Navaginski kuşatması
| Navaginski Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Çerkesya |
 Rus İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Zeuz Osman |
 Kaptan Podgurski | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| 300 Çerkes |
8 memur 313 asker | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 17-33 ölü asker |
2 memur ölü 15 ölü asker 3 yaralı | ||||||
Navaginski Kuşatması - 9 Ekim 1938'da Rus-Çerkes Savaşı sırasında gerçekleşti. Kuşatma başarısız oldu.
Önceki olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
Soçi Nehri'nin (Saşe) ağzındaki kale, 13 Nisan 1838'de deniz çıkarmasının ardından kuruldu. Çerkesler inatçı bir direniş gösterdiler ancak 3 saat süren mücadelenin ardından mağlup oldular.[1] Başlangıçta kalenin adı Alexandrinsky idi ve 18 Mayıs 1839'da Navaginsky olarak yeniden adlandırıldı.[2] 10 Temmuz'da Yarbay G. G. Radkevich komutasındaki bir Rus müfrezesi bir "ceza temizliği" başlattı ve bunun sonucunda Soçi Nehri üzerindeki 2 Çerkes köyü yok edildi. Bunun ardından civardaki köylerin prensi Aubla-Ahmet, A. Simborsky'ye köylerinin bağışlanmasını isteyen bir haberci gönderdi.[1][2]
Taraflar[değiştir | kaynağı değiştir]
Saldırı sırasında Navaginski kalesinin garnizonu, Megrel Jaeger Alayı'nın bir ekibi olan 6 numaralı doğrusal Karadeniz taburunun 1. bölüğünden oluşuyordu. Toplamda 8 baş subay ve 313 alt rütbeli rus vardı.[1]
O sırada Çerkesya'da bulunan James Bell'e göre Çerkesler 300 kişiydi.[3] Aynı rakam Pşad soylusu Kerzek-Mehmed tarafından da verilmiştir.[4]
James Bell'e göre Çerkesler Vardanlı Zeuz Hüseyiniqo Osman tarafından yönetiliyorlardı.[3]
Kuşatma[değiştir | kaynağı değiştir]
Şafak sökmeden saat 4'te[3] nöbetçiler tarafından fark edilmeyen Çerkesler, o sırada denizde yükselen fırtınadan, "gecenin karanlığından ve engebeli araziden" yararlanarak kalenin eğimli yamacına üç taraftan yaklaştılar. 30'dan fazla merdivenin yardımıyla parapetin üzerinden geçti ve aniden surlara girdiler.[1][4][5]
Her iki nokta da karşıt taraflarda bulunuyordu, ancak birbirlerinden kısa bir mesafedeydi. Çerkesler, onları tahkimata doğru kırarak birleşmeyi ve böylece garnizonu iki parçaya bölmeyi planladılar; Piyade Generali E. A. Golovin'e göre bunu yapmayı başardılar.[1] .
James Bell'in bildirdiğine göre, "merdivensiz en genç Çerkeslerin" yaklaşık 50-60'ı deniz tarafından toprak kale duvarlarına o kadar hızlı ve aniden tırmandılar ki "sadece beş veya altı kişi öldü veya yaralandı." Çerkesler Rus topçularını ortadan kaldırdı.[3] Bu, garnizonun dikkatini ana saldırıların yönlendirildiği iki ana noktadan başka yöne çekmek için yapılan sahte bir saldırıydı.[1]
İlk olarak Çerkesler subayların kanadına saldırdılar ve askeri komutan da dahil olmak üzere buradaki tüm subayları öldürdüler.[1] Çerkesler teslim olan bir Rus subayı hariç direnen tüm subayları öldürdüler.[3]
Ölü ve yaralılarını taşıyan Çerkesler, sonunda topçu ateşiyle kale duvarlarından geri püskürtüldü.[1][5]
Garnizonun sayısal üstünlüğünden bunalan Çerkesler, garnizonu terk etmek zorunda kaldılar.
Bu arada, kale duvarlarının dışında bekleyen topçular, onlara uzaktan ateş açarak çoğunu öldürdü ve yaraladı" James Bell'e göre:[3]
| “ | Bu ani ölümcül saldırı diğer Çerkeslerde o kadar endişe yarattı ki, saldırıya devam etmek istemediler ve sadece arkadaşlarının cesetlerini götürmeye çalıştılar... | „ |
Rus Kafkas Kolordu Komutanı E. A. Golovin, raporunda Çerkeslerin Navaginski kalesine saldırısını şu şekilde değerlendirdi:[1][2]
| “ | ... dağlıların saldırı planı, surların güçlü ve zayıf kısımları ve onu savunma yolları hakkındaki bilgilere dayanarak çok ustaca düşünülmüştü. ... Kuşatma, dağlılara özgü kararlılık ve keskinlik ile gerçekleştirildi ve bu nedenle bir ölçüde başarılı oldu. | „ |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]
- Адмирал Л. М. Серебряков: Документы // Вестник архивов Армении / сост. А. О. Арутюнян, В. А. Микаелян, О. С. Баликян. — Ереван: Национальный архив Армении, 1973. — № 1 (35).
- Акты, собранные Кавказской археографической комиссией
- Альхаов А. А.
- Архив Раевских: в 5 томах / ред. и примеч. Б. Л. Модзалевского. — Изд. П. М. Раевского. — СПб.: Тип.
- Белл Д.
- Рукевич А. Ф. Из воспоминаний старого эриванца (1832—1839 гг.) // Исторический вестник. — СПб.: А. С. Суворина, 1914. — Т. 138, № 12. — С. 766—791.
- Хотко С. Х. Открытие Черкесии. Картографические источники XIV—XIX вв.. — Майкоп: Полиграф–ЮГ, 2015. — 292 с. — ISBN 978-5-7992-0829-5.