İçeriğe atla

Kalp nakli

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kalp nakli, diğer tıbbi veya cerrahi tedaviler başarısız olduğunda, son evre kalp yetmezliği veya ciddi koroner arter hastalığı olan hastalarda gerçekleştirilen cerrahi bir nakil operasyonudur. 2018 itibarıyla en yaygın prosedür, yakın zamanda ölmüş bir organ bağışçısından (beyin ölümü[1]) işleyen bir kalbi alıp hastaya yerleştirmektir. Hastanın kendi kalbi ya çıkarılır ve donör kalbi ile değiştirilir, (ortotopik prosedür) ya da çok daha az yaygın olarak, alıcının hasta kalbi donör kalbini desteklemek için yerinde bırakılır (heterotopik veya "piggyback", transplant prosedürü).

Her yıl dünya çapında yaklaşık 3.500 kalp nakli gerçekleştiriliyor ve bunların yarısından fazlası ABD'dedir.[2] Ameliyat sonrası sağkalım süreleri ortalama 15 yıldır. Kalp nakli, kalp hastalığının tedavisi olarak kabul edilmez; daha ziyade alıcının yaşam kalitesini ve süresini iyileştirmeyi amaçlayan hayat kurtarıcı bir tedavidir.[3]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikalı tıp araştırmacısı Simon Flexner, kalp nakli yapılabileceğinden bahseden ilk kişilerden biriydi. 1907'de "Patolojide Eğilimler" (Tendencies in Pathology) adlı makaleyi yazdı ve günün birinde - atardamarlar, mide, böbrekler ve kalp de dahil olmak üzere - hastalıklı insan organlarının değiştirilmesinin mümkün olacağını söyledi.[4]

Dünyanın ilk insandan insana kalp nakli, Amerikalı cerrahlarNorman Shumway ve Richard Lower tarafından geliştirilen teknikler kullanılarak Güney Afrikalı kalp cerrahı Christiaan Barnard tarafından gerçekleştirildi.[5][6] Hasta Louis Washkansky, bu nakli 3 Aralık 1967'de Güney Afrika'nın Cape Town kentindeki Groote Schuur Hastanesinde aldı. Ancak Washkansky 18 gün sonra zatürreden dolayı öldü.[5][7][8]

Adrian Kantrowitz, 6 Aralık 1967'de Brooklyn, New York'taki Maimonides Hastanesinde dünyanın ilk pediatrik kalp naklini gerçekleştirdi.[5][9] Bebeğin yeni kalbi 7 saat sonra atmayı bıraktı ve yeniden çalıştırılamadı. Bir sonraki basın toplantısında Kantrowitz, operasyonu bir başarı olarak görmediğini vurguladı.[10]

1968 yılında çeşitli doktorlar tarafından dünya çapında 100'den fazla nakil gerçekleştirilmiştir.[11] Bu hastaların sadece üçte biri üç aydan uzun yaşadı.[12]

Bir sonraki büyük atılım 1983'te siklosporinin yaygın olarak kullanıma girmesiyle geldi. Bu ilaç, birçok organ reddedilme vakasını önlemek için çok daha küçük miktarlarda kortikosteroid kullanılmasını sağladı.[13]

Dünya çapında yılda yaklaşık 3.500 kalp nakli yapılmaktadır. Bunların büyük çoğunluğu Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleştirilmektedir (yılda 2.000-2.300).[2] California, Los Angeles'taki Cedars-Sinai Tıp Merkezi, yalnızca 2015 yılında 132 yetişkin nakli gerçekleştirerek şu anda dünyanın en büyük kalp nakli merkezidir.[14] Yaklaşık 800.000 kişi NYHA Sınıf IV kalp yetmezliği semptomlarına sahiptir. Nakil ihtiyacı olan hasta sayısı ile gerçekleştirilen operasyon sayısı arasındaki büyük fark, 1993'ten sonra insan dışı kalplerin insanlara nakline yönelik araştırmaları teşvik etti. Diğer türlerden elde edilen ksenogreftler ve yapay kalpler, allogreftlere göre daha az başarılı olan iki alternatiftir.

