Doktor Jivago (film)
| Doctor Zhivago | |
 Doktor Jivago filminin afişi | |
| Yönetmen | David Lean |
|---|---|
| Yapımcı | Carlo Ponti |
| Senarist | Robert Bolt Boris Pasternak'ın romanından |
| Oyuncular | Ömer Şerif Julie Christie Geraldine Chaplin Rod Steiger Alec Guinness Tom Courtenay |
| Müzik | Maurice Jarre |
| Görüntü yönetmeni | Freddie Young Nicolas Roeg (bazı sahneleri çekmiş) |
| Kurgu | Norman Savage |
| Stüdyo | MGM |
| Dağıtıcı | MGM |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram, aşk, savaş, tarihi |
| Renk | Renkli (Metrocolor) |
| Yapım yılı | 1965,  ABD |
| Çıkış tarih(ler)i | 22 Aralık 1965, ABD 28 Aralık 1968, İstanbul (Yeni Melek, Fitaş, Dünya Sinemaları) |
| Süre | 197 dakika |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $11 milyon |
| Hasılat | $112 milyon (Sadece ABD ve o yıl) |
Doktor Jivago, 1965 ABD yapımı dramatik dönem filmidir. Üç buçuk saat uzunluğundaki bu uzun soluklu tarihi filmin özgün adı Doctor Zhivago'dur. Film Türkiye'de 28 Aralık 1968 tarihinde gösterime girmiş ve aylarca gösterimde kalmıştı.[1]
Robert Bolt'un, senaryosunu Nobel ödüllü Rus yazar Boris Pasternak'ın 1957'de yazdığı aynı adlı (Rusça: Доктор Живаго) romanından uyarlayıp yazdığı bu epik filmin yönetmeni David Lean'dir. Önemli rollerinde Ömer Şerif, Julie Christie, Geraldine Chaplin, Rod Steiger, Alec Guinness ve Tom Courtenay'ın oynadıkları filmin yapımcısı Carlo Ponti'dir. Müzikleri ise Maurice Jarre'a aittir. Filmin özgün müziği Jarre'a Oscar ve Altın Küre ödüllerinin yanı sıra bir de Grammy ödülü kazandırmıştı.
Doktor Jivago, on dalda birden aday gösterildiği Oscar ödüllerinden "en iyi uyarlama senaryo", "en iyi görüntü yönetimi", "en iyi sanat yönetimi", "en iyi kostüm" ve "en iyi orijinal şarkı" dallarında olmak üzere beşini kazandı.
Özet
"Doktor Jivago", Rusya'da 1917 Bolşevik ihtilali ve hemen sonrasında patlak veren Rus İç Savaşı (1917-1922) sırasında, aynı zamanda bir şair de olan doktor Yuri Jivago (Ömer Şerif)'nun devrimin liderlerinden birinin karısına aşık olması ile yaşadığı zorlukları anlatan çok kapsamlı, romantik ve destansı bir filmdir. Olaylar ihtilalin hemen öncesinde başlar ve filmin arka fonunda tüm ihtilal süreci gözler önüne serilir. Ön planda ise kendisi de üst tabakadan ve kendisine tapan bir kadınla evli olduğu halde, şiirlerine ilham veren başka bir talihsiz kadını, Lara (Julie Christie)'yı seven, böylelikle sadakat ve ihtiras arasında bocalayan, hayatının kontrolü kendi elinden alınmış ve savaşın parçaladığı yokluklarla dolu bir ülkede oradan oraya sürüklenen aynı zamanda şair bir tıp doktorunun, Doktor Jivago'nun dramını izleriz.
Film hakkında notlar
- Filmin Rusya'da gösterimi 1994 yılına kadar yasaklanmıştı. Ancak bu tarihten sonra gösterilebilmiştir. Roman ise 1987 yılına kadar yasaktı. O tarihten sonra basılabilmiştir.
- Film o yıllarda haliyle konusunun geçtiği orijinal mekanlarda yani Sovyetler Birliği'nde çekilemediği için İspanya'da çekilmiştir. O yıllarda İspanya'da faşist Franco rejimi vardı. Sabaha karşı çekilen bir sahnede rol icabı kalabalığın hep bir ağızdan söylediği devrimci marşları duyan çevre sakinleri General Francisco Franco'nun devrildiğini zannetmişler. Hatta güvenlik güçleri bile gerçek bir darbe olduğunu sanıp film setini basmışlar ve çekimlerin sonuna kadar da oradan ayrılmamışlardı.
- Filmin hemen başında annesinin cenaze töreninde görülen Yuri Jivago'nun küçüklüğünü canlandıran çocuk oyuncu gerçek hayatta Ömer Şerif'in oğlu Tarık Şerif'tir.
- Yönetmen ve oyuncu kadrosunun büyük kısmı İngiliz kökenli sanatçılardır. Aralarında sadece Rod Steiger ABD'li, Ömer Şerif ise Mısırlıdır.
- Sovyet yazarı Boris Pasternak romanı 1957'de kaleme almış ve 1958 Nobel edebiyat ödülü'nü kazanmıştı. Aslında bir şair olan Pasternak'ın hemen ilk romanında bu başarıyı yakalaması, biraz da o yıllarda zirvesinde olan soğuk savaş sırasında Sovyet devrimi'ni eleştiren bir eserin Sovyetler'in içinden gelmiş olması ve Batı'nın buna tüm gücüyle destek vermesi olarak yorumlanabilir. Pasternak ödülünü almak için İsveç'e gidememişti.
