Mehmet Ali Gerede
Mehmet Ali Gerede (ö. 16 Ekim 1939, İstanbul), Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde bakanlıklar yapmış bir devlet adamıdır.
Damat Ferit Paşa hükümetlerinde Posta Telgraf ve Dahiliye nazırlığı görevlerinde bulundu. Millî Mücadele başlangıcında Mustafa Kemal’in ordu müfettişliği görevi ile Samsun’a gönderilmesinde etkili olarak Millî Mücadele tarihinde yer aldı. Savaş sonunda Yüzellilikler listesinde yer alarak sürgün edildi.
Yaşamı
Babası, eski Zaptiye Nazırlarından Kamil Paşa, annesi Batmanlı bir Kürt aşiret reisinin kızı olan Hafize Hanım’dır.[1] Kâmil Bey'in babası Ali Paşa ihtilalden sonra Macaristan'dan kaçıp Hersek'e yerleştiği için aile "Hersekli" ya da "Geredeli" olarak bilinirdi.[1][2]
Mehmet Ali Bey, Galatasaray Sultanisi’nde öğrenim gördü. Ticaret ve siyasetle ilgilendi. İngiliz bir hanım olan Eleanor Louisa Bendon ile evlendi.
Halep mutasarrıflğı ve diğer başka görevlerde bulunduktan sonra 4 mart 1919'da kurulan Damat Ferid Paşa kabinesinde Posta Telgraf nazırlığı, 7 nisan 1919'da kurulan Damat Ferid Paşa kabinesinde Dahiliye Nazırlığı görevine geldi. Dahiliye Nazırlığı sırasında Mustafa Kemal Paşa ile tanıştı. Onun ordu müfettişi olarak Samsun’a gitmesi konusunda etkin rol oynadı.[1][2] Kurtuluş Savaşı sonrasında Mustafa Kemal ile görüşleri hilafet konusunda ayrıldı. Savaş sonunda düşman işbirlikçisi kabul edilen saltanat taraftarı ve muhalifleri içeren Yüzellilikler listesinde yer alarak, sürgün edildi. Ailesi ile birlikte öne Romanya’da, sonra Paris’te ikamet etti.[1]
Paris’te “Zincire Vurulmuş Cumhuriyet” (La République Enchainé) adıyla bir gazete çıkarmaya başladı. İlk sayısının 1930’da çıktığı sanılan gazetede, Cumhuriyet yönetimine ve Mustafa Kemal’e ağır eleştireler yönelten yazılar yayımlandı.[3]
Mustafa Kemal’in ölümünden sonra yurda döndü. 16 Ekim 1939’da İstanbul’da öldü.
Kaynakça
- ^ a b c d "Celal Kalyoncu, Atatürk ile Paşaların Arasını Açmak İstediler, Aksiyon, 12.09.2005". 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
- ^ a b Soner Yalçıner, Beyaz Türkler’in Büyük Sırrı, Doğan Kitapçılık, Nisan 2004
- ^ Mehmet Ali Bey, Biyografi.net sitesi, 15.11.2014