İçeriğe atla

Kuzeydoğu İngiltere

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kuzeydoğu İngiltere
Bölgenin İngiltere'deki konumu
Bölgenin İngiltere'deki konumu
ÜlkeBirleşik Krallık
BK ülkesiİngiltere
Yüzölçümü
 • Toplam8592 km²
Nüfus
 (2011)
 • Toplam2.597,000
Zaman dilimiUTC±00.00 (BAS)
 • Yaz (YSU)UTC+01.00 (BAYS)

Kuzeydoğu İngiltere (İngilizceNorth East England), Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesindeki 9 resmi yörel bölge'den biridir. Londra dışında bulunan diğer İngiltere bölgeleri gibi Kuzeydoğu İngiltere'de de seçilmiş bir bölge meclisi ve idaresi bulunmamaktadır.

Kuzeydoğu İngiltere bölgesi Northumberland, Durham, Tyne ve Wear törensel kontluğundan ve (Kuzey Yorkshire kontluğunun parçası olan) Teesside'dan oluşur.

Bölgenin (2001 Nüfus Sayımı'na göre) nüfusu 2.515.442 kişi olup İngiltere'nin 9 bölgesinde 9. sıradadır.

Bu bölgede şerefsel "şehir" statüsü bulanan büyük yerleşkeler Durham, Newcastle upon Tyne ve Sunderland'dir; "şehir" statüsü olmayan büyük kentler ise Darlington, Gateshead, Hartlepool, Middlesbrough, Redcar, South Shields ve Stockton-on-Tees'dir. Bölgede Birleşik Krallık coğrafi şehirleşmiş büyük metropoliten bölgelerden olan "Teesside", "Wearside" ve "Tyneside" bulunur. Bunlardan en büyüğü Newcastle upon Tyne merkezli "Tyneside"dir ve nüfus itibarıyla Birleşik Krallık içinde şehirleşmiş büyük metropoliten bölgeler arasında 6. sıradadır.

Coğrafi konular

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lindisfarne adası git sırasında
Durham Katedrali
Middleborugh'da Tees Nehri üzerindeki özel yapımlı taşıma köprüsü

Genellikle "Kuzeydoğu İngiltere" bölgesinin kuzeyi ve batısı engebeli ve az nüfuslu olup doğuşu ve güneyinde ise şehirleşmiş ve sulanabilir tarıma elverişli alanlar bulunmaktadır. En önemli tepeler silsilesi "Cheviot Tepeleri" olup bunların yüksek zirvesi olan "Cheviot" 815 metre rakımlıdır.

Kuzeydoğu bölgesinin şehirleşmiş alanları önemli nehirler ağızlarında bulunan ve Sanayi Devrimi'nde çok önemli bölgesel sanayi merkezleri olan "Tyneside", "Wearside" ve "Teesside" metropolleridir. Ama bunların yanında Kuzeydoğu İngiltere kırları ve doğa güzelliklerinin zenginlikleri ile de tanınmaktadır. Bunlar arasında "Northumberland Milli Parkı"; bölgenin Kuzey Denizi sahilleri; bölgedeki kuzey Peninne Dağları; kara içinde kırsal vadiler olan "Teesdale" ve "Weardale" sayılabilir. Bölgenin büyük tarihsel önemi bölgede bulunan kalelerden açıkça görülür. Antik Romalı'lardan kalma Hadrian Duvarı, Durham Kalesi, Northumberland sahillerinde bulunan Alnwick, Bamburgh, Dunstanburgh, Warkworth kaleleri bunlardan en önemlileridir ve bunlardan "Durham Kalesi" ve "Hadrian Duvarı" İngiltere için UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Bölgenin İngiltere'nin Hristiyanlık dinine katkısı da önemlidir. İngiltere'ye Hristiyanlığı getiren İrlandalı keşişlerin yerleştiği Lindesfarne Adası bu bölgededir. Durham Katedrali İngiltere için UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Sunderland, Monkwearmouth'da bulunan Aziz Petrus Kilisesi (St. Peter's Church) ve Jarrow'daki Aziz Pavlus Kilisesi (St. Paul's Church) birlikte UNESCO Dünya Mirası listesine alınma namzetleridir.

