Altın üretimi
Altın üretimi öncelikle, metalin yer altından çıkartılması, ön zenginleştirme için uygun işlemlerin uygulanması ve ardından uygun metalurjik (hidrometalurji/pirometalurji) işlemlerin uygulanmasıyla gerçekleşirilir.
Altın madenciliğinin ilk zamanlarında üretim basit madenci tavalarının kullanılmasıyla veya hidrolik madencilik ile gerçekleştirilmekteydi. Ancak günümüzde, büyük ölçekli üretim yapan şirketler, üretimi açık ocak işletmeciliği veya uygun olan lokasyonlarda madencilik şeklinde yapmaktadırlar.
Cevher yer altından çıkartıldıktan sonra yığın liçi ile zenginleştirilebilir. Bu aşamada, yer altından çıkan cevher uygun boyuta kırılıp/öğütüldükten sonra, sıvı geçirmez bir katman üzerine yığın şeklinde konulur. Liç aşamasında kullanılan siyanür, altını çözerek iyon halinde kendine bağlar. Solüsyon özel havuzlarda toplanarak, ileri işlemlerde kullanılır. Bu şekilde doğrudan liç yapılan cevherler genelde oksitlenmiş, düşük tenörlü cevherlerdir. Yüksek tenörlü veya sülfür içerikli olan altın metali siyanüre karşı dirençli olduğundan, siyanür liçi öncesi kavurma veya benzer bir işlem ile oksitlenmelidir.
Zenginleştirme
-3D-balls.png)
Günümüzde altın cevherleri tek başına bulunmamaktadır. Bunun yerine, yantaş içine dağılmış halde bulunmaktadırlar. Bu durumda, yantaştan ayrılan altın cevheri siyanür liçi ile çözündürülür. Solüsyona geçen altın iyonları aktif karbon üzerine adsorbe edilerek, solüsyondan sıyrılır. Sıyırılan altın iyonları elektrokazanım ile katı forma dönüştürülür. Katı forma alınan altın ise tekrar ergitilerek ingotlara dökülerek külçe altın üretimi tamamlanır.
Eğer altın, pirit veya arsenopirit gibi sülfür içerikli bir cevher içerisinde ise, flotasyon ile ön zenginleştirilme gerekmektedir. Flotasyon konsantresi ise kavurma işlemi ile oksitlendikten sonra liç işlemine tabi tutulur. Siyanür liçi düşük tenörlü altın cevherlerine uyulanmaktadır. Siyanür katı halde altını çözerek iyon formuna (sıvı) geçirir.
4Au + 8NaCN + O2 + 2H2O → 4NaAu(CN)2 + 4NaOH
Refrakter Altın Üretimi
Refrakter altın temel olarak siyanüre ve aktif karbon adsorbsiyonuna direnç gösteren altın anlamındadır. Bu tür cevherden altın metali kazanmadan önce bazı ön işlemler yapılması gerekir. Bu amaçla uygulanabilecek prosesler:
Elektronik ve diğer atıklardan Altın Üretimi
Altın, elektronik gibi bazı atıklardan geri kazanılabilir. Bu atıkların içindeki altın değerini korumaktadır. Ancak öncelikle plastik ve silikon parçalardan ayrılıp, tekrar safsızlaştırılması gerekir.
Elektronik parçalarda altının en yoğun bulunduğu alan, işlemci ayakları ve kart bağlantı portlarıdır. Buralardaki altın, ince bir tabaka halinde üretilmiştir. Bu nedenle ekonomik bir üretim için çok büyük miktarlarda atığa ihtiyaç vardır.
Türkiye'de altın üretimi
Anadolu'da MÖ 5000 yıllarında altın takılar kullanılmış, MÖ 700'de başkenti Manisa Sart olan antik Lidya devleti ilk altın parayı basmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir Türk şirketi 2001 yılında altın üretimini gerçekleştirdi.[1] 6 bin 500 ton yer altında rezerv olduğu hesaplanmıştır. Türkiye'deki madenlerde 1,2 ile 12,65 gr/ton arasında altın bulunur[1].
Bu üretimden önce 16 senede 120 milyar dolarlık altın ithalatı yapıldı. Üretim ilk defa İzmir-Bergama-Ovacık altın madeninde yapılmıştır[2]. Türkiye 17 ton üretimle AB ülkeleri arasında en fazla altın üreten ülkedir.
İşletilen madenler[1];
- Manisa-Sart
- İzmir-(Bergama)-Ovacık
- Balıkesir (Havran)-Küçükdere
- Gümüşhane-Mastra
- Erzincan-İliç (Çöpler)
- Eskişehir -Sivrihisar
- Çanakkale
- Sivas-Bakırtepe
- Kayseri-Kocasinan
- Uşak-Eşme-Kışladağ
- Yıllara Göre Türkiye'de Altın Üretimi[1]
| Yıl | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Üretim (ton) | 1,4 | 4,3 | 5,4 | 5,0 | 5,0 | 8,0 | 10,0 | 11,0 | 14,45 | 16,40 | 24,50 | 29,38 | 33,98 | 31,26 | 28,15 | 23,96 | 21[3] |
Dünyada Altın Üretimi
- Altın Üretimi
| Dünya | 2700 | |
| 1 |  Çin |
370 |
| 2 |  Avustralya |
250 |
| 3 |  ABD |
230 |
| 4 |  Rusya |
205 |
| 5 |  Güney Afrika |
170 |
| 6 |  Peru |
165 |
| 7 |  Kanada |
102 |
| 8 |  Endonezya |
95 |
| 9 |  Özbekistan |
90 |
| 10 |  Gana |
89 |
| 11 |  Meksika |
87 |
| 12 |  Papua Yeni Gine |
60 |
| 13 |  Brezilya |
56 |
| 14 |  Şili |
45 |
| Dünyanın geri kalanı | 686 |
- Altın Takı Üretimi
| Ülkeler | Üretim (ton) |
|---|---|
| ABD | 220 |
| Hindistan | 695 |
| Türkiye | 303 |
| Mısır | 125 |
| İtalya | 284 |
| Japonya | 166 |
| Çin | 257 |
Kaynakça
- ^ a b c d "Altın". enerji.gov.tr. 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2018.
- ^ "Türkiye ve dünyada altın" (PDF). mta.gov.tr. 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2018.
- ^ "İzinler tıkandı, bedeller %40'ı buldu, altın üretimi dip yaptı". Dünya. 3 Nisan 2018. Erişim tarihi: 2 Haziran 2018.