Sanayi Toplumu ve Geleceği
Sanayi Toplumu ve Geleceği (İngilizce özgün adıyla Industrial Society and Its Future) veya Unabomber Manifestosu, "Unabomber" lakaplı Ted Kaczynski'nin 1995 yılında yazdığı teknoloji karşıtı makaledir. Manifesto, Sanayi Devrimi'nin, insanları makinelere uyum sağlamaya zorlayarak, insan özgürlüğünü ve potansiyelini baskılayan bir sosyo-politik düzen yarattığını, teknolojinin getirdiği zararlı bir doğal yıkım sürecini başlattığını ileri sürüyor. 35.000 kelimelik manifesto, Kaczynski'nin sanayi toplumunun çöküşünü hızlandırarak vahşi doğayı korumak için tasarladığı 1978-1995 bombalı posta eylemlerinin ideolojik zemininidir.
Kaczynski'nin manifestosunun geniş çapta dağıtılması karşılığında bombalama eylemlerini sona erdirmeyi teklif etmesinin ardından manifesto The Washington Post'un ekinde basıldı.[1] Başsavcı Janet Reno, FBI'ın yazarı belirlemesine yardımcı olmak için baskıya izin verdi. Etraflarındaki baskılar ve aleniyet, bombalamaların kötü şöhretini gölgede bıraktı ve Kaczynski'nin, kardeşi David Kaczynski tarafından kimliğinin tespit edilmesine yol açtı.
Arka planı ve yayımı[değiştir | kaynağı değiştir]
1978 ve 1995 yılları arasında Ted Kaczynski, modern teknolojiyle uğraşan kişilere karşı bombalı posta eylemleri başlattı.[2] İlk hedefleri FBI'ın UNABOM olarak kısalttığı üniversiteler ve havayollarıydı. Haziran 1995'te Kaczynski, birkaç yayından birinin (Washington Post, New York Times veya Penthouse), Sanayi Toplumu ve Geleceği başlıklı teknoloji eleştirisini yayımlaması durumunda eylemlerini sonlandırmayı teklif etti.[3]
Kaczynski, kelimelerin yetersiz kaldığı durumlarda doğrudan eylem olarak uyguladığı şiddetin, başkalarının onun eleştirisine kulak vermelerini sağlayacağına inanıyordu.[4] Fikirlerinin ciddiye alınmasını istiyordu.[5] Medya, manifestoyu baskı altında yayımlamanın etiğini tartıştı.[6][3] ABD Başsavcısı Janet Reno, okuyucunun potansiyel olarak manifestonun yazarını tanıyabilmesi için makalenin paylaşılmasını savundu.[3]
O yaz boyunca FBI, Unabomber'ın eserlerini, ortak temalara dayalı olduğundan aralarında The Secret Agent'ın da bulunduğu Joseph Conrad'ın eserleriyle karşılaştırmak için edebiyat akademisyenleriyle birlikte çalıştı.[7][8]
The Washington Post, 19 Eylül 1995'te manifestonun tamamını ek olarak yayınladı ve maliyeti The New York Times ile paylaştı. Yapılan açıklamaya göre Post, "günlük gazetesinin tüm nüshalarında ayrı bir bölüm dağıtabilecek mekanik kabiliyete" sahipti.[9][10] Berkeley merkezli bir satranç kitabı yayıncısı, bir sonraki ay Kaczynski'nin izni olmadan kopyalarını karton kapaklı olarak yayımlamaya başladı.[11]
Kaczynski, 1971'de, eninde sonunda manifestoda yer alacak birçok tema ve fikri içeren bir makale yazdı; bu, onun özel teknoloji karşıtı düşünce çizgisinin, tutuklanmasından önceki hayatının nispeten erken dönemlerine dayandığını gösteriyor.[12] Orijinal, el yazısıyla yazılmış manifesto, kurbanlarının tazminatını artırmak amacıyla 2011 yılında Kaczynski'nin varlıklarının açık artırmasında, daktilo baskıları ve daktilolarıyla birlikte 20.053 dolara satıldı.[13][14]
İçeriği[değiştir | kaynağı değiştir]
