Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları
Confessions of an Economic Hit Man
John Perkins imzalı kitap kapağı ile
YazarJohn Perkins
ÜlkeABD
Dilİngilizce
Yayım2004
YayımcıBerrett-Koehler Publishers
Sayfa250
ISBN0-452-28708-1
OCLC55138900
Resmî site[1]

Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları, John Perkins tarafından yazılan ve ilk olarak 2004 yılında yayınlanan yarı otobiyografik kitaptır.[1][2][3]

Kitap Perkins'in Boston'daki mühendislik danışmanlığı firması Chas. T. Main'deki kariyerini anlatmaktadır. Perkins, firmada işe alınmasını NSA'nın ayarladığını ve daha sonra Claudine adında gizemli bir iş kadını tarafından baştan çıkarılarak "ekonomik tetikçi" olarak eğitildiğini iddia ediyor. Perkins, Chas T. Main'deki birincil rolünün, az gelişmiş ülkelerin liderlerini büyük inşaat ve mühendislik projeleri için önemli kalkınma kredilerini kabul etmeye ikna etmek ve böylece onları Amerikan etkisi ve kontrolü altındaki bir sisteme hapsetmek olduğunu yazmaktadır.

Kitap ticari bir başarı elde etti, ancak eleştirmenler Perkins'in kitapta öne sürdüğü iddiaların doğruluğu ve geçerliliği konusunda şüphelerini dile getirdiler. Bir eleştirmen Perkins'ten komplo teorisyeni olarak bahsederken, Chas T. Main'deki bazı eski meslektaşları da Perkins'in bazı iddialarına itiraz etti ya da katılmadı. Birkaç eleştirmen Perkins'in iddiaları için belge veya doğrulama eksikliğinden bahsetmiştir.

İçerik[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitap Perkins'in Boston'daki mühendislik danışmanlığı firması Chas. T. Main ile olan kariyerini anlatmaktadır. Perkins, Main'e katılmadan önce bir iş görüşmesi yaptığı Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) olaya müdahil olduğunu iddia etmektedir. Yazara göre, bu mülakat, daha sonra firmanın başkan yardımcısı (ve sözde NSA irtibat görevlisi)Einar Greve tarafından 'ekonomik tetikçi' olarak işe alınmasına yol açan bağımsız bir sorusturma oluşturmuştur.[4] Perkins, Claudine adında gizemli bir iş kadını tarafından baştan çıkarıldığını ve bir "ekonomik tetikçi" olarak eğitildiğini, bu kadının NSA kişilik profilini kendisini manipüle ve kontrol etmek için kullandığını iddia etmektedir.[5]

Perkins'e göre şirketteki görevi, az gelişmiş ülkelerin liderlerini büyük inşaat ve mühendislik projeleri için önemli kalkınma kredilerini kabul etmeye ikna etmekti. Bu projelerin ABD şirketlerine ihale edilmesini sağlayan bu tür krediler, ABD için siyasi nüfuz ve Amerikan şirketleri için doğal kaynaklara erişim sağlıyordu[1]:15, 239 dolayısıyla yoksullardan ziyade öncelikle yerel elitlere ve varlıklı ailelere yardım etmiştir.

Kitap, ABD dış politikasını ve "tüm ekonomik büyümenin insanlığa fayda sağladığı ve büyüme ne kadar büyük olursa faydaların da o kadar yaygın olacağı" düşüncesini ağır bir şekilde eleştirmektedir."[1]:xii Perkins, birçok durumda nüfusun sadece küçük bir kısmının geri kalanı pahasına fayda sağladığını öne sürmekte ve örnek olarak gelir eşitsizliğindeki artışa, büyük ABD şirketlerinin ucuz işgücünü sömürmesine ve petrol şirketlerinin yerel çevreyi tahrip etmesine işaret etmektedir."[1]:xii

Perkins, Amerika Birleşik Devletleri'nin küresel bir imparatorluk olarak kurulmasının ardındaki itici güçler olarak adlandırdığı şirketokrasi ve açgözlülük sistemini, bu imparatorluğun etkisini genişletmek için "ekonomik tetikçi" olarak rol aldığını anlatıyor. Perkins bu sıfatla aralarında Graham Greene ve Omar Torrijos Herrera'nın da bulunduğu bazı önde gelen kişilerle yaptığı görüşmeleri anlatıyor. Perkins ekonomik tetikçi rolünü şu şekilde tanımlıyor:

