuk olarak görülen Alexander Glazunov'du. Glazunov, Şostakoviç'te gençliğinin bir yansımasını fark etmiş olabilir. Petrograd Konservatuvarı'nın müdürü olarak Glazunov, Şostakoviç'in 13 yaşında girişinden bu yana kaydettiği ilerlemeyi yakından takip ediyordu [4] Ayrıca Glazunov'un Birinci Senfonisinin aynı salonda ilk kez duyulmasından, 44 yıl sonra Şostakoviç'in senfonisinin [5] prömiyerini de yine Glazunov düzenledi.[6]
Bu senfoni, prömiyerinden itibaren muazzam bir başarı elde etti ve bugün hala Şostakoviç'in en iyi eserlerinden biri olarak kabul ediliyor.[kaynak belirtilmeli] Bir yanda canlılık ve nüktedanlığın, diğer yanda ise dram ve trajedinin ilginç ve karakteristik bir birleşimini sergiliyor. Bazı yönlerden Igor Stravinsky ve Sergei Prokofiev'in eserlerini de anımsatıyor.[7] Birinci Senfoni'nin şeffaf ve oda müziği benzeri orkestrasyonu, daha sonraki birçok senfonisinde bulunan Mahlerimsi orkestrasyonlarıyla oldukça ters düşüyor ve bestecinin böylesine büyük ölçekli bir yapıyı hayal etmesi ve ardından gerçekleştirmesi konusundaki özgüveni onun besteciliği kadar etkileyici olarak değerlendiriliyor.[8]
Etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Konservatuvarın gelenekçi zihniyeti nedeniyle Şostakoviç, Igor Stravinsky'nin müziğinden onlu yaşlarının sonlarına kadar haberdar olmadı. Stravinsky'i duyduktan sonra aniden ve kalıcı bir şekilde etkilendi,[9][daha iyi kaynak gerekli] Stravinsky'nin müziği bu noktadan sonra Şostakoviç üzerinde önemli bir etkiye sahip olmaya devam etti.[10] Bazı eleştirmenler Birinci Senfoni'nin Stravinsky'nin Petrushka'sından etkilendiğini öne sürmüşlerdir, bunun nedeni sadece orkestrasyondaki piyano bölümünün öne çıkması değil, aynı zamanda senfoninin ilk yarısındaki genel hiciv tonudur. Stravinsky'nin balesindeki olay örgüsü, canlandırılmış bir kuklanın maskaralıklarını anlattığı için, onun insan davranışının mekanik yönlerine ilişkin gözlemlerini yansıtıyor ve doğrudan onun içindeki heccava hitap ediyordu.[9][daha iyi kaynak gerekli]
Senfoni boyunca önemli ölçüde fazla kez kullanılan ve açılışta duyulan klarnet temalarının andırdığı bir başka müzik de Richard Strauss'un Till Eulenspiegel's Merry Pranks adlı senfonik şiiridir .[8]
Göze çarpan kayıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Eserin göze çarpan bazı kayıtları şunlardır:
| Orkestra | Orkestra Şefi | Plak Şirketi | Kayıt Yılı | Format |
|---|---|---|---|---|
| NBC Senfoni Orkestrası | Arturo Toscanini | Urania | 1944* | CD |
| NBC Senfoni Orkestrası | Arturo Toscanini | RCA Victor Gold Seal | 1951* | CD |
| Philedelphia Orkestrası | Eugene Ormandy | Sony Classical | 1959 | CD |
| Çek Filarmoni Orkestrası | Karel Ančerl | Supraphon | 1964 | CD |
| BBC Senfoni Orkestrası | Rudolf Kempe | BBC Legends | 1965* | CD |
| Londra Senfoni Orkestrası | Bernard Haitink | Decca | 1981 | LP |
| Berlin Senfoni Orkestrası | Kurt Sanderling | Berlin Classics | 1983 | CD |
| İskoçya Ulusal Kraliyet Orkestrası | Neeme Järvi | Chandos Records | 1984 | CD |
| Kraliyet Filarmoni Orkestrası | Vladimir Ashkenazy | Decca Records | 1988 | CD |
| Şikago Senfoni Orkestrası | Leonard Bernstein | Deutsche Grammophon | 1988 | CD |
| Schleswig-Holstein Festival Orkestrası | Leonard Bernstein | Medici Arts/Euroarts | 1988 | DVD |
| Concertgebouw Orkestrası | Georg Solti | Decca | 1992 | CD |
| Ulusal Senfoni Orkestrası | Mstislav Rostropovich | Teldec | 1993 | CD |
| Berlin Filarmoni Orkestrası | Mariss Jansons | EMI Classics | 1994 | CD |
| Köln WDR Senfoni Orkestrası | Rudolf Barshai | Brilliant Classics | 1994 | CD |
| Cincinnati Senfoni Orkestrası | Jesús López Cobos | Telarc | 2000 | CD |
| Londra Filarmoni Orkestrası | Kurt Masur | LPO | 2004 | CD |
| Orchestra Sinfonica di Milano Giuseppe Verdi | Oleg Caetani | Arts Music | 2004 | CD |
| Berlin Filarmoni Orkestrası | Sir Simon Rattle | EMI Classics | 2005 | CD |
| Philharmonia Orchestra | Efrem Kurtz | EMI Classics | 1957 | CD |
| Hallé Orchestra | Stanisław Skrowaczewski | Hallé | 2004 | SACD |
| Prague Senfoni Orkestrası | Maxim Shostakovich | Supraphon | 2006 | CD |
| Mariinski Tiyatro Orkestrası | Valery Gergiev | Mariinsky | 2009 | CD |
| Liverpool Kraliyet Filarmoni Orkestrası | Vasily Petrenko | Naxos Records | 2009 | CD |
| Stuttgart Radyo Senfoni Orkestrası | Andrey Boreyko | Hanssler | 2013 | CD |
| Hollanda Radyo Filarmoni Orkestrası | Mark Wigglesworth | BIS | 2021 | CD |
* = Mono kayıt'Kaynak: arkivmusic.com (eleştirmenlerin incelemelerine göre seçilmiş, önerilen kayıtlar)[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b The New Grove Dictionary of Music and Musicians
- ^ live-en.shostakovich.ru: Life and creative work :: Chronicle ::1926. Archived version here. Retrieved 23 December 2014
- ^ Steinberg, 539.
- ^ MacDonald, 22.
- ^ MacDonald, 28.
- ^ Volkov, Saint Petersburg, 355.
- ^ Steinberg, Michael (October 2017). "Shostakovich: Symphony No. 1 in F minor". SF Symphony. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ a b Steinberg, 540.
- ^ a b MacDonald, 29.
- ^ Volkov, St. Petersburg, 428.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Layton, Robert, ed. Robert Simpson, The Symphony, Volume Two: Mahler to the Present Day (New York: Drake Publishers Inc., 1972).
- MacDonald, Ian, The New Shostakovich (Boston: Northeastern University Press, 1990). 1-55553-089-3ISBN 1-55553-089-3.
- Steinberg, Michael, The Symphony (Oxford and New York: Oxford University Press, 1995). 0-19-506177-2ISBN 0-19-506177-2.
- Volkov, Solomon, tr. Bouis, Antonina W., Saint Petersburg: A Cultural History (New York: Harper & Row, 1979). 0-06-014476-9ISBN 0-06-014476-9.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Symphony No. 1 (Shostakovich): Scores at the International Music Score Library Project
- Full orchestral score from the New York Philharmonic's archives
