İsmail Ahmet
| İsmail Ahmet ئىسمائىل ئەھمەد 司马义·艾买提 | |
|---|---|
| Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi başkan yardımcısı | |
| Görev süresi 2003-2008 | |
| Çin Halk Cumhuriyeti devlet müşaviri | |
| Görev süresi 1993-2003 | |
| Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı başkan yardımcısı | |
| Görev süresi 1988-1993 | |
| Devlet Etnik İşleri Komisyonu başkanı | |
| Görev süresi 1986-1998 | |
| Yerine geldiği | Yang Jingren |
| Yerine gelen | Li Dezhu |
| Sincan Uygur Özerk Bölgesi valisi | |
| Görev süresi 1979-1985 | |
| Yerine geldiği | Wang Feng |
| Yerine gelen | Tömür Davamet |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Eylül 1935 Çira, Çin |
| Ölüm | 16 Ekim 2018 (83 yaşında) Pekin, Çin |
| Partisi |  Çin Komünist Partisi
|
| Bitirdiği okul | Merkez Parti Okulu |
İsmail Ahmet (Çince: 司马义·艾买提; pinyin: Sīmǎyì Àimǎití; Uygurca: ئىسمائىل ئەھمەد; Eylül 1935-16 Ekim 2018), 1979-1985 yılları arasında Sincan Uygur Özerk Bölgesi valisi ile 2003-2008 yılları arasında Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi başkan yardımcısı olan Uygur asıllı Çinli siyasetçi.
İsmail Ahmet, 1979-2008 yılları arasında Çin hükûmetinde onlarca yıldır görev yapan en üst düzey Uygur siyasetçiler arasında yer almaktadır.[1]
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
İsmail, 1935 yılında Sincan eyaletinin Hotan iline bağlı Çira ilçesinde doğdu.[1][2] Ailesi fakir Uygur köylüleriydi. 1952'den 1954'e kadar memleketindeki toprak reformu hareketinde yer aldı[1] ve 1953'te Çin Komünist Partisi'ne (ÇKP) katıldı.[2] Çira yönetiminde hızla yükseldi ve 1954'te 19 yaşındayken ilçenin kaymakamı oldu.[1]
1960 yılında Pekin'de Çin Komünist Partisi'nin Merkez Parti Okulu'nda iki yıl okumak üzere seçildi. Sincan'a döndükten sonra 1963'te Hotan ilinin tanıtım başkan yardımcısı oldu.[1][2]
Kültür Devrimi sırasında İsmail, 1969'da Sincan'ın bölgesel hükûmetine yükseldi ve 1972'de Çin Komünist Partisi'nin 10. Merkez Komitesi'ne seçildi. 1971'den 1979'a kadar Sincan'ın parti sekreteri (daha sonra birinci sekretere bağlı) ve Örgütlenme Dairesi başkanı olarak görev yaptı.[1][3]
1979 yılında, 44 yaşındayken Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin valisi oldu. Altı yıllık görev süresi boyunca, Deng Xiaoping'in reform ve açılım döneminde Sincan'ın piyasa ekonomisine geçişini denetledi.[1]
1986'da İsmail ulusal hükûmete yükseldi ve Devlet Etnik İşler Komisyonu'nun başkanı oldu.[3] Tanınmış bir Müslüman ÇKP lideri olarak Çin'in etnik politikalarının sözcüsü olarak hizmet etti ve ayrılıkçı hareketlerle mücadele etti.[1] 1998 yılına kadar bu görevde bulundu ve aynı zamanda 1988'den 1993'e kadar Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı'nın başkan yardımcısı olarak görev yaptı. 1993'ten 2003'e kadar aynı zamanda başbakan yardımcısı düzeyinde devlet müşaviri olarak da görev yaptı.[2][3] Görev süresi boyunca Sincan'da hükûmet tarafından bastırılan çok sayıda Çin karşıtı protesto düzenlendi.[1] Ahmet, azınlık bölgelerinde ekonomik büyümeyi ve istikrarı teşvik ederken etnik ayrılıkçılara sert davranma şeklindeki resmi politikayı destekledi.[1]
İsmail, 2003'ten 2008'e kadar 10. Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi'nin başkan yardımcısı olarak görev yaptı.[1] Çin Halk Cumhuriyeti tarihindeki en üst düzey Uygur veya Müslüman siyasetçilerden biri olarak sık sık Orta Asya ülkelerini ziyaret etti ve İslam ülkelerinden gelen konuk ileri gelenlerle buluştu.[1]
2001'deki 11 Eylül saldırılarından sonra ABD, Afganistan'daki savaşta çok sayıda Uygur'u gözaltına aldı ve onları Guantanamo Kampı'nda tuttu. Çin, tutuklu Uygurları terörist olarak kabul etti ve ABD'den onları Çin gözetimine teslim etmesini talep etti. Talep reddedilince İsmail Ahmet 2006'da ABD'yi kınadı.[1]
İsmail Ahmet, 10'ncudan 16'ncıya kadar 45 yıl boyunca art arda yedi kez Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin üyesi olarak görev yaptı.[2][3]
İsmail Ahmet, 18 Ekim 2018 tarihinde Pekin'de hayatını kaybetti.[4] Cenazesi, Babaoshan Devrimci Mezarlığı'na gömüldü.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k l m Song, Yuwu (2014). Biographical Dictionary of the People's Republic of China. McFarland. ss. 9-10. ISBN 978-1-4766-0298-1.
- ^ a b c d e "Biography of Ismail Amat". China Vitae. 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
- ^ a b c d "Ismail Amat, vice-chairman of the 10th NPC Standing Committee". People's Daily Online. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
- ^ "Former senior legislator dies at 84". China Daily. 16 Ekim 2018. 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
- ^ "司马义·艾买提同志遗体送别在京举行". Xinhua (Çince). 18 Ekim 2018. 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Wang Feng |
Sincan Uygur Özerk Bölgesi valisi 1979-1985 |
Sonra gelen Tömür Davamet |