Ekonomik tetikçiler (EHM'ler) dünyanın dört bir yanındaki ülkeleri trilyonlarca dolar dolandıran yüksek maaşlı profesyonellerdir. Dünya Bankası, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve diğer yabancı "yardım" kuruluşlarından gelen parayı büyük şirketlerin kasalarına ve gezegenin doğal kaynaklarını kontrol eden birkaç varlıklı ailenin cebine aktarırlar. Kullandıkları araçlar arasında hileli mali raporlar, hileli seçimler, rüşvet, gasp, seks ve cinayet yer almaktadır. İmparatorluk kadar eski bir oyun oynuyorlar, ancak bu oyun küreselleşme döneminde yeni ve korkunç boyutlar kazandı.[3]

Kabul ve Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

İçeriğin doğruluğu sorgulanmış olsa da, kitap hem New York Times hem de Amazon'un en çok satanlar listelerinde yer alarak satış açısından iyi bir performans sergiledi.

Washington Post köşe yazarı Sebastian Mallaby, Perkins'in kitabına sert tepki göstermiştir: "Bu adam köpüren bir komplo teorisyeni, saçmalıkların kibirli bir satıcısı ve yine de kitabı, Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları, en çok satanlar listesinde."[6] Mallaby, Perkins'in uluslararası finans anlayışının "büyük ölçüde bir hayal" olduğunu ve "temel iddialarının tamamen yanlış" olduğunu savunuyordu."[6] Örneğin, Endonezya'nın 1970 yılında ekonomistlerin liderlerini borç almaya ikna etmesinden sonra bebek ölümlerini ve okuma yazma bilmeme oranlarını üçte iki oranında azalttığına dikkat çekiyordu. Perkins'in dünyanın en büyük 100 ekonomisinden 51'inin şirketlere ait olduğu iddiasına da karşı çıkmaktadır.[7]

The New York Times ve Boston Magazine'deki makalelerin yanı sıra ABD Dışişleri Bakanlığı (DOS) tarafından yayınlanan bir basın açıklaması da dahil olmak üzere diğer kaynaklar, Perkins'in NSA'nın Chas T. Main'e işe alımında rol oynadığı iddiasını doğrulayacak belge veya tanıklık kanıtlarının eksikliğine atıfta bulunmuştur. Buna ek olarak, DOS açıklamasının yazarı NSA'in "ekonomik bir kuruluş değil, kriptografi (kodlama ve kriptanaliz) yapan bir kuruluş olduğunu" ve görevlerinin "yabancı ülkelerin borçlarını arttırmak için özel şirketlere ekonomist yerleştirmeye uzaktan yakından benzeyen bir şey" içermediğini belirtmektedir.[8]

Ekonomi tarihçisi Niall Ferguson 2008 yılında yayınlanan The Ascent of Money (2008) adlı kitabında Perkins'in bazı iddialarını ele almaktadır. Perkins, Ekvador (Başkan Jaime Roldós Aguilera) ve Panama (General Omar Torrijos Herrera) liderlerinin, ülkelerinin dış borç sahiplerinin çıkarlarına karşı çıktıkları için ABD ajanları tarafından öldürüldüklerini iddia etmiştir. Her iki adam da 1981'de uçak kazasında öldü. Ferguson'a göre Perkins'in iddiaları "biraz tuhaf görünüyor."[9] Ferguson, 1970'lerde ABD'nin Ekvador ve Panama'ya borç verdiği para miktarının toplam ABD hibe ve kredilerinin %0,4'ünden azını oluşturduğunu, 1990'da ise ABD'den bu ülkelere yapılan ihracatın toplam ABD ihracatının yaklaşık %0,4'ünü (yaklaşık 8 milyar ABD doları) oluşturduğunu belirtiyor. Ferguson'a göre bunlar "uğruna ölmeye değecek rakamlar gibi görünmemektedir."[9]

Chas. T. Main'in eski başkan yardımcısı Einar Greve, Perkins'e firmada ilk iş teklifini yapan kişidir[1]:10 dış borcun gelişmekte olan ülkeler için kötü bir ekonomik strateji olduğu konusunda hemfikirdi:[10]

Temel olarak hikayesi doğru.... John'un kitabının söylediği şey, tüm bu ülkeleri kancaya takmak için bir komplo vardı ve bu gerçekleşti. Bunun kötü niyetli bir komplo olup olmadığı yoruma bağlı, ancak bu ülkelerin çoğu hala borç batağında ve borçlarını asla geri ödeyemediler.

