Münih metrosu

Münih Metrosu
	Almanya genelinde kullanılan; metro (U-Bahn) logosu
	Dietlindenstraße İstasyonu'na; gelen bir U6 metro treni
Genel
Yerel adı	U-Bahn München
Sahibi	Münih Belediyesi
Hizmet alanı	Münih
Taşıma türü	Metro
Hat sayısı	8
İstasyon sayısı	96
Yıllık yolcu sayısı	390 milyon
Hizmet
İnşaata başlama	1 Şubat 1965
Hizmete giriş	19 Ekim 1971
İşletmeci(ler)	Münchner Verkehrsgesellschaft
Taşıt sayısı	508
Teknik
Sistem uzunluğu	95 km
Hat açıklığı	Standart (1435 mm)
Ortalama hız	35,3 km/h
Sistem haritası

Münih metrosu (Almanca: U-Bahn München), Almanya'nın Bavyera Eyaleti'nin başkenti Münih'in metro ağıdır.

Almanca adı olan U-Bahn, Untergrundbahn yani "yeraltı demiryolu" kelimesinin kısaltmasıdır. 1971 yılında faaliyete geçmiş olan sistem,^[3] belediyeye ait olan Münchner Verkehrsgesellschaft (Münih Ulaşım Şirketi) ya da kısaca MVG tarafından işletilmektedir. Münih metro ve banliyö tren hatları (Almanca: S-Bahn München), Münchner Verkehrs- und Tarifverbund (Münih Ulaşım ve Tarife Birliği) ya da kısaca MVV'nin bir parçası olarak birbirine bağlanmıştır. Bu sayede Münih içinden çevre belediyelere elektrikli demiryolu hatlarıyla ulaşılabilmektedir. Günümüzde metro sistemi, sekiz hat ve 96 istasyondan oluşmakta; 95 kilometrelik bir rotada 508 trenle hizmet vermektedir.^[4]

Hatlar ve istasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Münih metrosu günümüzde sekiz hattan oluşmaktadır. Bu hatlardan U7, U1 ile U2'nin; U8, U2 ile U3'ün yoğun zamanlarda birleştiği geçici hatlardır.^[5] Metro ağındaki 96 istasyondan dört hattın kesiştiği, iki katlı Münih Garı ve Sendlinger Tor İstasyonu, MVG tarafından iki kez sayılmakta ve istasyon sayısı 100 olarak verilmektedir.^[2]

Terminal	Önemli ara istasyonlar	Terminal	Hat uzunluğu	Toplam istasyon sayısı	İstasyonlar arası ortalama uzaklık
Olympia-Einkaufszentrum	Rotkreuzplatz - Münih Garı - Sendlinger Tor - Kolumbusplatz	Mangfallplatz	12,185 km	15	870 m
Feldmoching	Harthof - Scheidplatz - Münih Garı - Sendlinger Tor - Kolumbusplatz - Giesing - Innsbrucker Ring - Trudering	Messestadt Ost	24,377 km	27	938 m
Moosach	Olympia-Einkaufszentrum - Olimpiyat Merkezi - Scheidplatz - Münchner Freiheit - Odeonsplatz - Marienplatz - Sendlinger Tor - Implerstraße - Obersendling	Fürstenried West	21,204 km	25	884 m
Westendstraße	Heimeranplatz - Münih Garı - Karlsplatz (Stachus) - Odeonsplatz - Lehel - Max-Weber-Meydanı	Arabellapark	9,245 km	13	770 m
Laimer Platz	Westendstraße - Heimeranplatz - Münih Garı - Karlsplatz (Stachus) - Odeonsplatz - Lehel - Max-Weber-Meydanı - Doğu Garı - Innsbrucker Ring	Neuperlach Süd	15,435 km	18	908 m
Garching-Araştırma Merkezi	Fröttmaning - Freimann - Studentenstadt - Münchner Freiheit - Odeonsplatz - Marienplatz - Sendlinger Tor - Implerstraße - Harras	Großhadern Kliniği	27,416 km	26	1.097 m (Şehir içindeki kısmında 860 m)
Batı Mezarlığı	Rotkreuzplatz - Münih Garı - Sendlinger Tor - Kolumbusplatz - Giesing Garı - Innsbrucker Ring	Neuperlach Zentrum		17
Olimpiyat Merkezi	Scheidplatz - Königsplatz - Münih Garı	Sendlinger Tor		9

