Dopamin Disregülasyon Sendromu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Dopamine dysregulation syndrome
Iki boyutlu iskelet formulu dopamin molekulu. Dopamin reseptoru agonistler DDS gelişmesi icin araç olur.

Dopamin Düzensizlik Sendromu (DDS), uzun süre dopaminerjik ilaçlar alan bazı bireylerde gözlenen bir işlev bozukluğudur. Tipik olarak, uzun bir süre boyunca dopamin agonist ilaçları almış olan Parkinson hastalığı (PD) olan kişilerde ortaya çıkar. İlaç bağımlılığı, kumar veya cinsel davranış gibi kendi kendini kontrol etme problemleriyle bağdaştırılmıştır.[1]

Belirti ve bulgular[değiştir | kaynağı değiştir]

DDS'nin olası bir semptomu olan istifçilik, nesneleri toplama veya düzenleme gibi karmaşık motor davranışların tekrarıdır.
Genellikle kumar için kullanılan bir slot makinesi.

En yaygın semptom, dopaminerjik ilaçlara olan özlemdir. Bununla birlikte, diğer davranışsal belirtiler özlemden bağımsız olarak ortaya çıkabilir veya onunla birlikte ortaya çıkabilir.[2] Özlem, alımını gösteren semptomların yokluğunda bile, deneğin ilaç almak için yoğun bir dürtüdür. Bu ihtiyacı karşılamak için kişi ekstra dozları kendi kendine uygulayacaktır. Kendi kendine uygulama mümkün olmadığında, agresif patlamalar veya ek ilaçlara erişmek için semptom simülasyonu veya rüşvet gibi stratejilerin kullanımı da ortaya çıkabilir.

Hipomani, hisleriyle tezahür öfori, mutlak kudret veya büyüklenme, ilaç etkileri maksimum olduğu o anlarda görünür yatkındır; Üzüntü, psikomotor yavaşlama, yorgunluk veya ilgisizlik ile karakterize disfori, dopamin replasman tedavisi (DRT) kesilmesinde tipiktir.[2] Kumar oynama, kompulsif alışveriş, yeme bozuklukları ve hiperseksüalite dahil olmak üzere farklı dürtü kontrol bozuklukları tanımlanmıştır. Davranışsal rahatsızlıklar, en yaygın olarak agresif eğilimler, normdur. Psikoz da yaygındır.

Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Parkinson hastalığı, substantia nigradaki dopamin nöronlarının dejenerasyon olması ve putamende dopamin kaybı ile karakterize edilen yaygın bir nörolojik bozukluktur . Motor hastalığı olarak tanımlanır, ancak aynı zamanda bilişsel ve davranışsal semptomlar üretir. En yaygın tedavi, hastalara levodopa (L-Dopa ) veya dopamin agonistlerinin (pramipeksol veya ropinirol gibi) uygulanmasını içeren dopamin replasman tedavisidir. .Dopamin, davranışsal ve motivasyonel önemi, dikkati ve en önemlisi ödül sistemi olan uyaranların normal öğrenimi ile ilişkilendirilmiştir.[3] Dopaminin ödül işlemedeki rolüne uygun olarak, bağımlılık yapan ilaçlar dopamin salınımını uyarır. Kesin mekanizma henüz aydınlatılmamış olsa da, ödül sistemindeki dopaminin rolü ve bağımlılık DDS'nin kaynağı olarak önerilmiştir. Dopamin replasman tedavisinin DDS'yi nasıl ürettiğini açıklamak için bağımlılık modelleri kullanılmıştır.[2] Bu bağımlılık modellerinden biri, bir ilacın kullanım süresi boyunca, ilk aşamalarda ürettiği ödüllendirmeye bir alışkanlık olduğunu ileri sürer. Bu alışkanlığın dopamin aracılı olduğu düşünülmektedir. Uzun süreli L-dopa uygulamasıyla ödül sistemi buna alışır ve daha yüksek miktarlara ihtiyaç duyar.Sendromun davranışsal ve duygudurum semptomları, aşırı dozda dopamin tarafından üretilir.

Teşhis[değiştir | kaynağı değiştir]

Sendromun teşhisi kliniktir çünkü onu doğrulayacak laboratuvar testleri yoktur. Teşhis için, ilaca duyarlılığı belgelenmiş bir kişi, ilaç alımını, parkinson semptomlarını patolojik bir bağımlılık benzeri düzende hafifletmek için gereken dozajın ötesinde arttırmalıdır. Mevcut bir duygudurum bozukluğu (depresyon, anksiyete, hipomanik durum veya öfori), davranış bozukluğu (aşırı kumar, alışveriş veya cinsel eğilim, saldırganlık veya sosyal izolasyon) veya ilacın etkisine ilişkin değişen bir algı da mevcut olmalıdır.[4]

Önleme[değiştir | kaynağı değiştir]

Önerilen ana önleme tedbiri, risk altındaki kişilere mümkün olan en düşük dopamin replasman tedavisi dozunun reçetelenmesidir.[3] Dopamin agonistlerinin ve kısa süreli L-Dopa formülasyonlarının kullanımının en aza indirilmesi de sendrom riskini azaltabilir.

Yöntemler[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk tercih edilen yönetim tedbiri, bir dopaminerjik ilaç dozajının azaltılmasını içerir. Bu azalma sürdürülürse, disregülasyon sendromu özellikleri kısa sürede azalır.[3] Dopamin agonistleri tedavisinin kesilmesi de yararlı olabilir.[5] Bazı davranışsal özellikler psikoterapiye yanıt verebilir; ve sosyal destek, risk faktörlerini kontrol etmek için önemlidir. Bazı durumlarda antipsikotik ilaçlar psikoz, saldırganlık, kumar veya hiperseksüalite varlığında da kullanılabilir.