Northumberland, Tyne ve Wear, Durham County ve kısmen North Yorkshire törensel kontluktan oluşmaktadır. Günümüzde coğrafyacılar bu bölgede 4 ayrı "alt-bölge" bulunduğunu kabul etmektedirler:

Kasım 2004'te yeni doğrudan doğruya seçimle kurulması öngörülen bir "Bölgesel Assemble" hakkında halk oyuna başvurulmuştur. Bu İngiltere'nin diğer Londra dışı bölgelerinde de yöresel assembleler kurulmasının halk oyuna sunulması için bir deneme mahiyetinde idi. Halk oylaması Kuzeydoğu İngiltere bölgesinde 696.519 oy (%78) aleyhte ve 197.310 oy (%22) lehte sonuç vermiştir. Bu halk oylamasında yöresel halkın çok büyük çoğunluğunun aleyhte olması nedeni ile hükûmette olan İşçi Partisi bundan sonra doğuya seçilmiş assemblelerle idare edilen bölgeler planlarını rafa kaldırmıştır.

Resmi yerel bölge olan Kuzeydoğu İngiltere'de şu yerel idare birimleri bulunmaktadır:

Harita törensel kontuluk Tek seviyeli yerel idare Metropoliten yerel idare borough/bölgeleri
1. Northumberland
Tyne ve Wear * 2. Newcastle upon Tyne, 3. Gateshead, 4. North Tyneside, 5. South Tyneside, 6. Sunderland
Durham 7. Durham
8. Darlington
9. Hartlepool
10. Stockton-on-Tees (Tees Nehri kuzeyi)
North Yorkshire
(part only)
10. Stockton-on-Tees (Tees Nehri Güneyi)
11. Redcar ve Cleveland
12. Middlesbrough

Not: * = "metropoliten kontluk"

Ellington Maden Ocağo - Guneydoğu'da en son yeraltı kömür madeni ocağı olup 2005'te kapanmıştır.

Kuzeydoğu İngiltere bölgesinin cari fiyatlarla gayrisafi toplam katma değer ve önemli sektörlerin gayrisafi katma değerlerinin gelişmesi şu tabloda gösterilir:[1]

Yıl Bölgesel Gayrisafi Katma Değer (mil. £)[2] Tarım (mil. £)[3] Sanayi (£mil.)[4] Hizmetler(mil. £)[5]
Kuzeydoğu İngiltere
1999 27.437 225 9.104 18.106
2002 31.167 228 9.416 21.433
2005 36.204 211 10.367 25.625
2007 40.916 278 11.120 28.250
Anayol kenarında "Kuzeyin Meleği" büyük heykeli
Düzenli İskandinavya seferi yapan giden feribot "Queen of Scandinavia" Newcastle limanında

Ulaşım stratejisi ve politikası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir milli Birleşik Krallık ulaşım sistemi planlamasına katkı yapmak üzere Bölgesel Asemble'ler bölgede uzun dönemli ulaşım hakkında bir Bölgesel Ulaşım Stratejisi dokümanı hazırlamak için görevlendirilmişlerdir. Bu bölgesel planlar ülkenin tümü için "Highways Agency (Karayolları Kurumu" ve "Network Rail (Demiryolları Ağı)" tarafından hazırlanmış stratejik planların bölgesel kısımlarıyla koordineli olması gerekmektedir [6]

Bölge içinde ise stratejik planlama ile görevli yerel bölge idareleri kendi stratejilerini, politikalarını ve uygulama planlarını açıklayan yerel planlar hazırlamaları ve bu planların bölge planı ile koordineli olmasını sağlamaları için görevlendirilmişlerdir.

