İçeriğe atla

İdam Sehpası (film)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Ascenseur pour l'échafaud sayfasından yönlendirildi)
İdam Sehpası
Ascenseur pour l'échafaud
"İdam Sehpası" (Ascenseur pour l'échafaud) filminin sinema afişi
YönetmenLouis Malle
YapımcıJean Thuillier
SenaristLouis Malle
Roger Nimier
Noël Calef (roman)
OyuncularJeanne Moreau
Maurice Ronet
Lino Ventura
MüzikMiles Davis
Görüntü yönetmeniHenri Decaë
KurguLéonide Azar
StüdyoNouvelles Éditions de Films
DağıtıcıLux Compagnie Cinématographique de France (Fransa)
Janus Films (ABD)
The Criterion Collection (DVD)
CinsiSinema filmi
TürüPolisiye, dram, gerilim
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1958
Çıkış tarih(ler)i29 Ocak 1958 Fransa
Süre88 dakika
ÜlkeFransa Fransa
DilFransızca
Diğer adlarıİdam Sehpası (Türkiye)
Elevator to the Gallows (Uluslararası isim)
Frantic (ABD)
Lift to the Scaffold (İngiltere)
Ascensore per il patibolo (İtalya)
Ascensor para el cadalso (İspanya)
Fahrstuhl zum Schafott (Almanya
Elevator to the Scaffold
Resmî sitesi

İdam Sehpası[1][2] 1958 Fransa yapımı dramatik gerilim filmidir. Özgün adı Ascenseur pour l'échafaud olan bu modern kara filmin uluslararası ismi Elevator to the Gallows dur. Sinemalarda "İdam Sehpası" adıyla vizyona giren film, yıllar sonra TRT televizyonunda Ölüm Asansörü adıyla yayına verilmişti.[3]

Bulgar asıllı Fransız yazar Noël Calef'in aynı adlı romanından senaryosunu Roger Nimier'le birlikte yazan Louis Malle aynı zamanda filmin yönetmenliğini de üstlenmiştir. Başlıca rollerinde Jeanne Moreau, Maurice Ronet, Lino Ventura, Georges Poujouly ve Yori Bertin oynamışlardır. Filmin özgün müziğini ünlü siyahi Amerikalı Caz trompetçisi Miles Davis (d.1926 - ö.1991) yapmıştır. Görüntü yönetmeni Henri Decaë'nın bolca başvurduğu Paris'in bol kontrastlı siyah-beyaz gece çekimleri ve buna baştan sona eşlik eden Miles Davis'in hüzünlü trompet soloları filmin klasik kara filmler'e özgü klostrofobik atmosferini yaratmayı başarmıştır. Robert Bresson ve Alfred Hitchcock'un tarzlarından izler taşıyan bu film aynı zamanda ufukta gözüken Fransız Yeni Dalga sinema akımının da ilk habercisi sayılabilir.

Bu film Louis Malle (d.1932 - ö.1995)'in 26 yaşındayken çektiği ilk uzun metrajlı filmidir. Bundan önce Malle Robert Bresson'un asistanı idi. Ayrıca Jacques-Yves Cousteau'ya kameramanlık yapmış ve onun Sessiz Dünya (Le Monde du silence) (1956) adlı sualtı filminde yardımcı yönetmenlik yapmıştı. "İdam Sehpası"nda patronunun karısıyla aşk yaşayan bir iş adamının patronunu öldürüp olaya intihar süsü vermesi sırasında yaptığı küçük bir hatanın büyüyerek olayları içinden çıkılmaz bir hale dönüştürmesi anlatılmaktadır. Bu modern film-noir Louis Malle'e Louis Delluc Ödülü'nü kazandırmıştı.

Film hakkında notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Louis Malle yönetmenliğe geçmeden önce Robert Bresson'a asistanlık yaparken ünlü sualtı araştırmacısıJacques-Yves Cousteau tarafından kameraman olarak işe alındı. Araştırma gemisi Calypso'da yaptığı başarılı işlerden sonra da Cousteau 1956 yılında çektiği Sessiz Dünya (Le Monde du silence) adlı sualtı belgeselinde Malle'i yönetmen yardımcılığına terfi ettirdi. Yıllar sonra yapılan bir röportajda Jacques Cousteau Louis Malle'in beraber çalıştığı en iyi kameraman olduğunu ifade etmişti.[4]
  • Mustafa Altıoklar'ın 1999 tarihinde çektiği Türk filmi Asansör'ün büyük ölçüde "İdam Sehpası" filminden esinlendiği ileri sürülmüştür. Bu filmin başlıca rollerinde Mustafa Uğurlu ve Arzu Yanardağ oynamışlardı.[5]

