Baitag Bogd Savaşı
| Baitag Bogd Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İli İsyanı ve Çin İç Savaşı'nın bir parçası | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Çin Cumhuriyeti (1912–1949) |
 Moğolistan Sovyetler Birliği Çin Komünist Partisi | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Chiang Kai-shek Zhang Zhizhong Ma Chengxiang Ma Xizhen Han Youwen Osman Batur |
 K. Choibalsan Joseph Stalin Mao Zedong Zhou Enlai | ||||||
| Güçler | |||||||
|
Ulusal Devrim Ordusu 700 asker ve 14. Tungan (Çinli Müslüman) Süvari Alayı Birliği [1] |
Moğolistan Halk Ordusu 10 sınır muhafızı Sovyet Hava Kuvvetleri Halk Kurtuluş Ordusu | ||||||
Baitag Bogd Dağı Savaşı (Moğolca: Байтаг богдын тулгарал, romanize: Baitag bogdyn tulgaral) veya Beitashan Olayı (Çince: 北塔山事件; Pinyin: Běitǎshān shìjiàn; Wade-Giles: Pei-ta-shan shih-chien; alternatif olarak Baitak Bogdo olayı)[2]Çin, Moğolistan Halk Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği arasında yaşanan bir sınır çatışmasıdır.
Moğolistan Halk Cumhuriyeti, Çin hükûmeti tarafından Moğol ve Sovyet mevzilerine saldırmak üzere gönderilen Çinli bir Müslüman Hui süvari alayı nedeniyle Çin Cumhuriyeti ile bir sınır anlaşmazlığına dahil oldu.[3]
Sincan'daki bir polis karakolunda 1945'ten önce ve sonra her zaman Çinli nöbetçilerden oluşan bir Çin polis gücü görev yapmıştır.[4][5]
Birinci Süvari Tümeni'nin komutanı olarak Salar Müslüman Tümgeneral Han Youwen, çatışmaların başlamasından yaklaşık üç ay önce Kuomintang askeri komutanlığı tarafından Hui Müslüman General Ma Xizhen'i bir bölük askerle takviye etmek üzere Baitag Bogd'a gönderildi.[6] Baitag Bogd'da Han Youwen, Sovyet ve Moğol kuvvetlerine karşı savunma yapan tüm Müslüman süvarilerin komutanıydı.[7] Han, Amerikalı muhabir A. Doak Barnett'e sınırın dağların kuzeyinde yaklaşık 65 kilometre (40 mil) olması gerektiğine inandığını söyledi.[1]
Çin Kuomintang için çalışan Çinli Müslüman ve Türki Kazak güçleri Sovyet ve Moğol birlikleriyle savaştı. Haziran 1947'de Moğollar ve Sovyetler Kazaklara karşı bir saldırı başlatarak onları Çin tarafına geri sürdüler. Ancak çatışmalar bir yıl daha devam etti ve 5 Haziran 1947 ile Temmuz 1948 arasında 13 çatışma meydana geldi.[1]
Moğolistan, Sovyet yanlısı Özel Komiser Li Rihan'a Sincan'ın kontrolünü ele geçirmesinde yardımcı olmak amacıyla, ÇHC yanlısı Özel Komiser Us Man'a (Osman) karşı Sincan'ı işgal etti. Çin savunma bakanlığı sözcüsü Dış Moğol askerlerinin Pei-ta-shan'ı ele geçirdiğini duyurdu ve askerlerin[kaynak belirtilmeli] Pei-ta-shan yakınlarında direndiğini belirtti.[8]
Elit Qinghai Çinli Müslüman süvarileri 1947'de Moğolları ve Sovyetleri yok etmek için Çin Kuomintang tarafından gönderildi.[9][10]
Haziran 1947 başlarında Pei-ta-shan, Sovyet ve Moğol bombardıman uçaklarına karşı savaşmaya devam eden Çin birlikleri tarafından yeniden ele geçirildi; Çin Yasama Yuan'ı Moğol istilasına karşılık olarak Sovyetler Birliği'ne karşı daha güçlü politikalar talep etti.[11] Bombalar 5 Haziran'da Moğol ve Sovyet uçaklarından atılmaya başlandı.[12]
Çin Cumhuriyeti kuvvetleri sekiz Dış Moğol askerini esir alırken, 30 at ve iki Çin Cumhuriyeti askeri bombardımanda öldü.[13] Çin Cumhuriyeti, Moğollar ve Sovyetler tarafından yapılan sınır saldırısına karşı bir protesto yayınladı.[14] Çin Cumhuriyeti, Sovyet uçaklarını saldırıya karışmakla suçladı.[15] Amerika'nın Çin büyükelçisi Dış Moğolistan devletini Sovyetler Birliği'nin bir aracı ve kolu olarak damgaladı.[16] Sovyetler müdahalelerini Kazaklara karşı hedefliyordu.[17] Çinli Gen. Sung, ele geçirilen Sovyet tarzı Moğol askeri başlıklarını ve bir Sovyet haritasını Amerikan büyükelçisine gösterdi.[18] Sovyet Tass haber ajansı, Moğol subaylarının korkunç bir şekilde öldürüldüğünü ve parçalandığını iddia etti.[19] Douglas Mackiernan 19 Haziran 1947'de Baitag Bogd'a gönderildi.[20] Moğollar, savaşta Sovyet birliklerinden ele geçirilen Sovyet silahlarına sahipti.[21] Kazaklar yenilebilir malzeme sıkıntısı çekiyordu.[22] Kazak lider Osman'a göre Baitag Bogd'un tamamı Dış Moğol işgali tehdidi altındaydı.[23]
Çinli General Ma Xizhen ve Kazak Osman Batur, Haziran ayı boyunca Moğol birliklerine ve uçaklarına karşı savaştı ve şiddetli çatışmalar yaşandı.[24] MPR Haziran 1947'de tabur büyüklüğünde bir kuvvet kullandı ve Sovyet hava desteği aldı.[25] Moğollar defalarca Çin hatlarını yokladı.[26][27]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Chang, Li (1954). "The Soviet grip on Sinkiang". Foreign Affairs. 32 (3): 491-503. doi:10.2307/20031047. JSTOR 20031047.