Beş vaka raporuna dayanarak,[6][7] valproik asit, Parkinson hastalığının tedavisi için levodopa kullanımından kaynaklanan levodopa kaynaklı DDS semptomlarını kontrol etmede etkili olabilir.[8][9][10]

Epidemioloji[değiştir | kaynağı değiştir]

DDS, PD hastaları arasında yaygın değildir. Prevalans% 4 civarında olabilir.[1][4] Erken başlayan erkeklerde prevalansı daha yüksektir.[2] Ağır içme veya uyuşturucu alımı gibi önceki maddeyi kötüye kullanım, duygusal bozukluk geçmişi ile birlikte ana risk faktörü gibi görünmektedir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

PD ilk resmi olarak 1817'de tanımlandı;[11] ancak, L-dopa neredeyse 1970 yılına kadar klinik uygulamaya girmedi.[12][13] Bu ilk çalışmalarda zaten nöropsikiyatrik komplikasyon raporları vardı. Takip eden on yıllar boyunca, hiperseksüalite, kumar veya istifçilik gibi dopamin tedavisi ile ilgili olarak DDS semptomları gösteren vakalar ortaya çıktı.[14][15][16] DDS ilk olarak 2000 yılında bir sendrom olarak tanımlanmıştır.[17] Üç yıl sonra, DDS'nin önemi konusunda artan bir farkındalık gösteren sendromla ilgili ilk derleme makaleleri yazıldı.[1][2][3] Tanı kriterleri 2005 yılında ortaya konulmuştur.[4]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c "Dopamine dysregulation syndrome, addiction and behavioral changes in Parkinson's disease". Parkinsonism Relat. Disord. 14 (4): 273-80. 2008. doi:10.1016/j.parkreldis.2007.09.007. PMID 17988927. 
  2. ^ a b c d e "Compulsive use of dopamine replacement therapy in Parkinson's disease: reward systems gone awry?". Lancet Neurol. 2 (10): 595-604. October 2003. doi:10.1016/S1474-4422(03)00529-5. PMID 14505581. 
  3. ^ a b c d "Dopamine dysregulation syndrome in Parkinson's disease". Curr. Opin. Neurol. 17 (4): 393-8. August 2004. doi:10.1097/01.wco.0000137528.23126.41. PMID 15247533. 
  4. ^ a b c "Prevalence and clinical features of hedonistic homeostatic dysregulation in Parkinson's disease". Mov. Disord. 20 (1): 77-81. January 2005. doi:10.1002/mds.20288. PMID 15390130. 
  5. ^ "Resolution of dopamine dysregulation syndrome following cessation of dopamine agonist therapy in Parkinson's disease". J Clin Neurosci. 15 (2): 205-8. February 2008. doi:10.1016/j.jocn.2006.04.019. PMID 18068992. 
  6. ^ "Valproate as a treatment for dopamine dysregulation syndrome (DDS) in Parkinson's disease". Journal of Neurology. 260 (2): 521-517. February 2013. doi:10.1007/s00415-012-6669-1. PMID 23007193. 
  7. ^ "Successful treatment of dopamine dysregulation syndrome with valproic acid". The Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences. 26 (3): E3. 2014. doi:10.1176/appi.neuropsych.13060126. PMID 25093777. 
  8. ^ "Gambling disorder during dopamine replacement treatment in Parkinson's disease: a comprehensive review". Biomed Res Int. 2014: 1-9. 2014. doi:10.1155/2014/728038. PMC 4119624 $2. PMID 25114917. 
  9. ^ "Treatment of cognitive, psychiatric, and affective disorders associated with Parkinson's disease". Neurotherapeutics. 11 (1): 78-91. 2014. doi:10.1007/s13311-013-0238-x. PMC 3899484 $2. PMID 24288035. 
  10. ^ "Impulsive and compulsive behaviors in Parkinson's disease". Annu Rev Clin Psychol. 10: 553-80. 2014. doi:10.1146/annurev-clinpsy-032813-153705. PMC 4197852 $2. PMID 24313567. 
  11. ^ Parkinson J (2002). "An essay on the shaking palsy". J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 14 (2): 223-36; discussion 222. doi:10.1176/appi.neuropsych.14.2.223. PMID 11983801. 
  12. ^ Cotzias GC (March 1968). "L-Dopa for Parkinsonism". N. Engl. J. Med. 278 (11): 630. doi:10.1056/NEJM196803142781127. PMID 5637779. 
  13. ^ "Treatment of parkinsonism with levodopa". Arch. Neurol. 21 (4): 343-54. October 1969. doi:10.1001/archneur.1969.00480160015001. PMID 5820999. 
  14. ^ "Punding on L-dopa". Mov. Disord. 14 (5): 836-8. September 1999. doi:10.1002/1531-8257(199909)14:5<836::AID-MDS1018>3.0.CO;2-0. PMID 10495047. 
  15. ^ "Hypersexuality--a complication of dopaminergic therapy in Parkinson's disease". Pharmacopsychiatria. 16 (4): 107-10. July 1983. doi:10.1055/s-2007-1017459. PMID 6685318. 
  16. ^ "Pathological gambling behaviour: emergence secondary to treatment of Parkinson's disease with dopaminergic agents". Depress Anxiety. 11 (4): 185-6. 2000. doi:10.1002/1520-6394(2000)11:4<185::AID-DA8>3.0.CO;2-H. PMID 10945141. 
  17. ^ "Hedonistic homeostatic dysregulation in patients with Parkinson's disease on dopamine replacement therapies". J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry. 68 (4): 423-8. April 2000. doi:10.1136/jnnp.68.4.423. PMC 1736875 $2. PMID 10727476. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dopamin_Disregülasyon_Sendromu&oldid=32562115" sayfasından alınmıştır