Ceratophyllus gallinae

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ceratophyllus gallinae
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Arthropoda
Sınıf: Insecta
Takım: Siphonaptera
Familya: Ceratophyllidae
Cins: Ceratophyllus
Tür: C. gallinae
İkili adlandırma
Ceratophyllus gallinae
(Schrank, 1803)

Ceratophyllus gallinae, Ceratophyllus cinsine bağlı bir böcek türüdür.[1] Kuş piresi[2][3] veya tavuk piresi[4] olarak da nitelenir. 1803'te Alman botanikçi ve böcekbilimci Franz von Paula Schrank tarafından tanımlanmıştır.

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yetişkinler yaklaşık 2-2,5 mm (0,08-0,10 in) uzunluğunda, yanal olarak yassı ve kahverengidir. Bir çift göz, kan emmek için bir hortum ve arka bacağın uyluğunda ayırt edici olan dört ila altı kıl vardır. Bacakların taban bölümlerinde diken yoktur.[5]

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ceratophyllus gallinae, ilk kez 1803 yılında Fauna Boica'nın üçüncü cildinde Franz von Paula Schrank tarafından Pulex gallinae olarak tanımlanmıştır.[6] Daha sonra John Curtis tarafından kendi British Entomology adlı eserinde tanımlanmış olan Ceratophyllus cinsine taşınmıştır.[7]

Dağılım ve habitat[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaklaşık olarak 36.000.000 kilometrekare (14.000.000 sq mi) yer kapladığı düşünülmektedir.[8]

Ceratophyllus gallinae, çoğunlukla çalılar ve ağaçlarda yapılan kuru kovuk veya yarı kovuk yuvaları olan birkaç kuş türü ile ilişkili geniş bir konak aralığına sahiptir. Genellikle kümes hayvanlarına saldırır; insanları ve diğer memelileri ısırabilir.[9] Başka bir kuş piresi olan C. garei, genellikle ıslak, yere yapılmış ördek yuvaları, uzun bacaklı kıyı kuşları ve diğer su kuşları ile ilişkilidir. Pek çok konakta bulunan üçüncü bir ortak kuş piresi, Dasypsyllus gallinulaedir ve bu, diğer iki türün aksine, neredeyse yalnızca yuvasında yaşamak yerine kuşun üzerinde yolculuk yapar ve böylece yaygın bir biçimde dağılır. Çoklu kuş konakçılarına sahip başka bir tür, ötücü kuşların yuvalarında ve uçuruma yuvalanan deniz kuşlarının yuvalarında bulunan Ceratophyllus borealis'tir. C. borealis'in C. gallinae ile melezlendiği bilinmektedir.[10]

C. gallinae, yuva deliklerinde ve yarıklarında yuvaları olan kuşlarda en yaygın olan türdür. Yuva delikleri ve yarıklarındaki yuvaların enfestasyonları da daha yoğundur, yani bu yuvalarda kışlayan çok fazla C. gallinae vardır.[9]

C. gallinae'nin ilk konağının bir Paridae olduğu düşünülse de, Paridae türünün olmadığı çok sayıda adada bulunmaktadır. Paridae türleri, C. gallinae için en uygun üreme koşullarını sağlamaktadır ve bu durum türün ana konakçı olduğuna işaret etmektedir.[9] Sıklıkla sincap yuvalarında, sincaplardaki pirelerin de kuş yuvalarında bulunduğu kaydedilmiştir. Evcil kediler, bir kuşu yakaladığında, genellikle onunla oynar ve kuş soğudukça taşıdığı pire, sıcak kanlı kediye geçer. Pireler kediden beslenebilse de, yaşam süreleri veya üreme oluşması ile ilgili durumlar belirsizdir.[11]

Yaşam döngüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Birçok pire türü için çiftleşmeden önce bir kan yemeği gerekse de bu durum Ceratophyllus gallinae için geçerli değildir.[10] Diğer pireler gibi yaşam döngüsü de yumurtadan, larva evrelerinden, pupa evresinden ve yetişkin evreden oluşmaktadır.[11] Larvaların çiğneme çeneleri vardır; ancak konağı ısırmaya gücü yetebilenler yalnızca yetişkinlerdir. En uygun sıcaklık ve nem koşulları altında, yetişkinler kozadan 23 gün içinde ortaya çıkabilir. Yılda kaç kuşağın olacağı, konak kuşun art arda kaç kez kuluçkaya yatacağına bağlıdır.[12] Pireler genellikle başkalaşıma uğrar ve erken ortaya çıkan yetişkinler kışlamak durumundadır. Bunlar koza içinde tamamen oluşur ve titreşim, ısı veya artan karbondioksit düzeyinin durumuna göre ortaya çıkar.

