Epinefrin (ilaç)
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mart 2024) |
Adrenalin olarak da bilinen epinefrin bir ilaç ve hormondur.[1][2] Bir ilaç olarak anafilaksi, kalp durması, astım ve yüzeysel kanama gibi çeşitli durumların tedavisinde kullanılır.[3] Krup semptomlarını iyileştirmek için solunan formda epinefrin kullanılabilir.[4] Diğer tedaviler etkili olmadığında astım için de kullanılabilir.[3] İntravenöz olarak, kas içine enjeksiyon yoluyla, soluma yoluyla veya derinin hemen altına enjeksiyon yoluyla verilir.[3]
Yaygın yan etkiler arasında titreme, kaygı ve terleme yer alır.[3] Hızlı kalp atışları ve yüksek tansiyon meydana gelebilir.[3] Bazen anormal kalp ritmine neden olabilir.[3] Hamilelik ve emzirme döneminde kullanımının güvenliği belirsiz olsa da anneye olan faydaları dikkate alınmalıdır.[3]
Epinefrin normalde hem adrenal bezler hem de beyindeki az sayıda nöron tarafından üretilir ve burada bir nörotransmitter olarak görev yapar.[1][5] Kaslara kan akışını, kalp çıkışını, gözbebeği genişlemesini ve kan şekerini artırarak savaş ya da kaç tepkisinde önemli bir rol oynar.[6][7] Epinefrin bunu alfa ve beta reseptörleri üzerindeki etkileriyle yapar.[7] Birçok hayvanda ve bazı tek hücreli organizmalarda bulunur[8][9] ancak ilaç sentetik olarak üretilir ve hayvanlardan toplanmaz.[10]
Jōkichi Takamine epinefrini ilk kez 1901'de izole etmiş ve epinefrin 1905'te tıbbi kullanıma girmiştir.[11][12] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[13] Jenerik ilaç olarak mevcuttur.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Marks' Basic Medical Biochemistry: A Clinical Approach. 4. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2013. s. 175. ISBN 9781608315727. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "(-)-adrenaline". Guide to Pharmacology. IUPS/BPS. 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2015.
- ^ a b c d e f g h "Epinephrine". The American Society of Health-System Pharmacists. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ "Acute bronchiolitis and croup". Pediatric Clinics of North America. 56 (1): 119-33, x-xi. February 2009. doi:10.1016/j.pcl.2008.10.007. PMID 19135584.
- ^ "Chapter 6: Widely Projecting Systems: Monoamines, Acetylcholine, and Orexin". Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience. 2nd. New York, USA: McGraw-Hill Medical. 2009. s. 157. ISBN 9780071481274.
Epinephrine occurs in only a small number of central neurons, all located in the medulla. Epinephrine is involved in visceral functions, such as the control of respiration. It is also produced by the adrenal medulla.
- ^ Medical physiology : principles for clinical medicine. 3rd. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2009. s. 312. ISBN 9780781768528. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Khurana (2008). Essentials of Medical Physiology. Elsevier India. s. 460. ISBN 9788131215661. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Venomous Animals and Their Venoms: Venomous Vertebrates. Elsevier. 2013. s. 478. ISBN 9781483262888. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Animal Physiology: Adaptation and Environment. 5. Cambridge University Press. 1997. s. 510. ISBN 9781107268500. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Epinephrine". 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024.
- ^ The practice of medicinal chemistry. 3. Amsterdam: Elsevier/Academic Press. 2008. s. 13. ISBN 9780080568775. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Analogue-based Drug Discovery (İngilizce). John Wiley & Sons. 2006. s. 541. ISBN 9783527607495. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2024.
- ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.