Eleştirel psikoloji

Eleştirel psikoloji büyük ölçüde eleştirel teoriye dayanan bir psikolojiye bakış açısıdır. Eleştirel psikoloji, hakim olan psikoloji anlayışına karşıdır ve psikolojik anlayışları daha ilerici bir şekilde onaylar, sosyal değişime genellikle psikopatolojinin önlenmesi veya tedavi edilmesi olarak bakar.

Eleştirel psikoloji terimi, ana akım psikoloji disiplininin çalışmalarına yönelik, bir dizi felsefik bilimsel ve politik karşı çıkışı ifade eder. Eleştirel psikologlar genellikle ana akım psikolojiyi, bir anlamda kabullenilmiş pratikleri üreten ve toplumdaki baskın iktidar yapılarıyla uyumlu fikirleri yayan politik bir girişim olarak tanımlarlar.

Eleştirel psikolojinin geleneksel psikolojiye karşı ana eleştirilerinden biri de geleneksel psikolojinin kişileri veya grupları etkileyen sosyal sınıflar ve gruplar arasındaki güç dengesini düşünme konusunda yetersiz olması da ya kasıtlı olarak görmezden gelmesidir. Bu şekilde olmasının sebebi, geleneksel psikolojinin insanı bireysel olarak değerlendirme eğiliminden dolayıdır.

Tarihi

Eleştirel psikoloji hareketinin kökleri Batı Alman öğrenci hareketindedir. Psikolojinin niyetinin manipüle etmek olduğunu ve geleneksel psikolojinin çarpıtılmış bir soyutluğa sahip olduğunu düşünüyorlardı. Öğretim üyelerinin katı ve geleneksel tavrı öğrencilerin psikolojisi içinde toplum eleştirisini bilim eleştirisi olarak formülize etmelerine imkân tanıdı.

Uzantılar

Birçok eleştirel uyguluma gibi, eleştirel psikoloji de Marksist ve feminist hareketlerin eleştirel tutumunu almıştır. Eleştirel psikoloji anlayışı bazen radikal psikoloji veya özgürleşim psikolojisi olarak adlandırıldı.

Faydalı Linkler

• Türkiye'de eleştirel psikoloji
• Almanya'da eleştirel psikoloji (Almanca) 27 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Dennis Fox tarafından yazılmış makaleler (İngilizce) 13 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.