Portal:İzmir/Seçilen biyografi/2
 | 31 Temmuz 2022'de Türkçe Vikipedi'de portallerin sonlandırılmasıyla birlikte, bu portal artık kullanılmamakta ve tarihsel bir kayıt olarak saklanmaktadır. Bu konu hakkında tartışmayı yeniden başlatmak için köy çeşmesi gibi daha geniş bir ortamda görüş isteyiniz. |
Latife Uşşaki (17 Haziran 1898, İzmir - 12 Temmuz 1975, İstanbul), Mustafa Kemal Atatürk'ün eşidir. 29 Ocak 1923-5 Ağustos 1925 tarihleri arasında iki buçuk yıl Atatürk ile evli kalmıştır. İzmir'in tanınmış ailelerinden birine mensuptur. Uşak kökenli aile, önce "Helvacızade", İzmir'e göçünce de "Uşakizade" olarak anılmıştır. Uşakizade Muammer Bey ile Adeviye Hanım'ın kızı olan Latife'nin 5 kardeşi vardı. Uşakizade Köşkü'nün bahçesinde bulunan Camlı Köşk'te ilkokulu, İstanbul Arnavutköy Amerikan Koleji'nde ortaokulu ve liseyi okudu. Paris'te Sorbonne Üniversitesi'nde siyaset ve hukuk okudu, Londra'da dil öğrenimi gördü. İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Almanca biliyordu. Sakarya Harbi'nin kazanılması üzerine, 3. sınıfta üniversite eğitimini yarıda bırakarak Gazi Mustafa Kemal Paşa ve ordusunu karşılamaya İzmir'e döndü.
9 Eylül 1922'de, Türk ordusunun İzmir'e girişinin ardından, Gazi Mustafa Kemal Paşa güvenli olduğu gerekçesiyle Göztepe'deki Uşakizade ailesinin köşküne götürüldü. Ailesi yurt dışında olan ve köşkte babaannesiyle birlikte kalan Latife Uşşaki, 14 Eylül'den itibaren Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı köşkte ağırladı. Gazi ile Latife Hanım, 29 Ocak 1923 tarihinde, Muammer Bey'in Göztepe'deki Uşakizade Köşkü'nde dinî nikâhla evlendiler. Yeni devletin başkenti Ankara'ya gelerek Çankaya'da ilk Cumhurbaşkanlığı Köşkü olarak kullanılan Kuleli Köşk'te yaşadı. Eşinin isteği üzerine TBMM'deki oturumları izlemeye giden Latife Hanım, TBMM'ye giren ilk Türk kadını oldu. Pek çok yurt gezisinde eşine eşlik etti. Paşa ile Latife Hanım'ın evliliği, 5 Ağustos 1925 günü sona erdi. Boşanma haberi, 12 Ağustos 1925 günü hükûmet bildirisi ile duyuruldu.
Ölümüne kadar iki yıl yurt dışında ve 48 yıl İstanbul'da yaşayan Latife Uşşaki evliliği ve eşi hakkında konuşmayı ya da yazmayı kesinlikle kabul etmedi, ikinci kuşak yakınlarına da aynı yönde vasiyette bulundu. 12 Temmuz 1975 tarihinde İstanbul'da 76 yaşındayken göğüs kanserinden hayatını kaybetti. Dönemin İstanbul valisi Namık Kemal Şentürk'ün çabasıyla kara, hava ve deniz birliklerinden oluşan bir şeref kıtasının katıldığı cenazesi Teşvikiye Camisi'nden kaldırıldı, Edirnekapı Şehitliği'ndeki aile mezarlığına defnedildi. Latife Uşşaki'nin anıları ve sakladığı kıymetli belgeler Türk Tarih Kurumu'nda saklanmaktadır.