Türkiye'de sera gazı emisyonu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
19.39, 21 Ocak 2021 tarihinde Tugsataydin (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 24702427 numaralı sürüm (+şablon)
Bu madde Türkiye'deki sera gazı emisyonları hakkındadır. Küresel ısınmanın etkileri için Türkiye'de iklim değişikliği sayfasına bakınız.
Afşin-Elbistan A Termik Santrali yenilenmediği için kapatıldı. Yenilenmesi için para yardımı gerekmektedir.
Türkiye'de sera gazı emisyon kaynakları, 2018

Türkiye’de sera gazı emisyonu ya da Türkiye’de sera gazı salınımı kişi başına yaklaşık 6 tondur. Türkiye her yıl 500 milyon ton sera gazı salmaktadır. Bu oranla Türkiye, dünyanın yıllık salınımının yaklaşık olarak %1'ini meydana getirmektedir. Sera gazı salınımının yaklaşık üçte biri kömür kaynaklıdır. Türkiye, sera gazı salınımının azaltılması hakkındaki Paris Anlaşması'nı ve Montreal Protokolü'nün Kigali Düzeltmesini imzaladı ama onaylamadı.

Kaynaklar

2017 sera gaz emisyonları emmesi
Türkiye'de 2017 yılındaki fosil yakıttan CO2

2017 yılında Türkiye 526 milyon ton (Mt) sera gazı CO2eq saldı[1] (%5.3 belirsizlik) [2] fakat 100 Mt orman vb. emdi. Yani net 426 Mt[3] saldı (%13.8 belirsizlik).[2]

Türkiye'nin en büyük sera gazı kaynağı kömürdür: 2016 yılında kömür yakımından 156 megaton karbondioksit sağlandı.[4]

Enerji

2017 emisyonlarından %72’u enerji sektörından sağlandı, yani 380 Mt, ondan en büyük parçası elektriği jenerasyon ve ikinci büyük ulaşım.[5]

Termik santralin yakıtı

2017 yılında Türkiye'nin termik santraller 145 Mt CO2eq saldı.[6] Doğal gazın emisyon yoğunluğu kömürden daha düşük olduğu için doğalgaz az emisyonları ama fazla elektrik yaptı. Diğer tarafta doğalgazı neredeyse hepsi ithalat edildiğinden dolayı cari hesap açığı yükseldi.

Kömür yakan termik santraller

Zonguldak'ta Çatalağzı kömür yakan termik santrali : Bereket Enerji burada bir unite daha ve kömür limanı yapmayı istiyor ama orada yerel protesto var.

2017 yılında Türkiye termik santraller kömürden 98 Mt CO2eq saldı.[7]

Doğalgaz yakan termik santraller

Taşkısığı Köyü doğalgaz yakan termik santrali: doğalgaz, kömürden daha temiz ama ithalatı pahalı ve o da sera gazı salar.

2017 yılında Türkiye termik santraller doğalgazından 45 Mt CO2eq saldı.[8]

Ulaşım

Düşük emisyon alanılar Avrupalı büyük şehirlerde yaygın ama İstanbul onlar gibi değildir.

2017 yılında ulaşım 85 Mt CO2eq saldı, neredeyse hepsi yollardan.[9] Hava kirliliği hem iklim hem de sağlık sorunu.[10]

Ev enerjisi

Ankara üzerinde hava kirliliği: kömür şehir merkezinde hala yakılır.

2017 yılında ev yakıtı 43 Mt CO2eq saldı.[11]

Endüstriyel işlemler ve ürün kullanıma

Enerji hariç 2017 emisyonlarından %13’ünü Türk sanayisi sağladı.[1] Demir, çelik ve çimento endüstri birincil enerjisinden %40 kullanır ve o endüstriler daha çevre dostu olmaya çalışır. Çimentonun karbonu çıkarmak için biyokütle gerekir ve Türkiye’de çok var hem de karbon yakalama ve depolama gerekir ama Türkiye'de neredeyse yok.[12][13] 2017 yılında demir ve çelik üretimi 21 Mt CO2eq saldı.[14]

Tarım

Doğanbey, Seferihisar yeniden ormanlaştırılmak üzere.

