Oliverotto Euffreducci

Oliverotto Euffreducci (1475 – 31 Aralık 1502) İtalyan condottieri ve Marche bölgesindeki Fermo hükümdarı. Niccolò Machiavelli ünlü eseri Prens'te onun hayatını da incelemiştir.

Gençliği

Fermo'da dünyaya gelir. Küçük yaşta babasını kaybettiğinden dolayı amcası Giovanni Fogliani tarafından yetiştirilir. Condottieri Paolo Vitelli komutasında çarpışmak için asker olarak yazılır. Paolo'nun ölümünden sonra kardeşi Vitellozo Vitelli komutası altında kendisni gösterir. Muharebe alanındaki başarılarının artmasıyla birlikte doğup büyüdüğü Fermo'da kendi hakimiyetini kurmayı planlar. 1495 yılında Vitelli ile birlikte önce Pisa sonra da Napoli'de Fransızlar için savaşır. Sonraki dönemde Oliveretto ve Vitelli Venediklilere karşı savaşmaktadır. 1499 yılında Floransa hesabına Pisa'ya karşı savaşırken Floransa tarafından vatan hainliğiyle suçlanarak tutuklanırlar. Vitelli hemen idam edilirken, Oliverotto Fermo hükümetinin araya girmesiyle affedilir. Oliverotto bundan sonra Paolo'nun kardeşi Vitellozzo Vitelli ile birlikte ünlü Cesare Borgia'nın hizmetine girer.

Prens'deki değerlendirme

Niccolò Machiavelli bu aşamada Oliverotto'nun siyaset tarzını inceler. Oliverotto amcasına yazarak onunla görüşmek istediğini belirtir. Yeğeninden kötü bir tutum beklemeyen Fogliani, Fermo kentinin yöneticilerini sarayına çağırarak ağırlar. Oliverotto burada Fermo'nun önde gelen kişilerine görkemli bir ziyafet düzenler. Machiavelli, Prens adlı başyapıtında bundan sonrasını şöyle anlatır:

“	Bu tür şölenlerde adet olan yemek yeme ve eğlence faslı tamamlandıktan sonra Oliverotto muhteşem bir hitabet yeteneği sergileyerek önemli bir konuşma yapar, Papa VI. Alexander ve oğlu Cesare'nin büyüklüğünden, başarılarından bahseder. Bu konuşmaya Giovanni ve diğerleri cevap verince, araya girer, ayağa kalkarak bu tür konuların daha mahrem yerlerde konuşulması gerektiğini belirterek onları çalışma odasına davet eder. Onu takip eden Giovanni ve diğer ileri gelenler çalışma odasına geçerler. Burada gizli yerlerde bekleyen askerler Giovanni ve diğer kişileri katleder.	„
—Niccolò Machiavelli, Prens

Kentin önde gelenlerini öldüren Oliverotto hükûmet sarayını kuşatır ve ele geçirince de diktatörlüğünü ilan eder. İktidarı sırasında komşu bölgeleri de korkutacak kararlı bir lider olur.

Sonu ve geleneği

1502 yılı Mayıs ayında Oliverotto, Cesare Borgia için Camerino kentini ele geçirir. Bu dönemde Borgia'nın artan gücüne karşı tepki duyan condottieri toplantısına katılır. 9 Ekim günü La Magione'de yapılan toplantıya Paolo ve Francesco Orsini, Rodolfo Baglioni, Pandolfo Petrucci ve Vitelli katılır.Oliverotto, Paolo Orsini'nin Borgia ile uzlaşma fikrine karşı olsa da Senigallia'yı onun adına fetheder. Ancak buna rağmen Borgia Oliverotto'yu affetmez ve gizli bir suikast planlar. Kısa süre içinde Vitelozzo Vitelli ile birlikte tutuklanarak 31 Aralık 1502 günü asılır.

Oliverotto'nun denetimindeki topraklar oğlu Ludovico'ya geçer. 1520 yılındaki Monto Giorgio Muharebesinde öldürülünceye kadar Fermo'yu yönetir. Bu tarihten sonra burası Papalık Devleti topraklarına katılır.

Antik Yunandaki Agatokles örneğinde olduğu gibi Machiavelli'nin Prens eserinde iktidarı suç işleyerek ele geçiren acımasız ve kurnaz bir hükümdar olarak betimlenir.

“	Vitelozzo, kardeşini kaybettikten sonra öğrenmiş olması gerekenleri unutmuştu. Bir prense saygısızlık yaptıktan sonra onun hediyelerine kanarsanız, ona güvenmemeniz gerektiğini hatırlarsınız.	„
—Machiavelli, Prens

Ayrıca bakınız

• İtalya Savaşları