Pirinç-balık sistemi
.jpg)
Pirinç-balık sistemi, pirinç tarımıyla tatlı su balıklarını aynı ekosistemde bir arada bulunduran bir tarım yöntemidir. Bu sistem, pirinç ve balık arasındaki mutual ilişkiye dayanır ve her iki türün de ortak yaşamını destekler. 2002 yılında GTÖ tarafından Küresel Önemli Tarımsal Miras Sistemlerinden biri olarak tanınmıştır.
Pirinç-balık sistemlerinin sağladığı avantajlar arasında pirinç veriminde artış, aynı arazide ek bir (balık) ürün üretimi, tarımsal üretimin çeşitlendirilmesi, gıda güvenliğinin artırılması ve gübre ile pestisit kullanımının azalması yer alır. Balıklar böcekleri ve salyangozları yediği için bu sistemler, sıtma ve dang humması gibi sivrisinek kaynaklı hastalıkların, ayrıca Şistozomiyaza yol açan trematodlar gibi salyangoz kaynaklı parazitlerin azalmasına yardımcı olabilir. Kimyasal girdilerdeki azalma, çevreye salınan bu maddelerin yol açtığı çevresel zararları azaltabilir. Ayrıca, artan biyolojik çeşitlilik, pirinç tarlalarından metan emisyonlarını azaltabilir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Pirinç ve balığın aynı anda yetiştirilmesi uygulamasının 2,000 yıldan daha eski olduğu düşünülmektedir. Çin'deki Han Hanedanlığı'na ait mezarlarda, sazan gibi küçük balık modelleri içeren pirinç tarlası motifleri bulunmuştur.[1] Bu sistem, Hindistan, Tayland, kuzey Vietnam ve güney Çin gibi bölgeleride ortaya çıkmış olabilir. Uygulamanın muhtemelen Çin'de başladığı düşünülmektedir çünkü Çin, sucul hayvancılığın erken uygulayıcılarından biri olmuştur.[2]
.jpg)
Sazanların pirinç-balık sistemlerinde kullanılan ilk balıklardan biri olduğu düşünülmektedir. Wei Hanedanlığı dönemine ait M.S. 220-265 yıllarına ait kayıtlarda, "Çengdu'nun kuzeydoğusundaki Pi İlçesi'nin pirinç tarlalarında yetiştirilen, sarı pullu ve kırmızı kuyruklu küçük balık, sos yapımında kullanılabilir" şeklinde bir ifadeye yer verilmiştir.[2] Liu Xun, Tang Hanedanlığı döneminde (900 M.S.) sistemin ilk tanımlarını yazmıştır. Pirinç-balık sistemlerinin Çin'deki havuz kültüründen evrimleşmiş olabileceği öne sürülmektedir; bir teori, çiftçilerin yavru balıkları havuzlarına koymaya karar verdiklerinde faydalı sonuçlar elde ettiklerini ileri sürmektedir.[1] Uygulama, Çin'den bağımsız olarak diğer Asya ülkelerinde de gelişmiş olabilir; Hindistan'dan komşu Asya ülkelerine 1500 yıl önce yayıldığına dair kanıtlar bulunmaktadır.[2]
Uygulama yavaş yavaş çiftçiler arasında popülerlik kazandı ve 1900'lerin ortalarına gelindiğinde, Antarktika hariç tüm kıtalarda 28'den fazla ülkede pirinç-balık sistemleri kullanılmaya başlandı.[2] Tarihsel olarak, sazan balığı en yaygın kullanılan balık olup, Oreochromis mossambicus ikinci sırada yer alıyordu. Uygulama dünya genelinde yayıldıkça, yeni türler kullanılmaya başlandı. Örneğin, Malezya'da Trichogaster pectoralis ve Mısır'da Oreochromis niloticus kullanıldı.[2] 1935 yılında Jiangsu Eyaleti'nde yapılan bir erken çalışma, Mylopharyngodon piceus, Ctenopharyngodon idella, Hypophthalmichthys molitrix, Aristichthys nobilis ve sazanın pirinçle birlikte yetiştirilmesinin faydalı olduğunu buldu.[1] Pirinç-balık sistemleri geleneksel olarak düşük bakım gerektirir ve pirincin yanı sıra ek hayvansal protein üretir.[3] Çin'deki pirinç-balık sistemleri için kullanılan alan 1983 ile 1994 yılları arasında 441,027 hektardan (1,089,800 dönüm) 853,150 hektara (2,108,200 dönüm) çıkmış ve üretim hızla artarak 36,330 tonadan 206,915 tonaya yükselmiştir.[3] 2002 yılında, pirinç-balık sistemi, GTÖ tarafından tanınan İlk Küresel Önemli Tarımsal Miras Sistemlerinden biri olmuştur.[3][4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Renkui, C.; Dashu, N.; Jianguo, W. (1995). "Rice-fish culture in China: the past, present, and future". Mackay, Kenneth T. (Ed.). Rice-Fish Culture in China. Ottawa, Canada: International Development Research Centre. ISBN 0889367760. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f Halwart & Gupta 2004, 2. History, pp. 3–4.
- ^ a b c Lu, Jianbo; Li, Xia (2006). "Review of rice–fish-farming systems in China — One of the Globally Important Ingenious Agricultural Heritage Systems (GIAHS)". Aquaculture. 260 (1–4). ss. 106-113. Bibcode:2006Aquac.260..106L. doi:10.1016/j.aquaculture.2006.05.059.
- ^ Lansing, J. Stephen; Kremer, James N. (2011). "Rice, fish, and the planet". Proceedings of the National Academy of Sciences. 108 (50). ss. 19841-19842. doi:10.1073/pnas.1117707109. PMC 3250166 $2.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Halwart, Matthias; Gupta, Modadugu Vijay (2004). Culture of fish in rice fields. Food and Agriculture Organization and WorldFish Center, Penang, Malaysia. ISBN 983-2346-33-9.