Kırkpınar, Bayburt
| Kırkpınar | |
|---|---|
 | |
 Bayburt'un konumu | |
  Kırkpınar Kırkpınar'ın Bayburt'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Bayburt |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 327 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0458 |
| İl plaka kodu | 69 |
| Posta kodu | 69002 |
Kırkpınar, Bayburt ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
'Köyün eski adı Çıphınıs'dır.[3] Köy uzun süre Akkoyunlu toprağı olmuş, ardından Safevi Devleti kontrolüne geçmiş ve Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı toprağı olmuştur. Arada Safevilerin tekrar kontrolüne girmiş olsa da 1530 Tahrir'inden beri Osmanlı / Türkiye Cumhuriyeti toprağıdır.[4] 1530 Osmanlı tahririnde, "Çıhponos" adıyla Bayburd kazasına bağlı bir köy olarak görülmektedir.[5] 1591 yılı tahririnde sadece erkek nüfus kaydedilmiş olup söz konusu kayıtta da "Çıhpınıs" adıyla yer alan yerleşimde tamamı Müslüman 82 nefer (erkek) yaşamaktadır. Bu kayda göre köyün o tarihte Harik, Vanik, Nurbid ve Yalanlu adıyla üç mezrası bulunmaktadır. Yine 1591 Tahrir Defteri'nde önceki Tahrir'de not edilmiş olan Şeyh Monla Mehmed Zaviyesi adında bir zaviye olduğu, ayrıca Yar Ali Sipahi'nin vakfettiği bir çeşme olduğu belirtilmektedir.[6] Başbakanlık Osmanlı Arşivi 199 numaralı Tapu Tahrir Defteri'ne göre Şeyh Monla Mehmed Zaviyesi hiçbir vakfa tabii olmayıp, köyün kendi ayırdığı Çiftlik evkafı tarafından desteklenmekte idi. 1529-1530 tarihinde zaviye şeyhinin adı Derviş Hüseyin idi.[7]
1835 yılında erkek nüfusun tespitinin yapıldığı nüfus yoklama defterinde "Çıphınıs (Çıbhınıs)" adıyla yer alan köyde; tamamı Müslüman 64 hanede 171 (mufassal-detay deftere göre 174) erkek yaşamaktadır. 1845 yılında köydeki hane sayısı 60'dır. Bu yüzyılda köyde Şeyh Muhammed adıyla bir zaviye bulunmaktadır. Köyde iki değirmen ile bir de bezirhane faaliyet göstermektedir.[8][9]
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla da Çıphınıs[10] olarak görülen köyün adı 1959 yılında, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 7267 sayılı kanunla Kırkpınar olarak değiştirilmiş ve 1960 yılı nüfus sayımından itibaren yeni adıyla kayıtlarda yer almaya başlamıştır.[11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Bayburt il merkezine 22 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 327[2] |
| 2021 | 342[2] |
| 2020 | 352[2] |
| 2019 | 358[2] |
| 2018 | 389[2] |
| 2017 | 357[2] |
| 2016 | 398[2] |
| 2015 | 400[2] |
| 2014 | 428[2] |
| 2013 | 407[2] |
| 2012 | 456[2] |
| 2011 | 464[2] |
| 2010 | 482[2] |
| 2009 | 522[2] |
| 2008 | 519[2] |
| 2007 | 497[2] |
| 2000 | 1806[12] |
| 1990 | 679[12] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kirkpinar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Bayburt Merkez Kırkpınar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 2 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- ^ "Köylerimiz: 1 Mart 1968 durumu". acikerisim.tbmm.gov.tr. 1968. s. 355. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2022.
- ^ "BAYBURT SANCAĞI (1642 Tarihli Avarız Defterine Göre)". 10 (2). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2007: 89-117. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) II" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. Devlet arşivleri. 1997. s. 170. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2022.
- ^ Ünsal, Alper (2020). "46 Numaralı Tapu Tahrir Defterine Göre Bayburt Ve Çevresinde Ekonomik Ve Sosyal Hayat". Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı-Yüksek Lisans Tezi. acikbilim.yok.gov.tr. ss. 27,346,347. 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2022.
- ^ "XVI. YÜZYILDA ERZURUM EYALETİ'NDE VAKIFLAR" (PDF). ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI Doktora Tezi- Ümit Kılıç. Ümit Kılıç - Atatürk Üniversitesi. 2005. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Eylül 2022.
- ^ Özger, Yunus (2007). "XIX. Yüzyılda Bayburt (1830-1900)" (PDF). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı-Doktora Tezi. atauni.edu.tr. ss. 165,340. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2022.
- ^ Özger, Yunus (2015). Bayburt Nüfus Defteri 1835-1848. Ankara: Bayburt Üniversitesi BAKÜTAM. s. 191-195,367,590. ISBN 978-605-99450-3-5.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ a b c "Kırkpınar Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Bayburt ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Türkiye'deki bir köy ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |