İçeriğe atla

İşlemci

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İşlemci veya işlem birimi, genellikle bellek veya başka bir veri akışı olan harici bir veri kaynağında işlemler gerçekleştiren bir elektronik bileşendir.[1] Genellikle tek bir veya birkaç sıkı entegre metal oksit yarı iletken entegre devre çipi üzerinde uygulanabilen bir mikroişlemci biçimini alır.[2][3] Geçmişte, işlemciler birden fazla ayrı vakum tüpü,[4][5] birden fazla ayrı transistör[6] veya birden fazla entegre devre kullanılarak inşa edilmiştir.

Terim sıklıkla bir sistemdeki ana işlemci olan merkezî işlem birimini (CPU) ifade etmek için kullanılır.[7] Ancak, grafik işlem birimi (GPU) gibi diğer yardımcı işlemcileri de ifade edebilir.[8]

Geleneksel işlemciler genellikle silikona dayanır; ancak araştırmacılar karbon nanotüpler,[9] grafen,[10] elmas[11] ve periyodik tablonun üçüncü ve beşinci gruplarından elementlerden yapılmış alaşımlar gibi alternatif malzemelere dayalı deneysel işlemciler geliştirmiştir.[12] Tek bir silisyum atomu tabakasından yapılmış transistörler ve diğer 2 boyutlu malzemeler, işlemcilerde kullanılmak üzere araştırılmıştır.[13] Kuantum işlemciler yaratılmıştır; bunlar, yalnızca açık veya kapalı durum yerine bitleri (kübitler olarak adlandırılır) temsil etmek için kuantum süperpozisyonunu kullanırlar.[14][15]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Oxford English Dictionary". Lexico. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025. 
  2. ^ "Reading: The Central Processing Unit | Introduction to Computer Applications and Concepts". courses.lumenlearning.com. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025. 
  3. ^ "The Silicon Engine". 1 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Garner, Robert; Dill, Frederick (Rick) (Kış 2010). "The Legendary IBM 1401 Data Processing System" (PDF). IEEE Solid-State Circuits Magazine. 2 (1): 28-39. doi:10.1109/MSSC.2009.935295. 
  5. ^ "IBM100 - The IBM 700 Series". www-03.ibm.com (İngilizce). 7 Mart 2012. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025. 
  6. ^ "Megaprocessor". www.megaprocessor.com. 3 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025. 
  7. ^ "Oxford English Dictionary". Lexico. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025. 
  8. ^ Sakdhnagool, Putt (4 Eylül 2018). "Comparative analysis of coprocessors". Concurrency and Computation: Practice and Experience. 31 (1). doi:10.1002/cpe.4756. 
  9. ^ Hills, Gage; Lau, Christian; Wright, Andrew; Fuller, Samuel; Bishop, Mindy D.; Srimani, Tathagata; Kanhaiya, Pritpal; Ho, Rebecca; Amer, Aya; Stein, Yosi; Murphy, Denis (29 Ağustos 2019). "Modern microprocessor built from complementary carbon nanotube transistors". Nature (İngilizce). 572 (7771): 595-602. Bibcode:2019Natur.572..595H. doi:10.1038/s41586-019-1493-8. ISSN 0028-0836. PMID 31462796. 
  10. ^ Akinwande, Deji; Huyghebaert, Cedric; Wang, Ching-Hua; Serna, Martha I.; Goossens, Stijn; Li, Lain-Jong; Wong, H.-S. Philip; Koppens, Frank H. L. (26 Eylül 2019). "Graphene and two-dimensional materials for silicon technology". Nature (İngilizce). 573 (7775): 507-518. Bibcode:2019Natur.573..507A. doi:10.1038/s41586-019-1573-9. ISSN 0028-0836. PMID 31554977. 
  11. ^ "Using artificial intelligence to engineer materials' properties". 11 Şubat 2019. 12 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025. 
  12. ^ Riel, Heike; Wernersson, Lars-Erik; Hong, Minghwei; del Alamo, Jesús A. (August 2014). "III–V compound semiconductor transistors—from planar to nanowire structures". MRS Bulletin (İngilizce). 39 (8): 668-677. Bibcode:2014MRSBu..39..668R. doi:10.1557/mrs.2014.137. hdl:1721.1/99977. ISSN 0883-7694. 
  13. ^ Li, Ming-Yang; Su, Sheng-Kai; Wong, H.-S. Philip; Li, Lain-Jong (March 2019). "How 2D semiconductors could extend Moore's law". Nature (İngilizce). 567 (7747): 169-170. Bibcode:2019Natur.567..169L. doi:10.1038/d41586-019-00793-8. ISSN 0028-0836. PMID 30862924. 
  14. ^ "quantum computer | Description & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 28 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025. 
  15. ^ "Experimental Implementation of Fast Quantum Searching" (PDF). 3 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İşlemci&oldid=35244669" sayfasından alınmıştır