Heviskari Kalesi
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Harabe |
| Tür | Kale |
| Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
| Konum | Demirköy, Yusufeli |
| Koordinatlar | 41°00′13″K 41°42′04″D / 41.00361°K 41.70111°D |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Moloz taş, kireç harcı |
Heviskari Kalesi (Gürcüce: ხევისკარის ციხე), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nigzovani olan Demirköy'de Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.[1] Heviskari Kalesi, Demirköy'ün eski adından dolayı Nigzevan Kalesi, bugünkü adından dolayı ise Demirköy Kalesi olarak da bilinir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Heviskari Kalesi, eski adı "Cevizlik" anlamında Gürcüce Nigzovani olan Demirköy'ün Eğritaş mahallesinde, deniz seviyesinden 820 metre yükseklikte yer alır. Eğritaş'ın eski adı, "dere kapı" anlamında Gürcüce Heviskari'dir ve Kalenin adı da buradan gelir.[2] Heviskari Kalesi'nin bulunduğu Tao, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve kaleyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kalede geleneksel Gürcü şarabının yapımında kullanılan 10 kadar kvevrinin tespit edilmiş olması, bu yapının Gürcülerden kaldığına işaret etmektedir.[1] Bunun yanı sıra duvar örgüsü de Keviskari Kalesi'nin bir Orta Çağ yapısı olduğunu göstermektedir. Heviskari Kalesi, Heviskari Deresi (Eğritaş Deresi) vadisinde, köy yollarının birleştiği hâkim bir noktada inşa edilmiştir.[3]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Heviskari Kalesi, Eğritaş mahallesinin ortasında kayalık bir tepede yer alır. Buna bağlı olarak kale günümüze fazla tahrip olmadan ulaşmıştır. Orta büyüklükteki kale kireç harcı kullanılarak moloz taşlarla inşa edilmiştir. Kalenin doğuda kalan duvarları kısmen korunmasına rağmen, kuzeyinde ve güneyinde bulunan duvar örgüsü tamamen tahrip olmuştur. Buna rağmen günümüze kalan duvarların yüksekliği 10 metreyi bulur. Kalede kvevri olarak adlandırılan ve daha çok geleneksel Gürcü şarabı yapımında kullanılan on kadar küpün kalıntıları tespit edilmiştir.[1][3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 52 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 140, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ a b "Veli Ünsal, "Yusufeli Kaleleri", A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum, Sayı 33, 2007." 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.