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Münih için bir metro ağı kurma planları oldukça eskiye dayanmaktadır. Nazi hareketinin başladığı kent olan Münih'i, "Hauptstadt der Bewegung" (Hareketin Başkenti) olarak gören Naziler, kenti bu unvana uygun bir hale getirmek için büyük planlar yapmışlardır. Metro ağının inşası da bu planlara dahildir. Ayrıca o dönemde Münih'in başlıca toplu taşıma aracı olan tramvay ağının yetersiz kaldığını göstermek için yeni tramvay alımını da yasaklamışlardır. 1930'ların sonlarında metro inşaatı, Münih'in ana Luteryan kilisesi olan Matthäuskirche'nin "trafik engeli" olduğu için yıkıldığı Lindwurmstraße ve Sonnenstraße'de başlamıştır. 1941'de II. Dünya Savaşı'nın yoğunlaşmasıyla inşaat durdurulmuş; savaşın ardındansa öncelik, büyük hasar görmüş tramvay ağını^[2] yeniden inşa etmeye verilmiştir. Bununla birlikte, 1950'lerde bile, Münih Belediye Meclisi, yeryüzü trafiğinin fazla artması nedeniyle, birkaç tramvay hattının yeraltına alınması planlarını görüşmüştür. Ancak 1964 yılında planlar değiştirilmiş ve gerçek bir metro ağının inşasına karar verilmiştir.^[6]

İnşaat, 1 Şubat 1965 tarihinde Ungererstraße'deki Kuzey Mezarlığı'ndan başlamıştır. 1966 yılında, 1972 Yaz Olimpiyatları'nın Münih'te yapılacağı duyurulunca, inşaat Olimpiyat hattının zamanında bitirilmesi için hızlandırılmıştır. 19 Ekim 1971'de 12 kilometre uzunluğundaki ilk hat, Kieferngarten ile Goetheplatz arasında hizmete girmiştir. 8 Mayıs 1972'deyse Münchner Freiheit ve Olimpiyat Merkezi arasındaki hat banliyö treni hattının faaliyete geçmesinden sadece 10 gün sonra açılmış; Olimpiyat Oyunları sırasında oluşan talebi karşılamak içinse Nürnberg'den tren ödünç alınmıştır. Metro ağı, 1980 yılından bu yana sürekli genişlemektedir. Son genişleme 11 Aralık 2010'da U3'ün, iki durak eklenerek Moosach'a uzatılmasıyla gerçekleştirilmiştir.^[7]

Hatların açılma ve uzatılma tarihleri
Açılış tarihi	Hat	Kısım	Uzunluk	Yeni istasyon sayısı
19 Ekim 1971		Kieferngarten – Goetheplatz	12,0 km	13
8 Mayıs 1972		Münchner Freiheit – Olimpiyat Merkezi	4,0 km	4
8 Mayıs 1972		Goetheplatz – Münchner Freiheit^{[not 1]}		4
22 Kasım 1975	/	Goetheplatz – Harras	2,7 km	2
28 Mayıs 1978	/	Poccistraße	0,0 km	1
18 Ekim 1980	/	Münih Garı – Innsbrucker Ring	16,0 km	18
		Münih Garı – Scheidplatz
		Innsbrucker Ring – Neuperlach Süd
		Scheidplatz – Olimpiyat Merkezi^{[not 1]}
16 Nisan 1983	/	Harras – Holzapfelkreuth	2,7 km	3
28 Mayıs 1983	-Batı	Münih Garı – Rotkreuzplatz	3,3 km	3
10 Mart 1984		Westendstraße – Karlsplatz (Stachus) (4,6 km) + / bağlantısı (1,4 km)	6,0 km	6
1 Mart 1986		Karlsplatz (Stachus) – Odeonsplatz	0,7 km	1
24 Mart 1988		Westendstraße – Laimer Platz	1,4 km	2
27 Ekim 1988	/	Odeonsplatz – Max-Weber-Meydanı (1,9 km)	7,7 km	7
		Max-Weber-Meydanı – Innsbrucker Ring (2,2 km)
		Max-Weber-Meydanı – Arabellapark (3,6 km)
		Innsbrucker Ring – Neuperlach Süd^{[not 1]}
		Odeonsplatz – Laimer Platz^{[not 1]}
1988 Sonu	Bakım istasyonu	Teknik altyapı	0,3 km
28 Ekim 1989	-Güney	Implerstraße – Forstenrieder Allee	6,1 km	6
28 Ekim 1989	-Güney	Implerstraße – Holzapfelkreuth^{[not 2]}		6
1 Haziran 1991	-Güney	Forstenrieder Allee – Fürstenried West	1,9 km	2
22 Mayıs 1993	-Batı	Holzapfelkreuth – Großhadern Kliniği	2,9 km	3
20 Kasım 1993	-Kuzey	Scheidplatz – Dülferstraße	5,0 km	5
20 Kasım 1993	-Kuzey	Scheidplatz – Olimpiyat Merkezi^{[not 2]}		5
30 Haziran 1994	-Kuzey	Kieferngarten – Fröttmaning	1,0 km	1
28 Ekim 1995	-Kuzey	Fröttmaning – Garching-Hochbrück	3,8 km	1
26 Ekim 1996	-Kuzey	Dülferstraße – Feldmoching	1,9 km	2
8 Kasım 1997	-Güney	Kolumbusplatz – Mangfallplatz	3,6 km	4
8 Kasım 1997	-Güney	Kolumbusplatz – Innsbrucker Ring^{[not 2]}		4
23 Mayıs 1998	-Batı	Rotkreuzplatz – Batı Mezarlığı	2,0 km	2
29 Mayıs 1999	-Doğu	Innsbrucker Ring – Messestadt Ost	7,7 km	6
29 Mayıs 1999	-Doğu	Innsbrucker Ring – Neuperlach Süd^{[not 2]}		6
Aralık 1999	-Batı	Westendstraße – Laimer Platz^{[not 2]}
18 Ekim 2003	-Batı	Batı Mezarlığı – Georg-Brauchle-Ring	0,7 km	1
31 Ekim 2004	-Batı	Georg-Brauchle-Ring – Olympia-Einkaufszentrum	0,5 km	1
14 Ekim 2006	-Kuzey	Garching-Hochbrück – Garching Forschungszentrum	4,4 km	2
28 Ekim 2007	-Kuzey	Olimpiyat Merkezi – Olympia-Einkaufszentrum	2,2 km	2
11 Aralık 2010	-Kuzey	Olympia-Einkaufszentrum – Moosach	2,0 km	2
^ ^a ^b ^c ^d Yol, başka bir hatta aitti. ^ ^a ^b ^c ^d ^e Hat, bu yoldan alındı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanya'da ulaşım