Demiryolu ulaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karayolu ulaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hava ulaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzeydoğu'da ana hava meydanı Newcastle upon Tyne'in kuzeyinde bulunan "Newcastle Havameydanı"dır. Diğer bir sivil havameydanı da Darlington'un doğusunda bulunan "Durham Tees Valley Havaalanı"dır.

Newcastle Universitesi

[[Dosya:Queen's Campus Stockton - geograph.org.uk - 10982.jpg|küçükresim|sol|upright=0.55|Durham Universitesi'nin Stockton-on-Tees kentindeki Queen's Kampusu]

Kuzeydogu İngiltere'de bulunan 12 üniversite ve bu üniversitelerde kayıtlı diploma öğrenci sayıları şunlardır:[7]

  • Durham Universitesi: Ingiltere'de ucuncu eski universite. Toplam kayitli ogrenci 15.529 (Bunlardan 4.521'i linans ustu egitim)
  • Newcastle Universitesi: Toplam kayitli ogrenci 19.700. (Bunlardan 5.640'i linans ustu egitim)
  • Northumbria Universitesi; Eski Newcastle Politeknik. Toplam kayitli ogrenci 29.850. (Bunlardan 6.805'i linans ustu egitim)
  • Sunderland Universitesi: Eski Sunderlanda Politeknik. Toplam kayitli ogrenci 20.325. (Bunlardan 3.195'i linans ustu egitim)
  • Teesside Universitesi: Eski Teesside Politeknik. Toplam kayitli ogrenci 29,285. (Bunlardan 3.642'i linans ustu egitim)
BBC Kuzeydoğu yerel yayınlar merkezi
Newcastle Upon Tyne Üniversitesi

Kuzeydoğu İngiltere'de bulunan 5 üniversite hakkında bazı bilgiler şöyle özetlenebilir:

İsim Kurulma tarihi Coğrafi konumu Kayıtlı toplam öğrenci Rektör (Vice Chancellor) Ağ sayfası
Durham Üniversitesi 1832 Durham 15,529[8] Prof. Chris Higgins www.dur.ac.uk22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Newcastle Üniversitesi 1834 - Tip ve Cerahi Okulu
1963 - Durham Universitesi'nde ayrılıp bağımsız üniversite olması
Newcastle upon Tyne 19.700[8] Prof. Chris Brink www.ncl.ac.uk 10 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Northumbria Üniversitesi 1894 - Rutherford College of Technology
1969 - Newcastle Politeknik
1992 - "Northumbria Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü
Newcastle upon Tyne 29.850[8] Prof. Andrew Wathey www.northumbria.ac.uk24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Sunderland Üniversitesi 1901 - Sunderland Technical College
1969 - Sunderland Politeknik
1992 - "Sunderland Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü
Sunderland 20.325[8] Prof. Peter Fidler www.sunderland.ac.uk2 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Teeside Üniversitesi 1929 - Constantine Technical College
1969 - Teeside Politeknik
1992 - "Teeside Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü
Middlesborough 29.285[8] Prof. Graham Henderson www.dur.ac.uk 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2011. 
  2. ^ Yuvarlama yapıldığı için toplam değişik olabilir
  3. ^ Avcılık ve ormancılık hasılalarını da kapsar
  4. ^ Enerji üretimi ve inşaat hasılasını da kapsar.
  5. ^ Finans sektörü hizmetlerini dolaylı olarak kapsar.
  6. ^ "Regional Transport Strategy: the National Picture". Government Office for the North East. 21 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2009. 
  7. ^ Ogrenci sayilari 2009/2010 ders yil universite yillik raporlarindan
  8. ^ a b c d e "Table 0a - All students by institution, mode of study, level of study, gender and domicile 2006/07" (Microsoft Excel spreadsheet). Higher Education Statistics Agency. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2008. 

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]