İçeriğe atla

Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Мордовская Автономная Советская Социалистическая Республика
Mordowskaja ASSR
Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
1934-1990
bayrağı
Mordovya ÖSSC bayrağı
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin sınırları
Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin sınırları
BaşkentSaransk
Yaygın dil(ler)Rusça, Mordvince
HükûmetSosyalist devlet
Tarihçe 
• Kuruluşu
1934
• Dağılışı
1990
Para birimiSovyet rublesi
Öncüller
Ardıllar
Mordovya Özerk Oblastı
Mordovya
Günümüzdeki durumuMordovya Cumhuriyeti

Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Rusça:Мордовская Автономная Советская Социалистическая Республика, Mordowskaja ASSR), Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk sovyet cumhuriyeti.

1917 Ekim Devrimi ve Rus İç Savaşı döneminde Mordovya bölgesindeki halk büyük çoğunlukla Bolşeviklerin yanında yer almıştır. İç savaşın sona ermesinden sonra Mordovya bölgesi Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ni bir parçası haline geldi. 1925'te yerel bir Sovyet hükûmeti, özerk bölge ve köy meclisleri kuruldu. Sovyet iktidarının ilk dönemlerinde, biri 1922 yılında Erzya lehçesine ve diğeri de 1923 yılında Kiril alfabesi kullanılarak "Moksha" lehçesine dayanan iki yazılı dil geliştirildi. Ardından 16 Temmuz 1928 tarihinde Mordovya Okrugu kuruldu. Daha sonra 10 Ocak 1930'da bu yönetim birimi oblasta çevrilerek Mordovya Özerk Oblastı'na dönüştürülmüştür. Mordovya ÖSSC, Kuybişev Oblastı'nda 20 Aralık 1934 tarihinde Mordovya Özerk Oblastı'nın yerine kurulmuştur.[1][2] Daha sonra Kuybişev Oblastı'ndan ayrılmış ve doğrudan Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmıştır.[3]

Mordovya ÖSSC yönetim kurulu 7 Aralık 1990'da yayınladığı Cumhuriyetin Hukuki Statüsüyle İlgili Bildirgesi isimli deklarasyonla statüsünü "Özerk Sovyet Cumhuriyeti" yerine "Sovyet cumhuriyeti" şeklinde değiştirmiştir. Sovyetler Birliği'nin dağılması'ndan kısa süre önce yasal adını Mordovya Cumhuriyeti olarak ilan edilmiştir.[4][5]

31 Mart'ta 1992'de Rusya'ya bağlı diğer cumhuriyetler birlikte federal bir anlaşma imzalamıştır.

Başkent Saransk Mordovya ÖSSC'nin en büyük şehri olmakla birlikte, siyasi, ekonomik ve kültür merkezi idi. Ülkede Mordovyalı, Rus, Ukraynalı ve Tatarlar en çok bulunan etnik kimlikler idi. Genel olarak Fin-Ogur ve Rusça konuşulmaktaydı.

İklim ve coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mordovya ÖSSC'de iklimi karasal iklimdi. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak ve kuraktı.

Ülke topraklarının büyük bir kısmı dağlık arazi idi. Bu yüzden dağlarda kış turizmi faaliyetleri yapılmaktaydı. Bu bölgedeki dağlar çok yüksek ve dik yamaçlara sahiptir. Oka, Don ve Volga (İdil) nehirlerinin geçtiği ve kendinde de Alatır, Sura gibi irili ufaklı nehirlerin bulunduğu Mordovya'nın güneybatısında geniş ovalar yer almaktadır. Bu ovalarda Saransk, Kovylkino, Ruzayevka gibi şehirler kurulmuştur.

Ekonomi ve ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mordovya ÖSSC'nin ekonomisi endüstri, hayvancılık, kış turizmi ve az oranda da tarıma dayalı idi. Sovyetler'in diğer tüm cumhuriyetlerinde olduğu gibi endüstriye özel bir önem verilmiştir. Ülkede gelişmiş bir ulaşım ağı bulunmaktaydı.

Yıl Nüfus
1926 1.259.000
1939 1.187.000
1959 1.001.994
1970 1.029.562
1979 990.617
1989 964.132

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]