Son zamanlarda, Avustralyalı araştırmacılar bir kalbe nakilden önce hayatta kalması için daha fazla zaman ayırmanın bir yolunu buldular, şimdiki sürenin neredeyse iki katı.[15]

Prognoz

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ortotopik prosedürün izlendiği kalp nakli hastalarının prognozu son 20 yılda iyileşmiştir ve 5 Haziran 2009 itibarıyla sağkalım oranları şöyledir:[16]

  • 1 yıl: %88,0 (erkek), %86,2 (kadın)
  • 3 yıl: %79,3 (erkek), %77.2 (kadın)
  • 5 yıl: %73,2 (erkek), %69,0 (kadın)

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Donor selection in heart transplantation". Journal of Thoracic Disease. 6 (8): 1097-1104. 2014. doi:10.3978/j.issn.2072-1439.2014.03.23. PMC 4133543 $2. PMID 25132976. 
  2. ^ a b "The total artificial heart". Journal of Thoracic Disease. 7 (12): 2172-80. 2015. doi:10.3978/j.issn.2072-1439.2015.10.70. PMC 4703693 $2. PMID 26793338. 
  3. ^ Burch M. (2004). "Current status of paediatric heart, lung, and heart-lung transplantation". Archives of Disease in Childhood. 89 (4): 386-89. doi:10.1136/adc.2002.017186. PMC 1719883 $2. PMID 15033856. 
  4. ^ May Transplant the Human Heart 28 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (.PDF), The New York Times, January 2, 1908.
  5. ^ a b c McRae, D. (2006). Every Second Counts: The Race to Transplant the First Human Heart, New York: Penguin (Berkley/Putnam).
  6. ^ Norman Shumway: Father of heart transplantation who also performed the world's first heart-lung transplant 21 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Obituary, The Independent [UK], 16 Feb. 2006.
  7. ^ "Memories of the Heart". Daily Intelligencer. Doylestown, Pennsylvania. 29 Kasım 1987. s. A–18. 
  8. ^ "Pneumonia Blamed in Transplant Patient's Death". The New York Times. 21 Aralık 1967. 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2018. 
  9. ^ Lyons, Richard D. "Heart Transplant Fails to Save 2-Week-old Baby in Brooklyn; Heart Transplant Fails to Save Baby Infants' Surgery Harder Working Side by Side Gives Colleague Credit" 28 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, December 7, 1967. Accessed November 19, 2008.
  10. ^ Heart: An American Medical Odyssey, Dick Cheney, Richard B. Cheney, Jonathan Reiner, MD, with Liz Cheney, Scribner (division of Simon & Schuster), 2013. "Three days later, on December 6, 1967, Dr. Adrian Kantrowitz" 30 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ Major Medical Milestones Leading Up To the First Human Heart Transplantation 14 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kate Elzinga, from Proceedings of the 18th Annual History of Medicine Days Conference 2009: The University of Calgary Faculty of Medicine, Alberta, Canada, Cambridge Scholars Publishing, 2011. " . . following Barnard's landmark heart transplantation on December 3, 1967, 107 human heart transplants were performed by 64 surgical teams in 24 countries in 1968. . "
  12. ^ The Adrian Kantrowitz Papers, Replacing Hearts: Left Ventricle Assist Devices and Transplants, 1960–1970 6 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., National Institutes of Health, U.S. National Library of Medicine.
  13. ^ Transplantation of the heart: An overview of 40 years' clinical and research experience at Groote Schuur Hospital and the University of Cape Town 22 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., South African Medical Journal, "Part I. Surgical experience and clinical studies." J Hassoulas, Vol. 102, No. 6 (2012).
  14. ^ "SRTR – Scientific Registry of Transplant Recipients". www.srtr.org. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 
  16. ^ Heart Disease and Stroke Statistics – 2012 Update 12 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The American Heart Association. Retrieved 27 November 2012.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalp_nakli&oldid=34203312" sayfasından alınmıştır