Ancak Greve, Perkins'in iddialarının NSA'nın Main ile herhangi bir bağlantısı olduğu ya da Perkins'in Claudine Martin tarafından baştan çıkarıldığı gibi pek çok yönünü reddederek Perkins'in hikâyesinin doğruluğuna kendisini ikna ettiğine inandığını söyledi.[11] Boston Magazine, Perkins'in uluslararası entrika iddialarını desteklemek için çok az belge sunabildiğini belirtti ve büyük ölçüde ikna edici olmayan "çürük bir malzeme paketi" tanımlaması yaptı."[11] Perkins'in bazı eski iş arkadaşları onun şirkete bakış açısına katılmamış ve ileri sürdüğü belirli iddialarla çelişmişlerdir; amirlerinden Frank Fullerton, Perkins'in Chas T. Main'den "olduğundan daha değerli olduğunu düşündüğü" için ayrıldığını belirtmiştir.[11]

Diğer Çalışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Perkins, 'ekonomik tetikçi' konusunun başka yönlerine odaklanan dört kitap daha yazmaya devam etti:

  • A Game as Old as Empire: the Secret World of Economic Hit Men and the Web of Global Corruption (2007);
  • The Secret History of the American Empire: The Truth About Economic Hit Men, Jackals, and How to Change the World (2007);[12]
  • Hoodwinked: An Economic Hit Man Reveals Why the World Financial Markets Imploded – and What We Need to Do to Remake Them (2009);[13] and
  • The New Confessions of an Economic Hit Man (2016).[14][15]

Belgesel Filmi[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 yılında Stelios Kouloglou, Perkins ile 2007 ve 2008 yılları arasında yapılan röportajları içeren Confessions of an Economic Hit Man adlı Yunan-ABD ortak yapımı belgeseli yönetti. Film Amerika Birleşik Devletleri'ndeki film festivalleri'nde gösterildi.

Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e Perkins, John. 2006 [2004]. Confessions of an Economic Hit Man. New York: Plume. 2004. ISBN 9780452287082. 
  2. ^ Perkins, John. 2005 [2004]. Confessions of an Economic Hit Man. Ebury Press. 9780091909109.
  3. ^ a b Perkins, John, Feb 28, 2023, "Confessions of an Economic Hit Man, 3rd Edition, Berrett-Koehler. 9781523001897
  4. ^ Piersanti, President and Publisher, Steven (March 7, 2005). "Veracity of John Perkins' Accounts" (PDF). Berrett-Koehler Publishers. June 1, 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ Perkins, John (2016). The new confessions of an economic hit man (2.2yer=Oakland, CA bas.). ISBN 978-1-62656-675-0. OCLC 933908790. 18 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2022. 
  6. ^ a b Mallaby, Sebastian. "The Facts Behind the 'Confessions'". The Washington Post. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014. 
  7. ^ Anderson, Sarah; Cavanagh, John. "Top 200: The Rise of Global Corporate Power". Global Policy Forum. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2016. 
  8. ^ "Confessions – or Fantasies – of an Economic Hit Man?". US Department of State. 10 Mayıs 2006. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015. 
  9. ^ a b Ferguson, Niall. 2008. The Ascent of Money: A Financial History of the World. London: Penguin Books. 978-0-14-311617-2. pp. 294–95.
  10. ^ Revere, C. T. 17 January 2005. "Tsunami aid may line US pockets." Tucson Citizen. Retrieved 13 May 2020. 16 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  11. ^ a b c Tkacik, Maureen. 15 May 2005. "Economic Hit Man 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Boston Magazine. Boston: Metro Corp.
  12. ^ Perkins, John. 2007. The Secret History of the American Empire: The Truth About Economic Hit Men, Jackals, and How to Change the World. London: Penguin. 9781101213735 (ebook).
  13. ^ Perkins, John. 2009. Hoodwinked: An Economic Hit Man Reveals Why the Global Economy IMPLODED -- and How to Fix It. Currency Press. 9780307589934 (ebook).
  14. ^ Perkins, John. 2016. The New Confessions of an Economic Hit Man. Berrett-Koehler Publishers. 9781626566767 (ebook).
  15. ^ Van Gelder, Sarah. 18 May 2016. "More Confessions of an Economic Hit Man: This Time, They’re Coming for Your Democracy 14 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." YES! Magazine. Retrieved 13 May 2020.

Dış Bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bir_Ekonomik_Tetikçinin_İtirafları&oldid=31482697" sayfasından alınmıştır