Bosna Savaşı'nda tecavüz
| Makale serilerinden |
Bosna Savaşı'nda tecavüz, kadınlara yönelik kitlesel bir şiddet politikasıydı. Tecavüzlerin büyük çoğunluğu, tecavüzü bir terör aracı olarak kullanan Sırp Ordusu ve Sırp paramiliter birimleri tarafından işlendi. Aynı zamanda tecavüzler, etnik temizlik amacıyla yapılmaktaydı. Savaş sırasında tecavüze uğrayan kadınların sayısı 10.000 ile 50.000 arasında değişmektedir.[1][2] İstatistiklerin tespiti net değildir. Bildirilmeyen vakaların sayısının, rapor edilen vakaların sayısından çok daha fazla olduğuna inanılmaktadır.[3]
Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY), savaş zamanında sistematik tecavüz ve cinsel köleleştirmenin insanlığa karşı suç olduğunu ve soykırımın ardından ikinci sırada insanlık suçu olduğunu ilan etti. ICTY, toplu tecavüzleri soykırım olarak görmese de, çoğu kadın Boşnak (Bosnalı Müslüman) nüfusun toplu tecavüzlerinin organize ve sistematik olmasından, bu tecavüzlerin daha büyük bir soykırım kampanyasının parçası olduğu sonucuna varmıştır.[4]
VRS üyesi Dragoljub Kunarac'ın yargılanması, herhangi bir ulusal veya uluslararası hukukta ilk kez bir kişinin, tecavüzü bir savaş silahı olarak kullanmaktan suçlu bulunmasıdır. Sırp paramiliter ve askerî güçlerinin, Boşnak kadın ve çocuklara yönelik vahşetinin medyada yaygın olarak yer alması, Sırp güçlerinin uluslararası düzeyde kınanmasına yol açtı.
Savaşın ardından, tecavüzleri ve sonrasında yaşananları konu alan ödüllü belgeseller, uzun metrajlı filmler ve oyunlar yapıldı.
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Boşnak yönetmen Jasmila Žbanić'in yönettiği uzun metrajlı bir film olan Esma'nın Sırrı, savaş sonrasında Saraybosna'da geçiyor ve bekar bir anne olan Esma'yı ve savaş bebeği olduğunu keşfeden kızı Sara'yı anlatıyor. Film, 56. Berlin Uluslararası Film Festivali'nde 2006 Altın Ayı ödülünü kazandı. Žbanić, 2000 yılında savaş hakkında Red Rubber Boots adlı kısa bir belgesel yazıp yönetmişti. Angelina Jolie'nin yönettiği Kan ve Aşk filminde de, savaş zamanındaki tecavüz konusunu işliyor.[5] 1998 savaş filmi olan Kurtarıcı, bir Boşnak askeri tarafından tecavüze uğrayan ve hamile bırakılan Sırp kadına, BM güvenli bölgesine kadar eşlik eden bir Amerikalı paralı askeri anlatmaktadır.
Hayaletleri Çağırmak, Omarska'da tecavüze ve işkenceye maruz kalan Boşnak ve Hırvat iki kadın hakkında bir belgeseldir.[6] Film, iki kadının Lahey'de ifade vermesiyle sona erer.[7] Tanıklığa Geldim, PBS tarafından Foča'da Sırp güçleri tarafından hapsedilen ve daha sonra ICTY'de saldırganları aleyhine ifade veren on altı kadının hikâyesini anlatan bir belgeseldir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bell, Jared O. (6 Nisan 2018). The Bosnian War Crimes Justice Strategy a Decade Later (İngilizce). Torkel Opsahl Academic EPublisher. ISBN 978-82-8348-078-8. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
- ^ "Bosnian War rape survivors speak of their suffering 25 years on". The Independent (İngilizce). 21 Temmuz 2017. 13 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
- ^ "In Bosnia and Herzegovina, stigmatization persists for victims of wartime sexual violence". TRIAL International (İngilizce). 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
- ^ Cushman, Thomas; Meštrović, Stjepan Gabriel (1996). This time we knew : western responses to genocide in Bosnia. Internet Archive. New York : New York University Press. ISBN 978-0-8147-1534-5.
- ^ "In the Land of Blood and Honey – review". the Guardian (İngilizce). 10 Şubat 2012. 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ Goodman, Walter (3 Mart 1997). "Women as Victims of the Bosnian War". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ Forter, Greg; Miller, Paul Allen (2008). Desire of the analysts : psychoanalysis and cultural criticism. Library Genesis. Albany, NY : State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-7299-6.
