Çıyanlar: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Otorite kontrolü şablonu eklendi |
Değişiklik özeti yok Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
||
1. satır: | 1. satır: | ||
{{İtalik başlık}} |
|||
{{Taksoeklembacaklı |
|||
{{Otomatik taksokutu |
|||
| ad = Çıyanlar |
| ad = Çıyanlar |
||
| en_eski_fosil = 430 |
|||
| en_genç_fosil = 0 |
|||
| resim = Centipede.jpg |
| resim = Centipede.jpg |
||
⚫ | |||
| alem = [[Hayvanlar|Animalia]] |
|||
⚫ | |||
| şube = [[Eklem bacaklılar|Arthropoda]] |
|||
| altbölüm_sıra = [[Takım (biyoloji)|Takım]]lar |
|||
| altşube = [[Çok bacaklılar|Myriapoda]] |
|||
| altbölüm = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
| altbaşlık = [[Takım]]lar |
|||
| açıklama = |
|||
* [[Geophilomorpha]] |
* [[Geophilomorpha]] |
||
* [[Lithobiomorpha]] |
* [[Lithobiomorpha]] |
||
* [[Scolopendromorpha]] |
* [[Scolopendromorpha]] |
||
* [[Scutigeromorpha]] |
* [[Scutigeromorpha]] |
||
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Chilopoda}} |
|||
}} |
}} |
||
'''Çıyanlar''' (Chilopoda), çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, [[eklembacaklılar]] [[şube]]sine ait bir [[Çok bacaklılar]] [[sınıf]]ı. İri türleri zehirlidir,<ref>{{Web kaynağı |url=http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/_0_0/success_08 |başlık=Arthropod evolibrary |erişimtarihi=26 Ağustos 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110606044829/http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/_0_0/success_08 |arşivtarihi=6 Haziran 2011 |ölüurl=evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://ask.metafilter.com/20665/Can-a-centiped-bite-kill-a-largebreed-dog |başlık=Problem Filter.com |erişimtarihi=17 Şubat 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20100720060714/http://ask.metafilter.com/20665/Can-a-centiped-bite-kill-a-largebreed-dog |arşivtarihi=20 Temmuz 2010 |ölüurl=evet }}</ref> birçoğu dişleri küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında her yerde yaşarlar. Arılarda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere buz konulmalıdır. Boyları 1 mm ile 30 cm arasıda değişir. Akrep, örümcek ve küçük böcekleri yiyerek beslenir. |
'''Çıyanlar''' (Chilopoda), çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, [[eklembacaklılar]] [[şube]]sine ait bir [[Çok bacaklılar]] [[sınıf]]ı. İri türleri zehirlidir,<ref>{{Web kaynağı |url=http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/_0_0/success_08 |başlık=Arthropod evolibrary |erişimtarihi=26 Ağustos 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110606044829/http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/_0_0/success_08 |arşivtarihi=6 Haziran 2011 |ölüurl=evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://ask.metafilter.com/20665/Can-a-centiped-bite-kill-a-largebreed-dog |başlık=Problem Filter.com |erişimtarihi=17 Şubat 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20100720060714/http://ask.metafilter.com/20665/Can-a-centiped-bite-kill-a-largebreed-dog |arşivtarihi=20 Temmuz 2010 |ölüurl=evet }}</ref> birçoğu dişleri küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında her yerde yaşarlar. Arılarda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere buz konulmalıdır. Boyları 1 mm ile 30 cm arasıda değişir. Akrep, örümcek ve küçük böcekleri yiyerek beslenir. |
||
Sayfanın 18.00, 1 Ekim 2021 tarihindeki hâli
Çıyanlar | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||
| |||||||||
Takımlar | |||||||||
Çıyanlar (Chilopoda), çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, eklembacaklılar şubesine ait bir Çok bacaklılar sınıfı. İri türleri zehirlidir,[1][2] birçoğu dişleri küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında her yerde yaşarlar. Arılarda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere buz konulmalıdır. Boyları 1 mm ile 30 cm arasıda değişir. Akrep, örümcek ve küçük böcekleri yiyerek beslenir.
Tesbih böceğinin bir akrabası olup, daha yavaş ve zararsız olan diğer çöpçül kırkayaklarda (Diplopoda) her boğumda iki çift bacak varken, Çıyanlarda da bir çift bacak olması ikisini ayırt eder. Etçil beslenen Çıyanlar utangaç olsa da tehdit esnasında ısırabilmesine karşın Kırkayaklar ise genel kanının aksine sokmaz ve ısırmaz, dokunulduğunda veya tehlike sezince hemen kıvrılıp ölü taklidi yapar.
Tropik iklimlerde'deki çıyanlar en fazla 30 cm olabilirler. Böcek olmaktan çok karides türevi eklem bacaklılar'dır.
Kaynakça
- ^ "Arthropod evolibrary". 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011.
- ^ "Problem Filter.com". 20 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2011.
Dış bağlantılar
- http://atshq.org/articles/centipedes.html24 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Çiyanlar16 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.cut-the-knot.org/language/centipede.shtml5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Eklem bacaklılar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |