İçeriğe atla

Lê Duẩn

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Resmi portresi, 1978

Lê Duẩn (7 Nisan 1907 - 10 Temmuz 1986), Vietnamlı komünist politikacı 1950'lerin sonlarında parti hiyerarşisinde yükseldi ve 1960'taki 3. Ulusal Kongre'de Vietnam Komünist Partisi (VCP) Merkez Komitesi Genel Sekreteri oldu. Hồ Chí Minh'in kolektif liderlik yoluyla yönetme politikasını sürdürdü 1960'ların ortalarından (Hồ'nin sağlığı bozulduğunda) 1986'daki kendi ölümüne kadar, Vietnam'daki en üst düzey karar vericiydi.

Fransız Çinhindi'nin Annam Koruma Bölgesi'ndeki Quảng Trị Eyaletinde Lê Văn Nhuận olarak alt sınıf bir ailede doğdu Ailesi ve çocukluğu hakkında çok az şey biliniyor Devrimci düşüncelerle ilk kez 1920'lerde demiryolu katibi olarak yaptığı çalışmalarla tanıştı. Lê Duẩn, 1930'da Çinhindi Komünist Partisi'nin (gelecekteki Vietnam Komünist Partisi) kurucu üyesiydi. 1931'de hapsedildi ve 1937'de serbest bırakıldı 1937'den 1939'a kadar parti basamaklarını tırmandı 1939'da bu kez Güney'de bir ayaklanmayı kışkırttığı gerekçesiyle yeniden tutuklandı. Lê Duẩn, Ağustos 1945'te Komünistlerin önderliğindeki başarılı Ağustos Devrimi'nin ardından hapisten çıktı.

Birinci Çinhindi Savaşı (1946-1954) sırasında Lê Duẩn, Güney Vietnam'da aktif bir devrimci liderdi. 1951'den 1954'e kadar bir Parti organı olan Güney Vietnam Merkez Ofisine başkanlık etti 1950'lerde Lê Duẩn, Güney Vietnam'a karşı giderek daha saldırgan hale geldi ve savaş yoluyla yeniden birleşme çağrısında bulundu 1950'lerin ortalarından sonlarına doğru Lê Duẩn, eski parti Birinci Sekreteri Trường Chinh'i gölgede bırakarak Parti içindeki ikinci en güçlü politika yapıcı haline geldi. 1960'a gelindiğinde, Parti başkanı Hồ'dan sonra resmi olarak en güçlü ikinci Parti üyesiydi 1960'lar boyunca Hồ'nin sağlığı kötüleşti ve Lê Duẩn onun sorumluluklarının çoğunu üstlendi. 2 Eylül 1969'da Hồ öldü ve Lê Duẩn, Kuzey'in en güçlü figürü oldu.

1960 yılında Genel Sekreter oldu ve Hồ Chí Minh'den sonra resmi olarak partinin ana kişiliği oldu Hồ'nin ölümünden sonra Lê Duẩn, Kuzey Vietnam'ın liderliğini devraldı 1955'ten 1975'e kadar olan Vietnam Savaşı boyunca, saldırıyı zaferin anahtarı olarak görerek saldırgan bir duruş sergiledi. Güney Vietnam, 1976'da Kuzey Vietnam'la yeniden birleşip parti yeniden yapılandırılınca, Partinin Genel Sekreteri oldu Lê Duẩn ve arkadaşları gelecek konusunda aşırı iyimserdi İkinci Beş Yıllık Plan (1976–1980) başarısız oldu ve Vietnam ekonomisini krize soktu Sınıra yakın Vietnam köylerine yapılan sürekli saldırılarda binlerce kişinin öldürülmesi nedeniyle, bir dizi başarısız diplomatik girişimin ardından Aralık 1978'de Vietnam'ın Kamboçya'yı işgalini onayladı. 7 Ocak 1979'da Çin destekli soykırımcı Demokratik Kampuchea'daki Kızıl Khmer rejimini devirerek işgale katıldılar Bunun Vietnam ile Çin arasındaki ilişkiler üzerinde ciddi bir etkisi oldu ve Vietnam buna etnik Çinli Hoa halkının bir süreliğine sınır dışı edilmesiyle karşılık verdi. Çin, 1979'da Vietnam'ın kuzey sınırında Çin-Vietnam Savaşı olarak anılacak olan bir işgal gerçekleştirdi, ancak kısa sürdü ve sonuçsuz kaldı O andan itibaren Vietnam, Sovyetler Birliği ile daha yakın bir ittifak sürdürdü ve 1978'de Comecon'a katıldı.

Lê, 1986'daki ölümüne kadar Genel Sekreter olarak kaldı. Hanoi'de öldü; halefi başlangıçta Trường Chinh'di Lê Duẩn, Lê Dung olarak da biliniyordu ve halk arasında "anh Ba" (üçüncü kardeş) olarak biliniyordu.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]