Bizans döneminde Arnavutluk
| Arnavutluk tarihi |
|---|
.jpg) |
395 yılında Roma İmparatorluğu kalıcı olarak bölünmüş ve şu anda modern Arnavutluk'u oluşturan bölge Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur.
Antik Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge M.Ö. 168 yılında Romalıların eline geçtikten sonra Makedonya eyaletinin bir parçası olmuştur. Modern Arnavutluk'un orta kısmı daha sonra Epirus nova ("Yeni Epirus") olarak bölünürken, güney kısmı Epirus vetus'un altında kaldı ve kuzey kısımları Praevalitana eyaletine aitti.
Barbar istilaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Bizans egemenliği altındaki ilk on yıllarda (461'e kadar), Epirus nova, Vizigotlar, Hunlar ve Ostrogotlar tarafından yapılan baskınlarla yıkıma uğramıştır. 4. yüzyılda barbar kabileler Roma İmparatorluğu'nu yağmalamaya başladılar. Germen Gotları ve Asya Hunları yüzyılın ortalarında ilk gelenler oldu; Avarlar 570 yılında saldırdılar; 7. yüzyılın başlarında ise Slav Sırpları ve Hırvatlar bölgeyi ele geçirdiler. Yaklaşık elli yıl sonra Bulgarlar, Balkan Yarımadası'nın çoğunu fethettiler ve egemenlik alanlarını şu anda orta Arnavutluk olarak bilinen ovalara kadar genişlettiler. Genel olarak işgalciler, Arnavutluk olacak topraklardaki Roma ve Bizans kültür merkezlerini yok ettiler veya zayıflattılar.[1]
Ortaçağ[değiştir | kaynağı değiştir]
Kilise bölünmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
1. ve 2. yüzyıldan itibaren Hristiyanlık, pagan çoktanrıcılığının yerini alarak Doğu Roma İmparatorluğu'nun çoğunda yerleşik din haline gelmişti. Ancak ülke Bizans'ın sınırları içinde olmasına rağmen bölgedeki Hristiyanlar 732 yılına kadar Roma Papası'nın yetkisi altında kaldılar. O yıl, ikonoklast Bizans imparatoru III. Leon, İkonoklastik İhtilafta Roma'yı destekledikleri için bölgedeki başpiskoposlara kızdı, eyaletin kilisesini Roma papasından ayırdı ve Konstantinopolis patriğinin yönetimine verdi. Hristiyan kilisesi 1054'te Doğu ile Roma arasında bölündüğünde, Güney Arnavutluk bölgesi Konstantinopolis ile bağlarını korurken, kuzey bölgesi Roma'nın yetki alanına geri döndü. Bu bölünme, ülkenin ilk önemli dini parçalanmasına işaret eder.
Bizans yönetimi ve Batılı güçlerle çatışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha sonra, 9. yüzyılın başlarında, Bizans hükûmeti, aynı adı taşıyan şehirde bulunan ve kıyıların çoğunu kapsayan Dirrahium themasını kurarken, iç kısımlar Slav ve daha sonra Bulgar kontrolüne bırakılmıştı. Modern Arnavutluk üzerindeki tam Bizans kontrolü, ancak 11. yüzyılın başlarında Bizans İmparatorluğu'nun Bulgaristan'ı fethinden sonra sağlanmıştır.
Bizans tarihçisi Mihail Attaleiates, 1079-1080 yıllarında yazdığı Tarih kitabında Albanoilerin 1043'te Konstantinopolis'e karşı bir isyana katıldığından ve Arbanitailerin ise Dirrahium Dükü'nün tebaası olduğundan bahsetmiştir. Ancak bunun etnik anlamda Arnavutlara atıfta bulunup bulunmadığı tartışmalıdır.[2] Diğer taraftan Arnavutların 1078'deki isyana katılmasıyla ilgili olarak aynı Attaliates'ten Arnavutlara daha sonra yapılan bir atıf tartışmasızdır.[3] Bu noktada zaten tamamen Hristiyanlaşmışlardır. 11. ve 12. yüzyılların sonlarında bölge, Bizans-Norman savaşlarında çok önemli bir rol oynamış; Dirrahium, Konstantinopolis'e giden ana kara yolu olan Via Egnatia'nın en batıdaki ucuydu ve Normanlar'ın ana hedeflerinden birisiydi (bkz. Dirrahium Muharebesi (1081)). 12. yüzyılın sonlarına doğru Bizans'ın merkezi otoritesi zayıflayıp isyanlar ve bölgesel ayrılıkçılık yaygınlaştıkça, Arbanon bölgesi kendi kalıtsal prensleri tarafından yönetilen özerk bir beylik haline gelmiştir.