- Pasternak'ın Nobel almasında CIA'in parmağı olduğu da söylenmektedir.[2]
- Filmin çok dikkat çekici olan müziğini Maurice Jarre yapmıştır ve 1966 'da en iyi orijinal müzik dalında Oscar ödülü almıştır.[3]
- Müzikten başka dört dalda daha Oscar almıştır. Bunlar en iyi sanat yönetimi-dekor, en iyi görüntü yönetimi, en iyi senaryo ve en iyi kostüm dallarında olmuştur. Diğer beş dalda da aday gösterilmiş ama ödül alamamıştır.
- Filmin bazı sahnelerinin görüntü yönetmenliğini Nicolas Roeg yapmıştı. Mesleğe görüntü yönetmeni olarak başlayan Roeg 1970'ten sonra yönetmenliğe de başladı. Özellikle Don't Look Now (1973) filmi ile tanınır.
Oyuncu kadrosu
| Aktör/Aktris | Rolü |
|---|---|
| Ömer Şerif | Dr. Yuri Jivago |
| Julie Christie | Lara |
| Geraldine Chaplin | Tonya |
| Rod Steiger | Komarovski |
| Alec Guinness | General Yevgraf Jivago |
| Tom Courtenay | Paşa |
| Klaus Kinski | Kostoyed |
| Siobhan McKenna | Anna |
| Ralph Richardson | Aleksandr |
| Rita Tushingham | Kız |
| Jeffrey Rockland | Saşa |
| Tarık Şerif | 8 yaşındaki Yuri |
| Bernard Kay | Bolşevik |
| Gérard Tichy | Liberius |
| Noel Willman | Razin |
Ödülleri
Akademi Ödülleri (Oscar)
BAFTA ödülü
| Ödül | Kişi | |
| - | - | |
| Aday gösterilme: | ||
| BAFTA En İyi İngiliz Erkek Oyuncu Ödülü | Ralph Richardson | |
| BAFTA En İyi İngiliz Kadın Oyuncu Ödülü | Julie Christie | |
| BAFTA Herhangi bir ülkeden En İyi Film Ödülü | David Lean | |
İngiliz Görüntü Yönetmenleri Derneği Ödülü
| Ödül | Kişi |
| En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü | Freddie Young |
| Ödül | Kişi | |
| - | - | |
| Aday gösterilme: | ||
| Altın Palmiye | David Lean | |
| Ödül | Kişi |
| En İyi Yabancı Yönetmen David Ödülü | David Lean |
| En İyi Yabancı Yapım David Ödülü | Carlo Ponti |
Altın Küre ödülleri
Altın Ekran Ödülü, Almanya
| Ödül | Kişi |
| Altın Ekran Ödülü |
| Ödül | Kişi |
| En İyi Özgün Film Müziği Grammy Ödülü | Maurice Jarre |
Laurel Ödülü
| Ödül | Kişi |
| En İyi Dram Altın Defne Ödülü | |
| En İyi Erkek Oyuncu Altın Defne Ödülü (dram) | Ömer Şerif |
| En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Altın Defne Ödülü (dram) | Tom Courtenay |
ABD Ulusal Eleştirmenler Birliği Ödülü
| Ödül | Kişi |
| En İyi Kadın Oyuncu Ödülü | Julie Christie |
Diğer sinema ve TV uyarlamaları
Sovyet yazarı Boris Pasternak'ın kendi ülkesinde yayımlatamadığı için kaçak olarak yurt dışına çıkartıp ilk kez 1957 yılında İtalya'da bastırttığı romanı Doktor Jivago, David Lean'in epik sinema uyarlaması dışında üç kez daha filme çekilmiştir. Romanın tüm sinema ve TV uyarlamaları aşağıdadır:
| Yıl | Ülke | Tür | Film | Yönetmen | Not |
|---|---|---|---|---|---|
| 1959 | Brezilya | TV dizisi | "Doutor Jivago" | Siyah beyaz, senaryo: Hélio Ansaldo | |
| 1965 | ABD | Sinema filmi | Doctor Zhivago | David Lean | 5 Oscar ödülü verildi (bu maddenin konusu) |
| 2002 | İngiltere/Almanya/ABD | TV filmi | "Doctor Zhivago" | Giacomo Campiotti | 226 dakika, üç bölümde |
| 2006 | Rusya | TV mini dizisi | "Doktor Jivago" | Aleksandr Proshkin | 416 dakika |
Kaynaklar
- ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2010.
- ^ İlgili makale
- ^ Youtube videosu
Dış bağlantılar
- 1965 filmleri
- İngilizce filmler
- Film ödülü sahipleri
- Epik filmler
- Amerika Birleşik Devletleri romantik dram filmleri
- 1960'larda romantik dram filmleri
- Rus romanlarından uyarlanan filmler
- Rus İç Savaşı ile ilgili filmler
- Konusu Rusya'da geçen filmler
- Metro-Goldwyn-Mayer filmleri
- Carlo Ponti'nin yapımcısı olduğu filmler
- Robert Bolt'un senaryosunu yazdığı filmler
- David Lean'in yönettiği filmler
- Freddie Young'ın görüntülediği filmler
- Nicolas Roeg'in görüntülediği filmler
- Maurice Jarre'ın müziğini yaptığı filmler
- Billboard 200'de bir numara olan albümler