İçeriğe atla

Kanada Atabaskları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kanada Atabaskları
(Canadian Athapaskans)
Daneza reisi ve ailesi, Alberta, 1899
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Din
Sahtuların Kaşogotine (Hare Indian) boyunun geliştirdiği Sahtu köpeği ya da Kaşogotine köpeği (Hare Indian Dog) denen yerli köpek ırkının soyu tükenmiştir
Tahltanların geliştirdiği Tahltan ayı köpeği (Tahltan Bear Dog) denen yerli köpek ırkının soyu tükenmiştir
Dene House, Totem Park Residence, University of British Columbia

Kanada Atabaskları (İngilizceCanadian Athapaskans/Athapascans/Athabaskans/Athabascans, Canadian Athapaskan/Athapascan/Athabaskan/Athabascan peoples/Indians), Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları, Britanya Kolombiyası ve Alberta eyaletlerinde daha çok Saskatchewan, Manitoba ve Nunavut eyaletinde ise daha az olmak üzere Kanada'nın batısında yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun Kuzey Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Kuzey Atabasklarından, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. Kanada yerlileri içinde First Nations («İlk Milletler») yasal adıyla anılan Kanada Kızılderilileri arasında yer alır. Dil temelinde Kuzey Tuçoncası, Güney Tuçoncası, Tagişçe, Tahltanca, Kaskaca, Danezaca, Sekanice, Denetaca, Sahtuca, Tlınçonca, Denesulinece, Tsetsautça, Tsutinaca, Nadoten-Vetsuvetence, Dakelce, Çilkotince ve Nikolaca gibi 20 dil ve halk olarak sınıflandırılır. Esas olarak Alaska Atabasklarına giren ve Guçince, Hanca ve Yukarı Tananaca konuşanların yalnızca Kanada'da yaşayanları dahildir. Alaska Atabaskları ile birlikte Kuzey Atabaskları dil grubunu oluştururlar. Tsutinalar ile Nikola Atabaskları hariç tamamı Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna dahildir.

Ova Kızılderilileri kültür grubuna giren Tsutinalar ile Plato Kızılderilileri kültür grubuna giren Nikola Atabaskları hariç tamamı Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna dahildir.

Coğrafi dağılım

[değiştir | kaynağı değiştir]
Diller Etnik sayı Anadili Ev dili
Denesulinece 11,130 9,750 7,490
Tlınçonca 2,645 2,015 1,110
Dakelce 2,495 1,560 605
Çilkotince 1,400 1,070 435
Sahtuca 1,235 650 650
Danetaca 2,315 600 600
Guçince 570 355 25
Kaynak Statistics Canada, 2006 Census Profile of Federal Electoral Districts (2003 Representation Order): Language, Mobility and Migration and Immigration and Citizenship Ottawa, 2007, pp. 2, 6, 10.
Avrupalılarla temas sırasındaki Atabask toprakları

Doğu Kanada Atabasklarına geleneksel olarak düşman olan Kızılderililer Krilerdir (Plains Cree, Woods Cree, Swampy Cree). Kuzey Amerika'da Avrupalı tüccarların getirip kürk karşılığında ticaret karakollarında değiş tokuş ettikleri misket tüfeklerine sahip olan ilk yerliler Krilerdir ve bunu kullanarak batıya doğru ilerlemiş ve yerli Atabaskları daha batı ve kuzeye sürerek topraklarına yerleşmişlerdir.[2]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e "Athabascan Conference + Exhibition : Seven branches of Athabascan". 2 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2012. 
  2. ^ Virginia Phyllis Petch (1998), Relocation and loss of homeland, the story of the Sayisi Dene of Northern Manitoba 4 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. A Thesis presented to the University of Manitoba in partial fulfillment of the requirements of a Doctor of Philosophy in Anthropology, The University of Manitoba, Winnipeg, Manitoba, June, 1998
  3. ^ "Arctic Athabaskan Council (AAC)". 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2012. 
  4. ^ "Council of Yukon First Nations". 9 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2012.