- Forbes, Andrew D. W. (1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A political history of Republican Sinkiang 1911-1949. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-25514-7.
- Lin, Hsiao-ting (2010). Modern Çin'in Etnik Sınırları: A Journey to the West. Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-58264-3.
- Liu, Xiaoyuan (2006). Reins of Liberation: Moğol Bağımsızlığı, Çin Bölgeselliği ve Büyük Güç Hegemonyasının Dolaşık Tarihi, 1911-1950. Stanford University Press. ISBN 0-8047-5426-8.
- Morrison, Ian (1949). "Sinkiang Kazakları üzerine bazı notlar". Journal of the Royal Central Asian Society. 36 (1): 67-71. doi:10.1080/03068374908731315.
- Perkins, E. Ralph, (Ed.) (1947). "Sinkiang'daki siyasi sorunları çözmek için başarısız girişimler; Sovyet yardımının kapsamı ve Sinkiang'daki isyancı gruplara teşvik; Baitag Bogd'daki sınır olayı". The Far East: China (PDF). Foreign Relations of the United States, 1947. VII. Washington, DC: United States Government Printing Office. ss. 546-587. Documents 450-495.
- Wang, David D. (1999a). Under the Soviet Shadow - The Yining Incident: Sincan'da Etnik Çatışmalar ve Uluslararası Rekabet, 1944-1949. Hong Kong: Chinese University Press. ISBN 962-201-831-9.
- Wang, David D. (1999b). Clouds over Tianshan: Essays on Social Disturbance in Xinjiang in 1940s. NIAS Press. ISBN 87-87062-62-3.
- Wu, Ai-ch'ên (1967). China and Soviet Union: a Study of Sino-Soviet Relations. Kennikat Press. ISBN 9780804605151.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Forbes (1986), s. 215
- ^ Howard L. Boorman; Richard C. Howard; Joseph K. H. Cheng (1967). Biographical Dictionary of Republican China. Columbia University Press. ss. 47. ISBN 978-0-231-08957-9.
baitak bogdo.
- ^ Chang (1954)
- ^ Wu (1967), s. 233
- ^ Perkins (1947), s. 563
- ^ Wang (1999a), s. 274
- ^ Morrison (1949)
- ^ "Political Implications in Mongolian Invasion of N. China Province". The Canberra Times. 13 Haziran 1947.
- ^ Forbes (1986), s. 214
- ^ Dickens, Mark. "The Soviets in Xinjiang 1911-1949". Oxus Communications. 23 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2008.
- ^ "Chinese troops recapture Pei-ta-shan". The Canberra Times. 13 Haziran 1947.
- ^ Lin (2010), s. 107
- ^ Perkins (1947), s. 557
- ^ Perkins (1947), s. 558
- ^ Perkins (1947), s. 559
- ^ Perkins (1947), ss. 560, 564
- ^ Perkins (1947), ss. 557, 561
- ^ Perkins (1947), s. 562
- ^ Perkins (1947), s. 566
- ^ Perkins (1947), ss. 566-567
- ^ Perkins (1947), s. 567
- ^ Perkins (1947), s. 568
- ^ Perkins (1947), s. 569
- ^ Wang (1999b), s. 87
- ^ Liu (2006), s. 380
- ^ "China: Kuşatma". Time. 6 Ekim 1947. 3 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "A Letter From The Publisher, Oct. 20, 1947". Time. 20 Ekim 1947. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.