Güzelyurt, Borçka
| Güzelyurt | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Güzelyurt Güzelyurt'un Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 556 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 227 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08400 |
Güzelyurt, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Güzelyurt köyünün bilinen eski adı Başköy'dür. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Başköy (باشكوی) olarak geçer.[3] Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus sayımında da bu yerleşimin adı Başköy (Башкёй) şeklinde yazılmıştır.[4]
Başköy, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ilk yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ancak Başköy'ün adı erken döneme ait kayıtlarda geçmemektedir. Nitekim Başköy tarihsel Gürcü topraklarında geç dönemde ortaya çıkmış bir yer adı olup bir bölgede üst kesimde, yukarıda bulunan yerleşmelere verilmiştir.[5]
Başköy, 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağına bağlı Gönye nahiyesinin köylerinden biriydi. 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde bu yerleşim aynı nahiyeye bağlı Neciya (Necia) köyüyle birlikte kaydedilmiştir. Bu kayda göre Başköy ve Neciya köyü 50 haneden oluşuyordu. Bu köylerin nüfusu 140 kişi verilmiş olmakla birlikte, bu tarihte Osmanlı idaresinin sadece erkek nüfusu tespit ettiği bilinmektedir. Bu durumda erkek sayısı kadar kadın eklenince, Başköy ile Neciya'nın toplam nüfusunun 280 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[3]
Başköy, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Başköy, Batum sancağının Gonio kazasına bağlıydı. 1886 tarihli nüfus tespitinde Başköy'de, 2 hanede 13'ü erkek ve 24'ü kadın olmak üzere 37 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Lazlardan oluşuyordu. Bu sırada Necia (Недзиа) köyünde, 2 hanede 14 kişi (5 erkek, 9 kadın) yaşıyordu.[4] Başköy ile Necia köylerinin bu tarihte sadece 51 kişiden oluşması, bu iki yerleşimin Rus idaresi sırasında büyük bir göçe sahne olduğunu göstermektedir.
Başköy, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, Artvin ve Batum sancaklarını Gürcistan'ın parçası sayan Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[6]
Başköy ve Necia köyleri Türkiye'ye bırakıldıktan sonra Beğlevan köyüne birer mahalle olarak bağlanmıştır. Başköy geç dönemde Güzelyurt olarak ayrı köye dönüşürken, Necia "Selimiye" adıyla Beğlevan (Güreşen) köyünün mahallesi olarak kalmıştır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Güzelyurt köyü Artvin il merkezine 51 km, Borçka ilçe merkezine 26 km uzaklıktadır.[7]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 200[2] |
| 2020 | 227[2] |
| 2019 | 276[2] |
| 2018 | 460[2] |
| 2017 | 118[2] |
| 2016 | 126[2] |
| 2015 | 150[2] |
| 2014 | 144[2] |
| 2013 | 179[2] |
| 2012 | 227[2] |
| 2011 | 268[2] |
| 2010 | 296[2] |
| 2009 | 293[2] |
| 2008 | 290[2] |
| 2007 | 172[2] |
| 2000 | 330[7] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Guzelyurt, Turkey Page". Fallingrain.com. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Borçka Güzelyurt Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 380, ISBN 9789157871117.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Aair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1225". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 194 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ a b "Güzelyurt Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.