Oyuncular

[değiştir | kaynağı değiştir]
Jeanne Moreau filmin bir sahnesinde.
Oyuncu Rolü
Jeanne Moreau Florence Carala
Maurice Ronet Julien Tavernier
Georges Poujouly Louis
Lino Ventura Komiser Cherrier
Yori Bertin Véronique
Jean Wall Simon Carala
Elga Andersen Frieda Bencker
Sylviane Aisenstein Yvonne
Micheline Bona Geneviève
Gisèle Grandpré Jacqueline Mauclair
Jacqueline Staup Anna

Müziği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikalı siyahi caz trompetçisi Miles Davis filmin müziğini dört kişiden oluşan bir Fransız grupla birlikte birkaç saat içerisinde doğaçlama olarak yapıp tamamlamıştı. Bir gece saat 11'den sabahın 5'ine kadar çalışan grup bir yandan filmi seyrederek emprovizasyon yaparken bir yandan da yönetmen Louis Malle ve aktris Jeanne Moreau ile birlikte şampanyalarını yudumluyorlardı. Trompeti Miles Davis çalarken tenor saksafonda Barney Wilen, piyanoda Rene Urtreger, kontrabasta Pierre Michelot ve davulda Kenny Clarke yer almışlardır.[6]

Filmle aynı yıl Fransa'da Fontana Plaktan (Fontana 660 213) filmin 33 devirlik LP formatında bir de soundtrack albümü çıkmıştır. Yine aynı yıl Japonya'da Phonogram ve Hollanda'da Mercury Plak (Mercury 6444 701) uzunçaları yeniden bastılar. Mercury Plak'taki parçalar şunlardır:

A Yüzü

  1. Générique 2:46
  2. L'Assassinat De Carala 2:08
  3. Sur L'Autoroute 2:16
  4. Julien Dans L'Ascenseur 2:07
  5. Florence Sur Les Champs-Élysées 2:49
  6. Dîner Au Motel 3:55
  7. Évasion De Julien 0:50
  8. Visite Du Vigile 2:02
  9. Au Bar Du Petit Bac 2:51
  10. Chez Le Photographe Du Motel 3:52

B Yüzü

  1. Générique 2:44
  2. Pierre Et Béatrice 1:03
  3. Ne Chuchote Pas 1:25
  4. Mambo Dans La Voiture 1:17
  5. Juste Pour Eux Seuls! 2:25
  6. Blues Pour Marcel 4:19
  7. Blues Pour Vava 3:29
  8. Pasquier 1:00
  9. La Divorcée De Léo Fall 2:10
  10. Des Femmes Disparaissent 1:02
  11. Final Pour Pierre Et Béatrice

Soundtrack albümünün Polygram Recordsdan 1989'da tekrar çıkan 74 dakikalık CD'sinde ise 26 parça (track) vardır. Bunlar:

  1. Générique
  2. L'Assassinat De Carala
  3. Sur L'Autoroute
  4. Julien Dans L'Ascenseur
  5. Florence Sur Les Champs-Élysées
  6. Dîner Au Motel
  7. Évasion De Julien
  8. Visite Du Vigile
  9. Au Bar Du Petit Bac
  10. Chez Le Photographe Du Motel
  11. Nuit Sur Les Champs-Élysées
  12. Nuit Sur Les Champs-Élysées
  13. Nuit Sur Les Champs-Élysées
  14. Nuit Sur Les Champs-Élysées
  15. Assassinat
  16. Assassinat
  17. Assassinat
  18. Motel (Diner Au Motel)
  19. Final
  20. Final
  21. Final
  22. Ascenseur (Evasion De Julien)
  23. Le Petit Bal
  24. Le Petit Bal
  25. Séquence Voiture
  26. Séquence Voiture

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ http://www.imdb.com/title/tt0051378/releaseinfo 15 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe isim için referans 1
  2. ^ Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi s.410 Türkçe isim için referans 2
  3. ^ Dorsay, Atilla (1988). Yönetmenler, Filmler, Ülkeler-2. Varlık yayınları. ss. sayfa 85. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2008. 
  5. ^ "Mustafa'nın asansörü". sabah.com.tr. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2009. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2009. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İdam_Sehpası_(film)&oldid=34159490" sayfasından alınmıştır