Ekonomik değer
Ekonomide ekonomik değer, bir mal veya hizmetin ekonomik aktöre sağladığı faydanın bir ölçüsüdür ve paranın değeri, bu tür bir faydayı güvence altına almak için finansal veya diğer kaynakların etkili bir şekilde kullanılıp kullanılmadığının değerlendirmesini temsil eder. Ekonomik değer genellikle para birimleriyle ölçülür ve bu nedenle yorum şu şekildedir: "Bir kişinin bir mal veya hizmet için ödemeye razı olduğu ve ödeyebileceği maksimum para miktarı nedir?" Paranın karşılığı genellikle "daha iyi" veya "paranın karşılığının en iyi değeri"[1] gibi karşılaştırmalı terimlerle ifade edilir, ancak aynı zamanda bir anlaşmanın paranın karşılığını verip vermediği gibi mutlak terimlerle de ifade edilebilir.[2]
Rakip ekonomik teori okulları arasında farklı değer teorileri vardır.
Ekonomik değer piyasa fiyatıyla aynı şey olmadığı gibi ekonomik değer de piyasa değeriyle aynı şey değildir. Bir tüketici bir malı satın almaya istekliyse, bu, müşterinin mala piyasa fiyatından daha yüksek bir değer verdiği anlamına gelir. Tüketiciye sağladığı değer ile piyasa fiyatı arasındaki farka "tüketici fazlası" denir.[3] Gerçek değerin piyasa fiyatından oldukça yüksek olduğu durumları görmek kolaydır: içme suyu alımı buna bir örnektir.
Genel Bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir malın veya hizmetin ekonomik değeri, bu bilim dalının başlangıcından bu yana ekonomistlerin kafasını karıştırmıştır. İlk olarak, ekonomistler bir malın değerini yalnızca bir birey için tahmin etmeye ve bu tanımı takas edilebilecek malları da kapsayacak şekilde genişletmeye çalıştılar. Bu analizden kullanım değeri ve değişim değeri kavramları ortaya çıktı.
Değer, değişim mekanizması yoluyla fiyata bağlıdır. Bir iktisatçı bir alışverişi gözlemlediğinde iki önemli değer işlevi ortaya çıkar: alıcı ve satıcınınkiler. Alıcı, belirli bir miktar mal için ne kadar ödemeye hazır olduğunu açıkladığı gibi, satıcı da o maldan vazgeçmenin kendisine ne kadara mal olacağını açıklamaktadır.
Piyasa değeri hakkında ek bilgi, işlemlerin gerçekleşme hızıyla elde edilir ve gözlemcilere malın satın alınmasının zaman içinde ne kadar değer taşıdığını söyler.
Başka bir deyişle değer, arzu edilen bir nesnenin veya koşulun diğer nesne veya koşullara göre ne kadar değerli olduğudur. Ekonomik değerler, arzu edilen bir koşul veya maldan "ne kadar" vazgeçileceği veya başka bir arzu edilen koşul veya mal karşılığında vazgeçileceği olarak ifade edilir. Rakip ekonomik teori okulları arasında değer değerlendirmesi için farklı ölçümler vardır ve ölçümler bir değer teorisinin konusudur. Değer teorileri, çeşitli ekonomik teori ekolleri arasındaki farkların ve anlaşmazlıkların büyük bir bölümünü oluşturur.
Değer Tanımlamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Neoklasik ekonomi okullarında, bir malın ya da hizmetin değeri açık veya rekabetçi bir pazarda genellikle belirlenen fiyatı haricinde yok kabul edilmektedir. Bu temelde tam rekabetçi bir pazarda arza bağlı talep ile belirlenmektedir. Birçok neoklasik ekonomi teorisi, pazar rekabetçi olsun ya da olmasın bir malın değerini fiyatı ile eşdeğer tutmaktadır. Bu açıdan her şey bir mal olarak görülmekte ve eğer fiyatı belirleyecek bir pazar yoksa ortada ekonomik bir değer de olmamaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Department of Finance (Northern Ireland), Definition of best value for money 7 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., endorsed by the Northern Ireland Executive on 22 March 2011, accessed 8 December 2023
- ^ BBC News, Ferry to be built at Ferguson yard despite not being 'value for money' 20 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., published 16 May 2023, accessed 8 December 2023
- ^ "Consumer Surplus" (PDF). s. 7-1, 7-2. 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.