Şiveyler
Şiveyler (Basitleştirilmiş Çince: 室韦 , Geleneksel Çince: 室韋 , pinyin: Shìwéi)Uzakdoğu Moğolistan, Kuzey İç Moğolistan, Kuzey Mançurya ve Okhotsk Denizi kıyısındaki bölgede yaşayan bir Proto-Moğol halkıydı. Şivilerden bahseden kayıtlar Kuzey Wei zamanındandır. (386-534) Cengiz Han yönetiminden sonra Moğol ve Tatar isimleri Şiveyler yerine kullanılmaya başlanmıştır.
Şivey-Moğolları, güneylerindeki Hitaylarla yakından ilişkiliydi. Batı, güney ve güneydoğudan gelen baskıların bir sonucu olarak, hiçbir zaman komşuları gibi birleşik, yarı yerleşik imparatorluklar kurmadılar, ancak aşiret reislerinin önderlik ettiği göçebe konfederasyonlar olarak varlıklarını sürdürdüler ve zaman içinde siyasi iklim değişikliklerine göre Türklere, Çinlilere ve Hiyatlara boyun eğdiler. Tang hanedanlığı dönemindeki 20 Şivey kabilesinden biri olan ''Mengwu Şivey'' (Liao hanedanlığı döneminde [907-1125] Menggu olarak da adlandırılır.) genellikle Cengiz Han'ın ait oldu Moğolların ataları olarak kabul edilir. Mengwu'nun modern Korece (蒙 兀Měngwù) telaffuzu Mong- ol'dur (/moŋ.ol/). Moğolistan Çincede bugün hala "Menggu" (蒙古Měnggǔ) olarak anılmaktadır.
Kökenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Şiveyler, Siyenpiler'in torunlarıydı, ancak aynı zamanda Tunguz Mohe halkının bazı kabilelerini de içeriyordu.[1] Şivey (Shiwei), Siyenpi'nin (Xianbei) varyant bir transkripsiyonudur.[2]
''Sui Kitabı'', kuzey Şivey reisinin unvanının Mohefu olduğunu belirtir. Bu Hitay reislerinin unvanı (Mohefu - 莫賀弗) ile aynıdır. Bu unvan İranca/Soğdca ''Tanrının oğlu'' anlamına gelen ''Bagapuhr/βɣpwr''in Çince çevirisidir.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Shimunek. "Early Serbi-Mongolic-Tungusic lexical contact: Jurchen numerals from the 室韦 Shirwi (Shih-wei) in North China". Academia.edu. 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2019.
- ^ Zhang, Jiuhe [张久和] (1998). Yuan Menggu ren de li shi: Shiwei--Dada yan jiu [History of the Original Mongols: research on Shiwei-Dadan] 原蒙古人的历史: 室韦--达怛研究. Beijing [北京], Gao deng jiao yu chu ban she [High Education Press] 高等教育出版社. pp. 27–28.
- ^ Sanping Chen, "Son of Heaven and Son of God: Interactions among Ancient Asiatic Cultures regarding Sacral Kingship and Theophoric Names", Journal of the Royal Asiatic Society, Third Series, Vol. 12, No. 3 (Nov., 2002), p. 295