Dördüncü Haçlı Seferi'nden sonra bölge Epir Despotluğu'nun kontrolüne girmiş ancak kontrolü hiçbir zaman sağlam olmamıştır. Bu dönemde Sırp etkisi, Venedik ve daha sonra Sicilya Krallığı'nın etkisi güçlü bir şekilde hissedilmeye başlanmış; tüm bu güçler kendi amaçları doğrultusunda Arnavutluk kıyılarının kontrolünü ele geçirmeye çalışmışlardır.
Bizans İmparatorluğu tarafından oluşturulan themaların veya askeri vilayetlerin yeni idari sistemi, askeri lordlara hizmet eden köylü askerlerin kendi topraklarında serf haline gelmesiyle Arnavutluk'ta feodalizmin nihai yükselişine katkıda bulunmuştur. Arnavut feodal soylularının önde gelen aileleri arasında Thopias, Balşas, Shpatas, Muzakas, Aranitis, Dukagjins ve Kastriotis vardı. Bunlardan ilk üçü Bizans'tan fiilen bağımsız olan beyliklerin hükümdarları haline gelmiştir.[4]
1258'de Sicilyalılar, Korfu adasını ve Dirrahium'dan Avlonya ve Butrint'e ve Berat'a kadar uzanan Arnavutluk kıyılarını ele geçirdiler. 1272'de "Arnavutluk Krallığı" olarak yeniden düzenlenen bu dayanak noktası, dinamik Sicilyalı hükümdar Anjoulu Charles tarafından, Bizans İmparatorluğu'nun karadan istilası için fırlatma rampası olarak düşünülmüştü. Ancak Bizanslılar 1274 yılına kadar Arnavutluk'un çoğunu geri almayı başardılar ve Charles'ın elinde yalnızca Avlonya ve Dirrahium kaldı. Sonunda Charles çok geciken ilerlemesini başlattığında, 1280-1281'deki Berat Kuşatması'nda durduruldu. Arnavutluk, kısa süre sonra Sırp hükümdar Stefan Duşan'ın eline geçtiği 1341-1347 Bizans iç savaşına kadar büyük ölçüde Bizans imparatorluğunun bir parçası olarak kalmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Raymond Zickel and Walter R. Iwaskiw, editors. (1994). ""The Barbarian Invasions and the Middle Ages," Albania: A Country Study". countrystudies.us/albania/index.htm. 7 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2008.
- ^ Pritsak, Omeljan (1991). "Albanians". Oxford Dictionary of Byzantium. 1. New York/Oxford: Oxford University Press. pp. 52-53.
- ^ The wars of the Balkan Peninsula: their medieval origins G - Reference, Information and Interdisciplinary Subjects Series Authors Alexandru Madgearu, Martin Gordon Editor Martin Gordon Translated by Alexandru Madgearu Edition illustrated Publisher Scarecrow Press, 2008 0-8108-5846-0, 978-0-8108-5846-6 It was supposed that those Albanoi from 1042 were Normans from Sicily, called by an archaic name (the Albanoi were an independent tribe from Southern Italy). The following instance is indisputable. It comes from the same Attaliates, who wrote that the Albanians (Arbanitai) were involved in the 1078 rebellion of... p. 25
- ^ "Albania | History, Geography, Customs, & Traditions". 4 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Library of Congress Country Study of Albania