35.000 kelimelik Sanayi Toplumu ve Geleceği, bireysel özgürlüğü ve özerkliği aşındırmanın, insan ölçeği kullanan toplulukları yok etmenin ve yaygın psikolojik ve fiziksel acılara yol açmanın suçunu başlı başına teknolojiye yüklüyor.[3] Kaczynski, Sanayi Devrimi'nin insan ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının altına alan sosyopolitik bir düzene dönüşerek insan ırkına zarar verdiğini iddia ediyor. Bu sistemin doğayı yok ettiğini ve bireysel özgürlüğü baskıladığını yazdı. Kısacası, makinelerin insanlara uyum sağlamasındansa tam tersi oluyor, bu da insan potansiyeline, özgürlüğüne ve onuruna düşman bir toplum ortaya çıkarıyor.[5]
Kaczynski, teknolojik ilerlemeyi, küçük insan topluluklarının yok edilmesi ve yaşanması zor şehirlerin yükselişiyle suçluyor. Her bir teknolojik ilerlemenin, bu ilerlemenin toplam etkilerine rağmen iyi olarak görüldüğü için bu amansız teknolojik ilerlemenin kendi kendine dağılmayacağını ve teknolojik büyümenin rasyonel insan kontrolünün ötesinde (yani özerk) olduğunu ileri sürüyor. Kaczynski, modern teknolojik toplumu totaliter bir güç olarak tanımlıyor: bireylerin sistemin gereksinimlerine uyacak şekilde "uyarlandığı" ve sistem dışındakilerin patolojik veya "kötü" olarak görüldüğü bir düzen.[5]
Bu eğilimin, teknolojik ortamın ihtiyaçlarına uyacak şekilde, geniş polis yetkilerine, akılları uyuşturan kitle iletişim araçlarına, gelişigüzel uyuşturucu tanıtımına yol açtığını söylüyor.[5] Hem büyük hükûmeti hem de büyük işletmeleri sanayileşmenin kaçınılmaz sonucu olarak eleştiriyor ve bilim adamlarını ve "teknoloji tutkunlarını" teknolojik ilerlemeler yoluyla pervasızca güç peşinde[3] koşmaktan sorumlu tutuyor.[5]
Bu sanayileşmiş sistemin çöküşünün kısa vadede yıkıcı olacağını, ancak teknoloji daha fazla ilerlemeden çöküşün hızlandırılmasının gelecekte insanlık ve biyosfer için daha büyük bir felaketi önleyeceğini savunuyor. Sanayi toplumunu kaybetmenin getirdiği ödünleşimlerin, maliyete değer olduğunu savunuyor.[5] Kaczynski'nin ideal devrimi hükûmetleri devirmeyi değil, modern toplumun ekonomik ve teknolojik temellerini hedefliyor.[8] Mevcut toplumu yok etmeye ve teknolojinin antitezi olan vahşi doğayı korumaya çalışıyor.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Text of Unabomber's Letter Received by N.Y. Times April 26, 1995". 10 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ Kovaleski, Serge F. (22 Ocak 2007). "Unabomber Wages Legal Battle to Halt the Sale of Papers". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2022.
- ^ a b c d e Michael 2012.
- ^ Simmons 1999.
- ^ a b c d e f g Chase 2000.
- ^ Campbell, W. Joseph (21 Eylül 2015). "Defying critics to publish the Unabomber 'Manifesto'". Poynter (İngilizce). 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021.
- ^ Kovaleski 1996.
- ^ a b Kelman 2017.
- ^ Graham, Donald E.; Sulzberger Jr., Arthur O. (19 Eylül 1995). "Statement by Papers' Publishers". The Washington Post. s. A07. 4 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.
- ^ "Post, Times publish Unabomber manifesto". CNN. 19 Eylül 1995. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.
- ^ "Unabomber Manifesto Published in Paperback; 3,000 Copies Sold". Los Angeles Daily News (İngilizce). Associated Press. 14 Ekim 1995. s. 10. ProQuest 281557917.
- ^ "Ted Kaczynski Biography: The 'Unabomber'" (İngilizce). Bio Graphics. 31 Mayıs 2018. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ "Unabomber auction nets $190,000". NBC News (İngilizce). Associated Press. 2 Haziran 2011. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021.
- ^ "Feds to auction Unabomber's manifesto". NBC News (İngilizce). 13 Mayıs 2011. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021.
