Kafatassızlar (Latince: Cephalochordata , Acrania ya da Leptocardia) Kordalılara ait olan, kafatasları (cranium), omurilikleri ve diğer çıkıntıları kemikleşmemiş olan bir gruptur. Sığ tropikal ve ılıman okyanuslarda yaşayan yaklaşık yirmi beş tür ile kafatassızlar, hayvanlar aleminin çok küçük bir dalıdır. Bununla birlikte; olağanüstü morfolojileri nedeniyle, omurgalılar da dahil olmak üzere genel olarak kordalıların morfolojisini ve evrimini anlamada çok önemli olduklarını kanıtlamışlardır.[3]
Bu hayvanlarda, nöral boru daima mevcut ve notokordun üzerinde yer alır. Yutak civarında çok sayıda solungaç yer alır. Ayrı eşeyli hayvanlardır. Tamamı denizel olup, dış görünümleri küçük bir balığa benzer. Ortalama boyları 3 – 6 cm kadardır. En iyi bilinen türü batrak (Branchiostoma lanceolatum)'tır.
Küçük, balık benzeri deniz omurgasızları, muhtemelen omurgalıların yaşayan en yakın akrabalarıdır. Kafatassızlar ve omurgalılarda içi boş dorsal sinir kordonu, farengeal arklar ve notokord bulunur. Çoğu omurgalıda; embriyonik notokord, sonunda kemikli omur veya kıkırdaklı doku ile değiştirilir; Kafatassızlar arasında notokord yetişkinliğe kadar korunur ve asla vertebra ile değiştirilmez.[4] Vücudun kas yapısı V-şekilli bloklara veya miyomerlere bölünmüştür ve anal sonrası bir kuyruk vardır. Tüm bu özellikler omurgalılarla ortaktır. Öte yandan kafatassızlar, gerçek omurgalıların çoğunda bulunan özelliklerden yoksundur: beyin çok küçüktür ve gelişmiştir, duyu organları da az gelişmiştir.[3][5]
Wikimedia Commons'ta Kafatassızlar ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Kafatassızlar ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.
