Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu
Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu Comunidade dos Países de Língua Portuguesa | |||
---|---|---|---|
Merkez | Lizbon, Portekiz | ||
Resmî dil(ler) | Portekizce | ||
Üyeler | 9 üye ülke | ||
Liderler | |||
| |||
Tarihçe | |||
| |||
Yüzölçümü | |||
• Toplam | 10.743.526 km2 | ||
Nüfus | |||
• 2021 tahminî | 287 milyon |
Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (CPLP) Portekizce konuşan ülkeler arasındaki birlikteliği ve ortak çalışmayı öngören çok taraflı bir forumdur. Bu toplulukta Portekiz'in yanı sıra geçmiş dönemde Portekiz'in kolonisi olan ülkeler yer almaktadır. Üye ülkelerin tamamında Portekizce resmi dil olarak kullanılmaktadır.
Bu şekilde bir birlikteliğin oluşturulması ilk olarak 1965 yılında dönemin Portekiz diktatörü António de Oliveira Salazar tarafından Brezilya'ya teklif edilmiş ve ortak mirasların korunması adına çalışma yapılması gerektiği ifade edilmiştir. Portekiz'in eski kolonilerinin de üye olabileceği bu birlik, güney yarımküre de büyük bir güç olarak konumlandırılmak istenmiştir. Brezilya konuya pek ilgi göstermeyerek ABD ile yakınlaşmış sadece Brezilya'nın Sao Paulo eyaletinin valisi bu konuda olumlu adımlar atmıştır. Ancak söz konusu valinin de görevden alınması ile bu birlik fikri gerçekleşmemiş, 1966 yılında Portekiz ile Brezilya arasında sadece bilim ve teknoloji alanlarını kapsayan bir işbirliği antlaşması imzalanmıştır.
Portekiz, Afrika kıtasındaki tüm koloni ülkelerin 1961 ile 1974 yılları arasında kaybetmiştir. 1974 yılında gerçekleşen Karanfil Devrimi esnasında dönemin devlet başkanı António de Spínola kaybedilen kolonileri bir çatı altında toplama fikrini tekrar gündeme getirmiştir. Karanfil devriminden uzun süre sonra 1983 yılında Portekiz ile eski koloni ülkeleri arasındaki ilişkiler normale dönmüş, bu sayede bu birliğe dair fikirler karşılıklı olarak konuşulmaya başlanmıştır.
1996 yılında bir araya gelen Angola, Brezilya, Gine-Bissau, Yeşil Burun Adaları, Mozambik, Portekiz ve São Tomé ve Príncipe kurucu üyeler olarak birliğin kuruluşunu onaylamışlardır. Bu birliğe 2002 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra Doğu Timor ile 2007 yılında resmi dilleri arasına Portekizceyi de dahil eden Ekvator Ginesi'de dahil olmuştur.
Üyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Angola
- Ekvator Ginesi
- Brezilya
- Gine-Bissau
- Yeşil Burun Adaları
- Mozambik
- Portekiz
- São Tomé ve Príncipe
- Doğu Timor
Gözlemci ülkeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu ülkeler haricinde Portekizce ile ilgili bağlantısı olmasa da belli dönemlerde belli ülkeler gözlemci statüsü ile birlikte yer almaktadırlar. İlk olarak 2008 yılında kabul edilen gözlemci ülkeler, Portekizcenin gelişmesinin yanı sıra, üye ülkelerde demokratikleşme, iyi yönetim ve insan haklarının iyileştirilmesi gibi konularda da katkıda bulunmaktadır.
- ABD
- Andorra
- Arjantin
- Birleşik Krallık
- Çekya
- Fildişi Sahili
- Fransa
- Gürcistan
- Hindistan
- İrlanda
- İspanya
- İtalya
- Japonya
- Kanada
- Katar
- Lüksemburg
- Macaristan
- Mauritius
- Namibya
- Peru
- Romanya
- Senegal
- Sırbistan
- Slovakya
- Şili
- Türkiye[1]
- Uruguay
- Yunanistan
Genel Sekreterler
[değiştir | kaynağı değiştir]İsim | Başlangıç | Bitiş | Ülke |
---|---|---|---|
Marcolino Moco | 17 Temmuz 1996 | Temmuz 2000 | Angola |
Dulce Maria Pereira | Temmuz 2000 | 1 Ağustos 2002 | Brezilya |
João Augusto de Médicis | 1 Ağustos 2002 | Nisan 2004 | Brezilya |
Zeferino Martins (Geçici) | Nisan 2004 | Temmuz 2004 | Mozambik |
Luís de Matos Monteiro da Fonseca | Temmuz 2004 | Temmuz 2008 | Yeşil Burun Adaları |
Domingos Simões Pereira | Temmuz 2008 | Eylül 2012 | Gine-Bissau |
Murade Issac Murargy | Eylül 2012 | Ocak 2017 | Mozambik |
Maria do Carmo Trovoada Pires de Carvalho Silveira | Ocak 2017 | Aralık 2018 | São Tomé ve Príncipe |
Francisco Ribeiro Telles | Aralık 2018 | Temmuz 2021 | Portekiz |
Zacarias da Costa | Temmuz 2021 | Doğu Timor |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türkiye CPLP'de gözlemci statüsünü elde etti". 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Birliğin resmi internet sitesi19 Mart 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.