Muhammed Ali Cinnah
| Muhammed Ali Cinnah | |
|---|---|
| |
| Pakistan Genel Valisi | |
| Görev süresi 14 Ağustos 1947 - 11 Eylül 1948 | |
| Hükümdar | VI. George |
| Başbakan | Liyakat Ali Han |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Hace Nazimüddin |
| Pakistan Ulusal Meclisi Başkanı | |
| Görev süresi 14 Ağustos 1947 - 11 Eylül 1948 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Tamizüddin Han |
| Pakistan Kurucu Meclisi Başkanı | |
| Görev süresi 14 Ağustos 1947 - 11 Eylül 1948 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Liyakat Ali Han |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 25 Aralık 1876 Karaçi, Britanya Hindistanı (günümüzde Karaçi, Sind, Pakistan) |
| Ölüm | 11 Eylül 1948 (71 yaşında) Karaçi, Pakistan |
| Defin yeri | Mezar-ı Kaid |
| Partisi | Hindistan Ulusal Kongresi (1906-1920) Tüm Hindistan Müslüman Birliği (1913–1947) Müslüman Birliği (1947–1948) |
| Evlilik(ler) | Emibai Cinnah (e. 1892; ö. 1893) Meryem Cinnah (m. 1918; ö. 1929) |
| Çocuk(lar) | Dina Vadya |
| Bitirdiği okul | Lincoln's Inn |
| Mesleği | Hukukçu, yargıç, siyasetçi |
| Dini | İslam |
| İmzası | 
|
Muhammed Ali Cinnah (25 Aralık 1876 - 11 Eylül 1948), Pakistanlı 20. yüzyıl hukukçusu, politikacısı ve devlet adamıdır.
Tüm Hindistan Müslüman Birliği ve Pakistan bağımsızlık mücadelesinin önderidir, aynı zamanda Pakistan'ın kurucusu ve ilk devlet başkanıdır. Pakistan'da "Ulu Önder" (قائد اعظم Kaid-i A'zam) ve "Milletin Babası" olarak da anılır. Doğum ve ölüm yıl dönümlerinde ülkesinde törenler düzenlenir.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kendisi her ne kadar daha sonraları Onikicilik Şiî öğretisinin takipçisi olduysa da,[1] Hocalar - İsmaili mezhebine mensup bir ailenin[2] evlâdı olarak 25 Aralık 1876 tarihinde Karaçi'de dünyaya geldi. Ölümünden sonra akrabaları ve diğer tanıklar, daha sonraki yaşamında Sünni mezhebine bağlı olduğunu iddia ettiler. Ölümü sırasındaki inancına dair birden fazla mahkemede çeşitli davalarda itiraz edildi.[3][4]
İlk ve ortaöğrenimini Karaçi ve Bombay'da tamamladı. Babası oğlunun da kendisi gibi tüccar olmasını istiyordu. Bu amaçla, işletmecilik okuması için onu 1892'de Birleşik Krallık'a gönderdi. Ama Cinnah, Londra’da işletmecilik yerine hukuk okumaya karar verdi. Baroya girmek için gerekli sınavları iki yıl içinde geçti.[5]
Baroya girdikten sonra iki yıl daha Büyük Britanya'da kaldı. Parlak bir hukukçu olarak göze battı.[5] 1896'da Karaçi'ye döndü. 1897'de Bombay'a geçerek avukatlık yapmaya başladı. Başarılı bir avukat olarak Bombay'da ün yaptığı sırada, 1900'de yargıçlığa atandı. Cinnah, etkin siyasi yaşama 1906'da girdi. O yıl Hindistan’da Birleşik Krallık'a karşı bağımsızlık mücadelesini yürütecek olan Kongre Partisi'nin Kalküta'daki genel kurul toplantısına katıldı. Genel Kurula Dadabhoy Naoroji başkanlık ediyordu. Naoroji ile Londra yıllarından gelen tanışıklık ve iş birliği sayesinde onun özel sekreterliğini üstlendi.[5]
1920 yılı Cinnah'ın siyasi yaşamında önemli bir dönüm noktası sayılır. O yıl, Kongre Partisi Gandi'nin etkisiyle Birleşik Krallık hükûmetiyle uzlaşma yollarını terk etmeyi ve yabancı mallara boykot uygulamayı kararlaştırdı.[5] Cinnah, bunu anayasa ve hukuk dışı mücadele biçimlerine kaymak biçiminde görerek, Gandi ile yöntem ayrılığına düştü.[5] Gandi 1918'den beri Hinduların, Cinnah ise Müslümanların önderi olarak simgeleşmişlerdi.[5] Gandi-Cinnah ayrılığı zaten hiçbir zaman tam anlamıyla bir ulusal birlik temeli üzerinde pekişmemiş olan Hindularla Müslümanlar arasındaki ayrılığın derinleşmesine yol açtı ve Cinnah, 1921'de Kongre Partisi'nden ayrıldı.[5]
14 Ağustos 1947'de Birleşik Krallık'ın Hindistan'a bağımsızlık tanımak zorunda kalması üzerine, aynı gün hem Pakistan hem de Hindistan devleti kuruldu.[5]
Yaşamı, Gandi ve Nehru'nun Hindistan'ın bağımsızlığına kavuşması için mücadelelerine koşut mücadele içinde geçen Cinnah, önceleri Hindu-Müslüman birliğine inandıysa da sonra bu tutumdan vazgeçerek Müslümanlara önderlik etti. Uzun ve kararlı bir mücadele sonunda Hindistan'da Müslümanları tek bir ulus ve devlet altında toplamayı başarmıştır.[5]
Muhammed Ali Cinnah'ın adı Ankara'nın Çankaya ilçesinde bir caddeye verilmiştir. Cinnah Caddesi'nin 1970'lerden önceki eski adı "Vali Dr. Reşit Caddesi" idi.
 |
Wikimedia Commons'ta Muhammed Ali Cinnah ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 |
Vikisöz'de Muhammed Ali Cinnah ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Wolpert, Stanley (1984). Jinnah of Pakistan. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-503412-7.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Wolpert, s. 18.
- ^ Wolpert, s. 4.
- ^ "Jinnah, Pakistan and Islamic Identity". The New York Times. 27 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.
- ^ Ahmed, Akbar (2005). Jinnah, Pakistan and Islamic Identity: The Search for Saladin. Routledge. ISBN 9781134750221. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2018.
Although born into a Khoja (from khwaja or 'noble') family who were disciples of the Ismaili Aga Khan, Jinnah moved towards the Sunni sect early in life. There is evidence later, given by his relatives and associates in court, to establish that he was firmly a Sunni Muslim by the end of his life (Merchant 1990).
- ^ a b c d e f g h i "Muhammed Ali Cinnah hakkında [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]] İslamabad Büyükelçiliği sitesinde yer alan bilgi". 24 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2008.
