Gül Devrimi

Tiflis, 22 Kasım 2003

Gül Devrimi (Gürcüce: ვარდების რევოლუცია - Vardebis Revolutsia / Güller Devrimi), Gürcistan’da 2003 yılında Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze’nin görevini bırakmak zorunda kalmasıyla sonuçlanan barışçıl halk hareketi.

Siyasal koşullar

Eduard Şevardnadze, 1992 yılından beri (1995’ten itibaren devlet başkani olarak) Gürcistan ’ı yönetiyordu. Onun döneminde hükûmetler ve devlet başkanının ailesi, yolsuzluklarla birlikte anılmaya başladı. Öte yandan ülke ekonomisi hiçbir gelişme gösteremedi ve Gürcistan, Avrupa standartlarına göre fakir bir ülke haline geldi. Rusya’nın desteklediği iki ayrılıkçı bölge olan Abhazya ve Güney Osetya, Tiflis yönetiminin kontrolü dışında kaldı. Yarı ayrılıkçı Aslan Abaşidze yönetimi altındaki Acara da fiilen merkezi yönetimin kontrolü dışındaydı. Bu siyasal ve ekonomik kriz içinde 2 Kasım 2003 tarihinde parlamento seçimleri yapıldı. Şevardnadze’nin siyasal ittifakı “Yeni Gürcüstan İçin” ve Abaşidze’nin “Gürcüstan Demokratik Uyanış Birliği” karşısında, Miheil Saakaşvili’nin “Birleşik Ulusal Hareket”i, parlamento başkanı Nino Burcanadze ile eski parlamento başkanı Zurab Jvania’nın “Burcanadze-Demokratla” partisi seçimlere girdi.

Seçimler ve protestolar

2 Kasım 2003 tarihinde yapılan parlamento seçimleri, ulusal ve uluslararası gözlemciler tarafından izlendi. Mihail Saakaşvili seçimlere hile karıştırıldığını ileri sürdü ve bu durum uluslararası bağımsız kuruluşlarca da desteklendi. Ardından Tiflis’te yönetime karşı barışçı gösteriler düzenlenmeye başladı. Bu gösterilere demokratik muhalefet güçlerin neredeyse tamamı katıldı.

Kasım ortalarında, Tiflis sokaklarındaki demokratik gösterilere, Gürcüstan’ın başlıca kent ve kasabalarında Kmara (“Yeter”) adlı gençlik örgünün organize ettiği gösteriler eklendi. Bu gösterilere STK’lar da aktif olarak katıldılar. Yarı ayrılıkçı Aslan Abaşidze, Şevardnadze yönetimine destek verdi ve Acara’dan Tiflis’e karşı göstericiler yolladı.

İktidar değişikliği

22 Kasımda gösteriler doruk noktasına ulaştı ve yeni parlamentonun açılışı sırasında, Şevardnadze’nin konuşma yaptığı sırada, Saakaşvili’nin önderliğindeki göstericiler ellerinde kırmızı güllerle (hareket adını buradan almıştır) parlamento binasına girdiler. Şevardnadze, konuşmasını yarıda keserek korumaları eşliğinde parlamento binasını terk etmek zorunda kaldı. Seçkin askeri birliklerin gösterilere müdahale etmeyi reddetmesinden sonra Şevardnadze, 23 Kasım’da, muhalefetin liderleri Saakaşvili ve Zurab Jvania ile görüşerek durum değerlendirmesi yaptı. Bu görüşmeye, bu arada Tiflis’e giden Rusya Dışişleri Bakanı İgor İvanov aracılık etti. Bu görüşmenin ardından Şveardnadze, devlet başkanlığı görevinden ayrıldığını duyurdu. Tiflis sokaklarında 100.000’den çok gösterici, havai fişeklerle, konserler ve danslarla zaferi kutladılar.

Yeni seçimlere değin parlamento başkanı Nino Burcanadze, anayasa gereği devlet başkanlığı görevini vekâleten üstlendi. 4 Ocak 2004 tarihinde devlet başkanlığı seçimleri yapıldı ve Saakaşvili, oyların ezici çoğunluğunu alarak devlet başkanı seçildi ve 25 Ocak’ta görevine başladı. 28 Mart tarihinde yapılan parlamento seçimlerini de ezici çoğunlukla Ulusal Hareket-Demokratlar kazandı.

Acara'da Gül Devrimi

Mayıs 2004’te, “İkinci Gül Devrimi” olarak adlandırılan halk hareketi Acara Özerk Cumhuriyeti’nin yönetim merkezi Batum’da gerçekleşti. Acara Özerk Cumhuriyeti'ni bir diktatör gibi yöneten Aslan Abaşidze ve devlet başkanı Miheil Saakaşvili arasındaki gerginliğinin ardından, Birleşik Ulusal Hareket ve Kmara tarafından harekete geçirilen binlerce Acaralı, Abaşidze’nin diktötörce yönetimini, ayrılıkçığını ve militarizmini poretso etmeye başladı. Abaşidze, güvenlik güçlerini kulanarak Batum ve Kobuleti sokaklarındaki gösterileri dağıttı. Ancak göstericilerin sayısı giderek daha da arttı. 6 Mayıs 2004 tarihinde protestolara katılan bütün Acaralılar Batum’da toplandı. Ardından Gürcüstan Başbakanı Zurab Jvania ve İçişleri Bakanı Giorgi Baramidze ile Acara Özerk Cumhuriyeti İçişleri Bakanı Cemal Gogitidze arasında bir görüşme yapıldı. Görüşmenin başlıca konusu, özerk yönetimin sınırı olan Çolohi Irmağı kıyısındaki silahl ıbirliklerin çekilmesi oldu. Bu arada Abaşidze’nin emriyle, Çolohi Köprüsü havaya uçuruldu. Sonunda Abaşidze Moskova’ya gitmek ve Rusya’ya sığınmak zorunda kaldı. Ertesi gün Devlet Başkanı Saakaşvili, Batum’u ziyaret etti ve zaferi kutlayan Acaralılara özgürlük sözü verdi.