Güneş de Doğar (roman)
| The Sun Also Rises | |
 Ernest Hemingway Güneş de Doğar (The Sun Also Rises) adlı romanının 1955'te Varlık Yayınları'ndan çıkan Türkçe baskısının kapağı. | |
| Yazar | Ernest Hemingway |
|---|---|
| Çevirmen | Filiz Karabey |
| Ülke | ABD  |
| Dil | İngilizce |
| Konu | Roman à clef |
| Tür | Roman |
| Yayım | 1955, 1958, 1964 |
| Yayımcı | Varlık Yayınları |
| Sayfa | 270 sayfa |
| ISBN | 9754943290 Geçersiz ISBN |
Güneş de Doğar, Amerikalı romancı, kısa-hikâyeci ve gazeteci Ernest Hemingway'in 1926 yılında yayımladığı romanının adıdır. Özgün adı The Sun Also Rises olan bu roman Hemingway'in ilk büyük romanıdır. Hemingway'in romanına verdiği ilk ad Fiesta idi, ancak yayımcısının tavsiyesi üzerine Eski Ahit 'ten alınmış olan The Sun Also Rises adında karar kılmıştır. Yine de romanın İngiliz, Alman ve İspanyol baskılarında Fiesta ismi kullanılmaktadır.[1]
Roman Türkiye'de ilk defa 1955 yılında Filiz Karabey'in Türkçe çevirisiyle Varlık Yayınları'ndan çıkmıştı. Hemingway'in bir yıl önce yani 1954'te Nobel Edebiyat Ödülü'nü alması, iki yıl önce 1953'te de başka bir eseri için (İhtiyar Adam ve Deniz) Pulitzer Ödülü almış olması "Güneş de Doğar" romanının Türkiye'de popüler olmasını sağlamıştı. Varlık yayınları tarafından sonraki yıllarda da muhtelif baskıları yapılan roman, başka yayınevlerince de farklı isimlerle basılmıştır. Bu isimler Güneş Gene Doğar, Güneş Yine Doğar ve Güneş Doğacak'tır.
Time dergisinin, "1923 ilâ 2005 yılları arasında yayımlanmış en iyi 100 İngilizce roman" listesinde "The Sun Also Rises" da yer almaktadır.[2]
Türü
Güneş de Doğar, Roman à clef (Fransızca anahtarlı roman) denen bir roman türüne girmektedir.Bu türün özelliği gerçek olayların kurgusal dünyayla oluşturulmuş bir perdenin arkasından anlatılmasıdır, buradaki 'anahtar' ya ünlü bir kişidir, ya da yazarın kendisidir. Romanda yer ve kişi adları uydurulmuştur ama gerçek yerlerden ve kişilerden bahsedildiğini okuyucu bilir.[3]
Konusu
Roman, 1920'li yıllarda vatanlarından uzakta, kendi sürgünlerini yaşayan ve düş kırıklığı içindeki bir grup Amerikalının Fransa ve İspanya'daki hedonistik yaşantılarını anlatır. Roman, "kayıp nesil" olarak da adlandırılan bu insanlardan biri olan savaş yorgunu bir Amerikalı savaş gazisi Jake Barnes'ın ağzından anlatılır. Romanın 2003'te Kastaş Yayınları'ndan çıkan Türkçe baskısının (ISBN 975-6544-76-7) arka kapağında şunlar yazmaktadır:
Hepsi de savaş sonrasının bunalımlı günlerini yaşayan bir avuç gençtir. Henüz bir idealleri yoktu, burunlarının dibine gelen ölümden kıl payı kurtulmuş olmanın verdiği bir şaşkınlıkla, henüz hayatlarına bir yön vermemişlerdir. Fransa'dan İspanya'ya Paris'in zevk ve sefa alemlerinden, boğa güreşi arenalarının nefes kesici heyecanına durmaksızın devam eden bu arayışın hikâyesi.Savaşta aldığı bir yara nedeniyle aşık olduğu insanla birlikte olmasına imkân olmayan Jake Barnes'ın dilinden anlatılan bu roman, savaş sonrası neslinin hayat tarzını, heyecanlarını, bunalımlarını, hayallerini, mutluluklarını ve acılarını gözlerimizin önüne seriyor
Türkçe baskıları
Ernest Hemingway'in 1926 yılında yazdığı Güneş de Doğar, 1955 yılından başlayarak Türkiye'de farklı çevirmenlerin Türkçeleriyle, farklı yayınevleri tarafından birkaç değişik adla yayımlandı. Bunlar:
| Yıl | Adı | Yayınevi | Çevirmen | ISBN |
|---|---|---|---|---|
| 1955 | Güneş de Doğar | Varlık Yayınları | Filiz Karabey | |
| 1971 | Güneş Gene Doğar | Hayat Neşriyat | Vahdet Gültekin | |
| 1972 | Güneş Doğacak | Yayın Ajans Yayınları | ||
| 1982 | Güneş de Doğar | Adam Yayıncılık | Sinan Fişek | |
| 1986 | Güneş de Doğar | Bilgi Yayınevi | Orhan Azizoğlu | (ISBN 978-975-22-0280-1) |
| 2003 | Güneş Yine Doğar | Kastaş Yayınları | Adil Demir | (ISBN 975-6544-76-7) |
Sinema uyarlaması
Ernest Hemingway'in 1926 yılında yazdığı Güneş de Doğar romanı 1957'de Henry King tarafından aynı adla (The Sun Also Rises) sinemaya da aktarıldı. Başlıca rollerinde Tyrone Power, Ava Gardner, Mel Ferrer, Errol Flynn, Eddie Albert, Gregory Ratoff ve Juliette Gréco'nun oynadıkları bu renkli 20th Century Fox filmi Türkiye'de Romanın Türkçe adıyla, yani Güneş de Doğar adıyla gösterilmiştir.
Kaynaklar
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/The_Sun_Also_Rises
- ^ "The Sun Also Rises (1926)" (İngilizce). Time magazine. 1 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009.
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Roman_%C3%A0_clef