Genellikle konaklarına zıplayarak temas eder. Atlamanın, ışığın şiddeti azaltıldığında başlatıldığı belirlenmiştir.[13] Konak ilkbaharda, toprakta yem ararken enfekte olur.[14]

Yuvalarda bulunan C. gallinae gibi pireler üreme mevsimini genellikle konakçılarınınkine denk getirdiği belirlenmiştir. Bu durum, konaktan uzak kaldıklarındaki yaşama süreciyle ilişkilidir. C. gallinae; sıklıkla konak veya konağın yuvasından uzakta, ağaç kabuklarının altında, çatlaklarda veya yapraklarda, belirsiz bir beslenme sürecindeyken görülmüştür.[11]

Tek bir kuşun yuvasında en fazla C. gallinae sayısı Periparus ater yuvasından olup, 5.754 tane pire olduğu kaydedilmiştir.[10]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "GBIF". 11 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2024. 
  2. ^ Karol, Sevinç (1963). Zoooloji Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 
  3. ^ Önder, Feyzi; Karsavuran, Yusuf; Tezcan, Serdar; Önder, Pervin (1987). Türkiye'de Tarım Orman ve Evcil Hayvanlarda Hayvansal Kökenli Zararlı ve Yararlı Türlerin Bilimsel ve Türkçe İsimleri. Ankara: Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı. 
  4. ^ Demirsoy, Ali İsmet (1992). Yaşamın Temel Kuralları, Cilt II Kısım II: Omurgasızlar-Böcekler Entomoloji (3. bas.). METEKSAN. 
  5. ^ "Chicken Fleas: Ceratophyllus gallinae Bites". FleaBites.net. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2016. 
  6. ^ Schrank, Franz von Paula; Richmond, Charles Wallace (1803). Fauna Boica. 3. s. 195. doi:10.5962/bhl.title.44923. 
  7. ^ Curtis, John (1832). British Entomology, Being Illustrations and Descriptions of the Genera of Insects Found in Great Britain and Ireland: Containing Coloured Figures from Nature of the Most Rare and Beautiful Species, and in Many Instances of the Plants Upon Which They are Found. 9. 
  8. ^ Tripet, Frederic; Christe, Philippe; Moller, Anders Pape (2002). "The importance of host spatial distribution for parasite specialization and speciation: a comparative study of bird fleas (Siphonaptera: Ceratophyllidae)". Journal of Animal Ecology. 71 (5): 735-748. Bibcode:2002JAnEc..71..735T. doi:10.1046/j.1365-2656.2002.00639.x. ISSN 0021-8790. 
  9. ^ a b c Tripet, F. (1997). "The coevolutionary potential of a 'generalist' parasite, the hen flea Ceratophyllus gallinae". Parasitology. 115 (4). ss. 419-427. 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  10. ^ a b c Brinck-Lindroth, Gunvor; Smit, F.G.A.M. (2007). The fleas (Siphonaptera) of Fennoscandia and Denmark (İngilizce). BRILL. ss. 6-10. ISBN 978-90-474-2075-0. 9 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  11. ^ a b c Rothschild, Miriam; Clay, Theresa (1952). Fleas, Flukes and Cuckoos. A study of bird parasites. Londra: Collins. ss. 86-96. 
  12. ^ Harper, G.H. (1992). "The Ecology of the Hen Flea Ceratophyllus gallinae and the Moorhen Flea Dasypsyllus gallinulae in Nestboxes". Journal of Animal Ecology. 61 (2). ss. 317-327. 
  13. ^ Humphries (2009). "The host-finding behaviour of the hen flea, Ceratophyllus gallinae (Schrank) (Siphonaptera)". Parasitology. 58 (02). ss. 403-414. 20 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  14. ^ Bates (2009). "Field studies on the behaviour of bird fleas". Parasitology. 52 (1-2). s. 113. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ceratophyllus_gallinae&oldid=32361042" sayfasından alınmıştır