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Fahrgastrekord: MVG warnt vor Kollaps" (Almanca). Münih: Münchner Merkur. 27 Haziran 2015. 8 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
^ ^a ^b ^c "Current facts and figures". MVG in figures (Almanca). Münih: Münchner Verkehrsgesellschaft mbH (MVG) Marketing. Ağustos 2016.
^ "MVG – past and present". MVG in figures (Almanca). Münih: Münchner Verkehrsgesellschaft mbH (MVG) Marketing. Ağustos 2016.
^ "Daten, Zahlen, Fakten" (Almanca). Müchner Verkehrs- und Tarifverbund. 2016. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2016.
^ "Schnellbahnnetz" (PDF) (Almanca). Münih: Münchner Verkehrsgesellschaft. Aralık 2015. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
^ Zimniok, Klaus (1981). Eine Stadt geht in den Untergrund: Die Geschichte der Münchner U- und S-Bahn im Spiegel der Zeit. München: Hugendubel Heinrich GmbH. ISBN 978-3880340640.
^ "In Betrieb". Das Münchner U-Bahn-Netz (Almanca). Münih: Landeshauptstadt München Baureferat. Aralık 2010.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

MVG resmî sitesi22 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
MVV resmî sitesi16 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
Münih Belediyesi resmî sitesinin metro sayfası20 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)

[:0-8] Yol, başka bir hatta aitti.

[:1-9] Hat, bu yoldan alındı.

[1] "Fahrgastrekord: MVG warnt vor Kollaps" (Almanca). Münih: Münchner Merkur. 27 Haziran 2015. 8 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.

[Broşür-2] "Current facts and figures". MVG in figures (Almanca). Münih: Münchner Verkehrsgesellschaft mbH (MVG) Marketing. Ağustos 2016.

[3] "MVG – past and present". MVG in figures (Almanca). Münih: Münchner Verkehrsgesellschaft mbH (MVG) Marketing. Ağustos 2016.

[MVV-4] "Daten, Zahlen, Fakten" (Almanca). Müchner Verkehrs- und Tarifverbund. 2016. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2016.

[Plan-5] "Schnellbahnnetz" (PDF) (Almanca). Münih: Münchner Verkehrsgesellschaft. Aralık 2015. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.

[6] Zimniok, Klaus (1981). Eine Stadt geht in den Untergrund: Die Geschichte der Münchner U- und S-Bahn im Spiegel der Zeit. München: Hugendubel Heinrich GmbH. ISBN 978-3880340640.

[Baureferat-7] "In Betrieb". Das Münchner U-Bahn-Netz (Almanca). Münih: Landeshauptstadt München Baureferat. Aralık 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[not 1]

[not 2]