Enerji (mesela traktörün yakıtı) hariç 2017 emisyonlarından %12’si tarımdan salındı.[1] En çok enterik fermantasyon ve tarım toprağından.[15] Tarımının yakıtı sübvansiyon var ve bazı şeker fabrikaları kömür yakan küçük termik santraller var.

Şirketler

Eren Enerji Çatalağzı Termik Santrali Türkiye'nin emisyonlardan %2'si yayıyor.[16][17]

Siyaset

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) ye göre iklim değişikliği dünyanın en önemli problemleri arasında. Bazı ülkeler arasında Paris Anlaşmasını henüz onaylamadı. Bu ülkeler arasında Irak, İran ve Türkiye var.[18]

Koordinasyon

Birleşmiş Milletler nezdinde ÇŞB İklim Değişikliği Ulusal Odak Noktası olarak tanınmıştır. Bakanlığın İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu (İDHYKK) Ulusal Seragazı Emisyon Envanter Sistemi yapar.[19] Enerji Bakanlığı İDHYKK içinde.

Türkiye'nin enerji politikası ve iklim stratejisi tutarsız. Paris Anlaşması imzalandı ama onaylanmadı.

Paris Anlaşması

Türkiye Paris Anlaşması imzaladı ama onaylamadı. Dünyada az sayıda ülke anlaşmayı onaylamadı: dünyanın sera gazı emisyonları %3, İran'ın emisyonları %1.3, Türkiye'nin emisyonları %1.2 ve az tanı küçük ülkeler.[20][21][22]

Kaynakça

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi

Diğer

  1. ^ a b c "Seragazı Emisyon İstatistikleri, 2017". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
  2. ^ a b TÜİK rapor (2019), s. 22
  3. ^ "Summary of GHG Emissions for Turkey" (PDF). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi. 8 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2018. 
  4. ^ CO2 emissions from fuel combustion: Highlights. Uluslararası Enerji Ajansı. 2018. ss. 83,86,89,92,98. 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2019. 
  5. ^ TÜİK rapor (2019), s. 43
  6. ^ TÜİK tablolar(2019), tablo 1s1 hucresi B10
  7. ^ TUİK tablolar(2019), tablo 1.A(a)s1 hücre G26 "solid fuels"
  8. ^ TUİK tablolar(2019), tablo 1.A(a)s1 hücre G27
  9. ^ TUİK rapor (2019), s. 118
  10. ^ "Bir yandan iklim değişikliğini kontrol altına alırken diğer yandan da hava kirliliğinden kaynaklanan ölümlerin önüne geçmek mümkün!". The City Fix Türkiye - Sürdürülebilir Ulaşım. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2018. 
  11. ^ TUİK rapor(2019), s. 150
  12. ^ "Decarbonization of industrial sectors: the next frontier". McKinsey. Haziran 2018. 8 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2019. 
  13. ^ "İklim değişikliği için eylem planı yolda". Sabah (gazete). 3 Temmuz 2018. 
  14. ^ TUİK rapor(2019), s. 229
  15. ^ Ağaçayak, Tuğba; Öztürk, Levent. TÜRKİYE’DE TARIM SEKTÖRÜNDEN KAYNAKLANAN SERA GAZI EMİSYONLARININ AZALTILMASINA YÖNELİK STRATEJİLER (PDF). 
  16. ^ "Global coal power map". 5 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2019. 
  17. ^ "Estimating carbon dioxide emissions from coal plants". Coalswarm. 18 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2019. 
  18. ^ https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49806106
  19. ^ "Seragazı Emisyon Envanteri, 2014". 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2019. 
  20. ^ "Türkiye Paris İklim Anlaşması'nı Neden İmzalamıyor?". bianet. 2 Temmuz 2018. 
  21. ^ "Paris Anlaşması onaylansın". Milliyet. 7 Haziran 2018. 3 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2019. 
  22. ^ "'Türkiye bir an önce Paris İklim Anlaşması'nı onaylamalı'". Yaşam. 1 Aralık 2018. 23 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2019. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkiye%27de_sera_gazı_emisyonu&oldid=24702427" sayfasından alınmıştır