Dikili
| Dikili | |
|---|---|
_Dikili_Turkey.jpg) | |
 Türkiye'de yeri | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | İzmir |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Alper Faruk Güngör |
| • Belediye başkanı | Adil Kırgöz (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 534 km² (206 mil²) |
| Rakım | 10 m (30 ft) |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 44,172 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 45.217 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 35980 |
| İl alan kodu | 0232 |
| İl plaka kodu | 35 |
Dikili, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Bergama ilçesi, kuzeyinde Balıkesir ili, batısında ve güneyinde Ege Denizi bulunmaktadır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçede yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda Dikilinin MÖ 5000-MÖ 4000 yıllarına kadar uzanan bir geçmişi olduğu anlaşılmıştır. Ağıl Kale ve Kale Tepe ilk yerleşim merkezlerindendir. Arkeolojik bulgular sonucunda bu bölgede Akaların yaşadığı ve kente Aternagus denildiği ortaya çıkmıştır. İlkçağda Lidyalılar, İranlılar, Frikyalılar, Mysialılar ile Romalılar ve Bergamalılar Ortaçağda ise Bizanslılar, Cenovalılar, Selçuklular ve Osmanlılar Dikili’ye hakim olmuşlardır. Bu kadar çok uygarlığın yaşadığı Dikili; Aristo, Hermos, August, İskender gibi ünlü kişileri tarihi süreçte ağırlamış; Aterneus, Astria, Teutronia gibi kent ve siteleri topraklarında barındırmıştır.
Karaosmanoğullarının bölgede çiftlik kurup burada dikmelik yetiştirmesi ile "Dikmelik" adını alan ilçe, daha sonra "Dikili" diye isimlendirilmiştir. Doğal güzellikleri açısından Merdivenli köyünde bir doğal göl, Demirtaş ve Deliktaş köylerinde de çamlık ve tarihi mağaralar bulunmaktadır. İlçeye bağlı Çandarlı önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Dikili’nin tarihsel geçmişi oldukça eskilere gider. Antik yerleşim yeri Pitane’de elde edilen eserler Bergama Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir. Osmanlı döneminde II. Murat'ın ünlü Sadrazamı Çandarlı Halil Paşa, Çandarlı Kalesi'ni yeniden yaptırmıştır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
İzmir'in kuzeyinde yer alan Dikilinin il merkezine uzaklığı 120 kilometredir. İlçenin doğusunda Bergama ilçesi, kuzeyinde Balıkesir ilinin Ayvalık ilçesi, batısında ve güneyinde Ege Denizi bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 534 km²'dir.[1]
Merdivenli ve Denizköy'de bulunan krater gölleri ile mağaraları ve Madra Çayı'na dayanan ormanları ilçenin doğal zenginlikleri arasındadır.
Plaj Uzunluğu : Dikili Plajı 20 Km, Çandarlı Plajı ise 22 Km. uzunluğundadır.[3]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1940[4] | 11.260 | 3.189 | 8.071 |
| 1945[5] | 12.587 | 3.852 | 8.735 |
| 1950[6] | 14.055 | 4.185 | 9.870 |
| 1955[7] | 15.414 | 4.717 | 10.697 |
| 1960[8] | 16.307 | 5.387 | 10.920 |
| 1965[9] | 18.203 | 5.805 | 12.398 |
| 1970[10] | 18.348 | 6.166 | 12.182 |
| 1975[11] | 18.842 | 6.916 | 11.926 |
| 1980[12] | 19.255 | 7.637 | 11.618 |
| 1985[13] | 20.169 | 8.201 | 11.968 |
| 1990[14] | 23.219 | 10.023 | 13.196 |
| 2000[15] | 30.115 | 12.552 | 17.563 |
| 2007[16] | 27.348 | 14.545 | 12.803 |
| 2008[17] | 30.863 | 15.530 | 15.333 |
| 2009[18] | 31.907 | 16.269 | 15.638 |
| 2010[19] | 33.021 | 17.088 | 15.933 |
| 2011[20] | 34.358 | 17.895 | 16.463 |
| 2012[21] | 35.230 | 18.669 | 16.561 |
| 2013[22] | 36.124 | 36.124 | veri yok |
| 2014[23] | 41.999 | 41.999 | veri yok |
| 2015[24] | 40.537 | 40.537 | veri yok |
| 2016[24] | 41.275 | 41.275 | veri yok |
| 2017[24] | 41.697 | 41.697 | veri yok |
| 2018[24] | 44.172 | 44.172 | veri yok |
| 2019[24] | 43.806 | 43.806 | veri yok |
| 2020[24] | 45.217 | 45.217 | veri yok |
| 2021[24] | 46.587 | 46.587 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçede ekonomi tarıma dayanmaktadır. Tütün, pamuk, zeytin üreticiliği ve seracılık yapılmaktadır. Dikili Limanı, turizm açısından ilçenin önemli bir gelir kaynağıdır. Temiz plajları, termal kaynaklarının zenginliği, iç ve dış turizm açısından önemlidir.
Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]
- Belediye başkanları
| Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları | |||
|---|---|---|---|
| Yıllar | Belediye Başkanı | Parti | Oy oranı (%) |
| 2019 | Adil Kırgöz | Cumhuriyet Halk Partisi | 57,70 |
| 2014 | Mustafa Tosun | Cumhuriyet Halk Partisi | 53,21 |
| 2009 | Osman Nuri Özgüven | Cumhuriyet Halk Partisi | 41,12 |
| 2004 | Osman Nuri Özgüven | Sosyaldemokrat Halk Partisi | 34,92 |
| 1999 | Yüksel Uçar | Anavatan Partisi | 44,93 |
| 1994 | Yüksel Uçar | Anavatan Partisi | 48,97 |
| 1989 | Osman Nuri Özgüven | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 47,39 |
| 1984 | Osman Nuri Özgüven | Sosyal Demokrasi Partisi | 37,19 |
| 1977 | Çetin Sinecener | Adalet Partisi | 49,03 |
Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçede 31 İlköğretim okulu, 3 Orta Öğretim kurumu bulunmakta; 3759 öğrencinin eğitim gördüğü bu okullarda 214 öğretmen görev yapmaktadır.
Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe Sağlık Grup Başkanlığına bağlı olarak Dikili Merkezde 2, Çandarlı Kasabası ile Kabakum ve Bademli köylerinde birer olmak üzere toplam 5 adet Sağlık Ocağı Mevcuttur. Kocaoba, Salihler, Deliktaş ve Denizköy köylerinde birer adet sağlık evi bulunmaktadır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Dikili Belediyesi". https://www.izmir-dikili.bel.tr/. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
|çalışma=dış bağlantı (yardım) - ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Dikili Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İzmir Dikili Nüfusu". nufusune.com.
- İzmir Valiliği26 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Dikili ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Dikili Kaymakamlığı 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dikili Belediyesi 3 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dikili Belediyesi'nin alternatif su yönetimi modeli ile ilgili kitap bölümü, Yazar: Dr. Akgün Ilhan, "Yeni Bir Su Politikasına Doğru: Türkiye'de Su Yönetimi, Alternatifler ve Öneriler", sayfa:137-139, İstanbul: Sosyal Değişim Yayınları, 2011 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dikili Belediyesi'nin su yönetim modeline de yer veren bir sempozyum sunumu, Konuşmacı: Dr. Akgün Ilhan, Uluslararası Su Hakkı Sempozyumu Kitabı, sayfa: 123-128, İstanbul: Sosyal Değişim Derneği Yayınları, 2010 6 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dikili Belediyesi'nin sosyal belediyecilik anlayışı ile ilgili bir gazete makalesi, Yazar: Akgün Ilhan, "Su Hakkının Peşinde", Özgür Gündem, 31.07.2012
- Uzaydan Dikili 25 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
