II. Damad Bengi Alâeddin Ali Bey
II. Damad Bengi Alâeddin Ali Bey (Ayrıca Bengi Ali olarak bilinir) Karamanoğulları Beyliği hükümdarıdır.
Karamanoğulları Beyliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Karamanoğulları, Anadolu Selçuklu Devleti'nin dağılmasından sonra Orta Anadolu'da bir Türkmen devletiydi. Karamanoğulları devletinin başkenti genellikle Karaman (Karamanoğulları tarafından yeniden adlandırılan antik Larende) ile bazen Konya ve diğer şehirlerdi. Yükselen Osmanlı İmparatorluğu'nun ana rakibiydi. Doğu Avrupa'daki Osmanlı Türklerinin muhalifleri genellikle iki ateş arasında Osmanlıları yakalamak için Karamanoğulları Beyliği ile ittifak aradılar.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Ali, Karaman Beyi II. Mehmed'in kardeşidir. 1398 yılında Osmanlı padişahı I. Bayezid Rumeli'deyken, Mehmet'in babası I. Damad Alâeddin Ali Bey önemli bir Osmanlı şehri olan Ankara'ya baskın düzenledi. Bayezid Anadolu'ya döndü, Mehmet'in babasını yenerek öldürdü. Sonra Karaman'ı kuşatma altına aldı. Bengi Ali ve ağabeyi II. Mehmed, Karamanlıların cezalandırılmaması şartıyla teslim oldu. Bayezid, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Bursa'da iki şehzadeyi hapse attı. Ancak dört yıl sonra Ankara Muharebesi'nde Timur'a yenildi ve Timur'un torunu Bursa'yı ele geçirdi ve Mehmet ile kardeşini serbest bıraktı.
Mehmet, serbest bırakılmasının ardından Karamanoğulları beyi olarak Karaman'a döndü. Babasının mal varlığına ek olarak Timur tarafından kendisine birkaç kale verildi ve kısa süre sonra topraklarını genişletmeye başladı. Timur'un yıkımlarının yol açtığı fetih döneminde Mehmet, Osmanlı ve Osmanlı müttefiki Germiyanoğulları Beyliği'ni işgal etmeye başladı. Özellikle Germiyanoğulları Beyliği'nin başkenti Kütahya'yı ele geçirdi. Germiyanoğulları Beyliği'nin beyi eski Osmanlı padişahı I. Bayezid'ın kayınpederiydi.
Osmanlı İmparatorluğu, 1413'te I. Mehmet'in Rumeli'de Musa Çelebi'yi yenmesiyle sona erdi. Zaferden sonra I. Mehmet Anadolu'ya döndü ve 1414'te Karamanoğulları Beyliği'ni mağlup etti. II. Mehmet, tüm Osmanlı topraklarını (Timur'un verdiği kaleler ve kendi ilhak ettiği şehirler) geri vermeyi kabul etti. 1415'te anlaşmayı ihlal etmeye çalışmasına rağmen tutuklandı ve bir daha asla ihlal etmeyeceğine yemin etmek zorunda kaldı. Sözünü tuttu ve 1415-1422 döneminde Osmanlı Devleti ile Karamanoğulları arasında barış hüküm sürdü.[1]
Birinci iktidarı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ancak II. Mehmet diğer cephelerde savaşmaya devam etti. Çukurova'da (Güney Türkiye, Antik Kilikya) küçük bir beylik olan Ramazanoğulları Beyliği ile ittifak kurdu ve Güneydoğu Anadolu'da Mısırlı Memlûk Devleti'nin bir tebası olan Dulkadiroğulları Beyliği ile savaşmaya başladı. 1420'de Kayseri yakınlarında Memlükler tarafından yakalandı ve Mısır'da Kahire kentinde hapse atıldı. Memlükler, Bengi Ali'yi destekleyip, ele geçirdikleri mülkleri ona verdiler. Memluk sultanının 1421'de ölmesinin ardından Mehmet serbest bırakıldı. Kendini Karamanoğulları beyi ilan ettiği Karaman'a döndü. Bengi Ali, Niğde'ye döndü.
İkinci iktidarı[değiştir | kaynağı değiştir]
1421'de Osmanlı İmparatorluğu'nda I. Mehmet öldü ve kısa süre sonra Osmanlılar ile Karamanoğulları Beyliği arasındaki savaş tekrar başladı. 1423'ün başlarında, II. Mehmet, Güneybatı Anadolu'da bir liman olan Antalya'yı Osmanlılardan almaya çalıştı. Muhtemelen amcası ve küçük erkek kardeşi tarafından çıkarılan iki isyandan kurtulan iktidara yeni Osmanlı padişahı II. Murad'ın başkentinden uzakta liman için savaşmayacağını düşünüyordu. Ancak Antalya valisi şehri savunmayı başardı. Çatışma sırasında Mehmet öldürüldü ve oğulları kuşatmayı kaldırdı.[2]
Bu, Ali'ye iktidar için ikinci bir şans verdi. Osmanlılar tarafından desteklenen Mehmed'in oğlu II. İbrahim, 1424 yılında amcası Bengi Ali'ye mağlup oldu. Ancak İbrahim, Niğde'nin yanı sıra ona ikta olarak fazladan mal vererek amcasıyla barışmayı seçti.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "History page {{in lang|tr}}". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt I, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 249-252
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt I, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 pp 251-252
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: II. Sultanzâde Nâsıreddin Mehmed Bey |
Karaman beyi 1423-1424 |
Sonra gelen: II. İbrahim |