Frombork

Frombork
Almanca: Frauenburg
Latince: Frueburgo Prussiae,
bazan Latince: Civitas Warmiensis
veya Latince: Castrum Dominae Nostrae^[1]
Frombork; Almanca: Frauenburg ; Latince: Frueburgo Prussiae, ; bazan Latince: Civitas Warmiensis ; veya Latince: Castrum Dominae Nostrae
Kasaba
	en üst: Kasabanın panoraması ; sol-orta: Frombork katedrali (arkadaki Vistül Lagünü ile) ; sağ-orta: Katedral tepesinin güney geçidi ; sol-alt: Kopernik kulesi ; orta-alt: Aziz Adalbert kilisesi ; sağ-alt: Radziejowski kulesi
	; Bayrak ; Arma
	Frombork
	Koordinatlar: 54°21′K 19°41′D / 54.350°K 19.683°D
Ülke	Polonya
Voyvodalık	Varmiya-Mazurya
İlçe	Braniewo
Gmina	Frombork
Kuruluş	13. yüzyıl
Kaynaklarda ilk değinilişi	1278
Kasaba imtiyazı	1310'den 1945'e kadar ve 1959'da tekrar
İdare
• Belediye Başkanı	Zbigniew Pietkiewicz
Yüzölçümü
• Toplam	7,59 km²
Rakım	Min. 0 ve Maks. 6 m
Nüfus (31 Aralık 2021)
• Toplam	2.260
• Yoğunluk	300/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	14-530
Alan kodu	+48 55
Plaka kodu	NBR
İklim	Dfb
Voyvodalık yolları
	Resmî site; http://www.frombork.pl

Frombork (Lehçe telaffuz: [ˈfrɔmbɔrk] ( dinle)) (Almanca: Frauenburg, Almanca telaffuz: [ˈfʁaʊənbʊʁk] ( dinle)),^[3] Polonya'nın kuzeyinde bulunan tarihi bir kasabadır. Varmiya-Mazurya Voyvodalığındaki Braniewo ilçesinde, Vistül Lagününün yanında bulunmaktadır. Frombork aynı zamanda birçok tarihi mekanı nedeniyle "Varmiya'nın İncisi" olarak da bilinir.

Kasaba; Polonya'nın, hızlı nüfus kaybeden, yüksek işsizliğe (%17) sahip, yüksek bekarlık oranlarına sahip, suç oranının yüksek olduğu yerleşimleri arasındadır.^[4]

haritası. — Frombork kasabasının bulunduğu Braniewo ilçesinin

Kasaba ve Frombork kasabasının simgelerinden olan 14. yüzyıldan kalma Frombork Kemerli Katedrali 2.Dünya Savaşında ciddi bir yıkıma uğramıştır. Savaş sonrasında katedral tekrar inşa edilir ve kasaba popüler bir turizm merkezi haline gelir. Frombork Katedrali 16 Eylül 1994'ten beri Polonya'nın Tarihi Anıtları Listesindedir.^[5] Günümüzde kasabada 6 adet konaklama tesisi mevcuttur.^[6]

Frombork'ta bulunan Kopernik Müzesi, astronomi ile ilgili çeşitli sergiler düzenlemektedir. Müzenin bir planetaryumu da vardır.^[7] En büyük eğlence programı ise her yaz düzenlenen Uluslararası Org Müzik Festivalidir.^[8]

Kasabanın Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasaba, Eski Prusyalıların diyarında defansif bir müstahkem mevki olarak kurulmuştur. 1224 yılında Kutsal Roma Cermen İmparatoru 2.Friedrich, Katanya şehrinde iken, tarafından Prusya bölgesinin_(bkz) kiliseye ve imparatorluğa tâbi olduğunu ilan eder. Daha sonra aynı yılın sonlarında Papa, Piskopos Modenalı William'ı_(bkz) Prusya bölgesine papa elçisi olarak atar. 1226 tarihli Rimini fermanı_(bkz) ile de Töton Şövalyelerine bölgenin idaresi devredildi ki daha sonradan bölge tamamen Töton egemenliğine girdi. Efsanelere göre Eski Prusyalı ahali Töton Papaz Meissenli Anselm (Anselm von Meißen) tarafından vaftiz edilir ve Varmiya_(bkz) Başpiskoposluğunun, ki 1242 yılında Modenalı William tarafından kurulur, ilk piskoposu olur.

Rivayet odur ki kalenin lordu vefat ettiğinde dul kalan eşi Gertruda, piskoposa (Modenalı William) kaleye yerleşmesini teklif eder ve bunun şerefine bu kaleye Frauenburg(Almanca manasıyla "Bizim hanımefendimizin kalesi", Latince şekliylede "Castrum Dominae Nostrae).^[9] Bu durum münferit bir vaka olmayıp Alman coğrafyasında yaygındır. Genellikle bir tahkimat içinde bulunan ve Hazreti Meryem'e adanmış veya rahibeler ikamet ettiği şapel, kilise, manastır yapılarından kaynaklanır. Bu şekildeki isimlendirme sonucunda bir sürü Frauenburg ve Maridenburg adının taşıyan bir sürü yer oluşmuştur.

Köyden ilk kez 1278 tarihli Piskopos Heinrich Fleming tarafından imzalanmış bir belgede bahsedilir. 8 Temmuz 1310 tarihinde ise Piskopos Neisseli Eberhard tarafından kasabaya Lübeck şehir hakları_(bkz) tanındı, ki Hansa birliğinin bir sürü üyesinde olduğu gibi. Kasabaya dönemine normlarına uygun olarak Civitas Warmiensis (Varmialıların şehri) ismi de verilmiştir.

1329-1388 yılları arasında Tuğla Gotik Mimari_(bkz) tarzında yapılan ihtişamlı Frombork Katedrali inşa edilir ve Hazreti Meryem'e veya "Bizim Hanımefendimize" adanır.

Kopernik Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Meşhur astronolog Nicolaus Copernicus, 1512-16 ve 1522-43 yılarında burada yaşamış ve pek çok rasadî faaliyet yapmıştır. Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine(De revolutionibus orbium coelestium) adlı çığır açan eserini de bu kasabada telif etmiştir. Bu kitapta Kopernik şehrin ve bölgenin Latince ismi olan Frueburgo Prussiae^[10]^[11] ismini kullanmıştır.

Eserin yayınlanmasından kısa süre sonra Kopernik hayata veda eder ve katedrale defnolunur. Kitabesinde şu cümle yazılırdır: Astronomo celeberrimo, cujus nomen et gloria utrumque implevit orbem (Adı ve nâmı iki cihanı dolduran en mâruf astrolog)^[12]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasaba 504 ve 505 numaralı Voyvodalık yollarınının (bkz) kesişim noktasıdır. Bunun yanında deniz tramvayı ve tekneler ile Krynica Morska ve Tolkmicko kasabalarına ulaşım sağlanabilmektedir.

2013 yılında bölgenin demiryolu ulaşım faaliyetleri son bulmuştur. Frombork Tren İstasyonuna 7 Temmuz 2013'ten beri yolcu trenleri uğramıyor.