Önvurgu
Önvurgu ses yayıncılığında sinyal gürültü oranını artırmak amacıyla kullanılan bir tekniktir.
Sinyal gürültü oranı
Yayıncılıkta en önemli sorunlardan biri gürültü (parazit) dür. İletilmek istenen bilgi sinyali ile bu sinyalin üzerindeki gürültü bileşenleri arasındaki orana sinyal gürültü oranı (S/N) denilir. Yayıncı bu oranı mümkün olduğu kadar yüksek tutmak zorundadır.
Ses sinyali ana frekanslı (fundamental) bileşen ve harmonikler olarak çok sayıda bileşenden oluşmuş bir sinyaldir. Ana frekanslı sinyal normal koşullarda gürültüden çok daha güçlüdür ve sadece ana frekans bileşeni ile yapılan bir ölçüde 60 veya 65 dB gibi yüksek sinyal gürültü oranları ölçülebilir. Buna karşılık harmoniklerin genlikleri düşüktür. Bu durum özellikle çok sayıda harmoniği ileterek kaliteli müzik yayını yapmayı hedefleyen FM yayınında önemli bir sorun oluşturur. Çünkü FM ses bandı içerisinde gürültü frekansa bağlı olarak artar. Bir başka deyişle, FM de harmoniklerin frekanslarında sinyal gürültü oranı önemli ölçüde düşer.
Önvurgu ve art vurgu
Çözüm olarak yüksek frekanslı fakat düşük genlikli harmoniklerin güçlendirilerek yayınlanması yoluna gidilmektedir. Bu işlem vericide yapılır. Gürültü aynı kaldığı için, ses bandının harmoniklerin bulunduğu bölümünde sinyal gürültü oranı yükseltilmiş olur. Bu tekniğe önvurgu (preemphasis) denilir.
Önvurgu ile sinyal gürültü oranı düzeltilir. Ama harmonikler ana frekanslı bileşene göre yükseltildiği için, aynı zamanda sesin karakteristiği de değişmiş olur. Alıcıda sesi yeniden eski haline getirmek için bandın güçlendirilmiş bölümü zayıflatılır. Harmonikler normal düzeye dönerken, harmonikler üzerindeki gürültü de zayıflamış olur. Bu ters işleme de artvurgu (deempasis) denilir.
Devreler
Kullanilan devreler elektronik filtrelerdir. Önvurgu devresi 1 kHz.den itibaren görev yapan bir yüksek geçiren filtre, artvurgu devresi ise bir alçak geçiren filtredir. Filtrelerin karakteristikleri zaman sabitiyle (RC) tanımlanır. Genellikle 50 μsn'lik devreler kullanılmaktadır. 1 kHz.te 0 dB kazancı olan bir önvurgu devresi 15 kHz.lik bant sonunda 13 dB civarında bir kazanç sağlar.