Uçak gemisi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎Tarihi: düzeltme AWB ile
Caskination (mesaj | katkılar)
Devriyeler
6.587 değişiklik
Kaynaklar eklendi ve değişiklikler yapıldı.
5. satır: 5. satır:
[[Dosya:Attack on carrier USS Franklin 19 March 1945.jpg|thumb|150px|[[USS Franklin (CV-13)|USS ''Franklin'']] uçak gemisi 19 Mart [[1945]] sabah saat 07.08'de Japon 5. Hava Filosu 762. Deniz Hava birliğine bağlı [[bombardıman uçağı]] [[Yokosuka P1Y|"Ginga"]] tarafından bombalandı. (2.600 kişilik mürettebattan 762'si öldü ve 265'i yaralandı.)]]
[[Dosya:Attack on carrier USS Franklin 19 March 1945.jpg|thumb|150px|[[USS Franklin (CV-13)|USS ''Franklin'']] uçak gemisi 19 Mart [[1945]] sabah saat 07.08'de Japon 5. Hava Filosu 762. Deniz Hava birliğine bağlı [[bombardıman uçağı]] [[Yokosuka P1Y|"Ginga"]] tarafından bombalandı. (2.600 kişilik mürettebattan 762'si öldü ve 265'i yaralandı.)]]


[[1900|1900'lü yıllarda]] [[Wright kardeşler]]in insanlı uçuşu keşfetmelerinden kısa bir süre sonra uçaklar gittikçe önem kazanmışlardır. Her yeni savaş aleti gibi başlangıçta hor görülen bu aletler, kullanışlılıkları kanıtlandıktan sonra sürekli daha fazla önem kazanmışlardır.
1900'lü yıllarda [[Wright kardeşler]]in insanlı uçuşu keşfetmelerinden kısa bir süre sonra uçaklar gittikçe önem kazanmışlardır. Her yeni savaş aleti gibi başlangıçta hor görülen bu aletler, kullanışlılıkları kanıtlandıktan sonra sürekli daha fazla önem kazanmışlardır.<ref name=":0">https://medium.com/t%C3%BCrkiye/u%C3%A7ak-gemisi-nedir-3c1d3c5aa351</ref>


Ancak uçakların inişi ve kalkışı için gereken pistlerin sadece karada olması kullanımlarını kısıtlıyor, komutanlar için sorun çıkartıyordu. Ayrıca uçaklar, gemiler için de bir sorundu. Hem uçakları taşıyabilmek hem de düşman gemilerine karşı kullanabilmek için uçak gemileri icad edildi.
Ancak [[uçak]]<nowiki/>ların inişi ve kalkışı için gereken [[Pist (havacılık)|pist]]<nowiki/>lerin sadece karada olması kullanımlarını kısıtlıyor, komutanlar için sorun çıkartıyordu. Ayrıca uçaklar, gemiler için de bir sorundu. Hem uçakları taşıyabilmek hem de düşman gemilerine karşı kullanabilmek için uçak gemileri icat edildi.<ref name=":0" />


=== I. Dünya Savaşı ===
=== I. Dünya Savaşı ===
İlk uçak gemisi çalışmaları, [[I. Dünya Savaşı]]'ndan da eskiye dayanır. Çeşitli değişikliklere uğratılıp uçak gemisine dönüştürülen [[USS Pennsylvania]]'ya inen Eugene Ely böylelikle bir yeniliği gerçekleştirip tarihe geçiyordu (Kasım [[1910]]).
İlk uçak gemisi çalışmaları, [[I. Dünya Savaşı]]'ndan da eskiye dayanır. Çeşitli değişikliklere uğratılıp uçak gemisine dönüştürülen [[USS Pennsylvania]]'ya inen Eugene Ely böylelikle bir yeniliği gerçekleştirip tarihe geçiyordu (Kasım [[1910]]).<ref name=":0" />


Ancak ilk uçak gemisi unvanı [[HMS Ark Royal]]'a bahşedilmişti. Aslen bir ticaret gemisi olan bu gemi, USS Pennsylvania'da olduğu gibi çeşitli değişikliklere uğratılarak üzerine uçakların iniş ve kalkışlarını yapabileceği bir pist eklenmiştir. 1914'te denize inen bu gemi, I. Dünya Savaşında [[Çanakkale Cephesi]]nde de bulunmuştur.
Ancak ilk uçak gemisi unvanı [[HMS Ark Royal]]'a bahşedilmişti. Aslen bir ticaret gemisi olan bu gemi, [[USS Pennsylvania]]'da olduğu gibi çeşitli değişikliklere uğratılarak üzerine uçakların iniş ve kalkışlarını yapabileceği bir pist eklenmiştir. 1914'te denize inen bu gemi, I. Dünya Savaşında [[Çanakkale Cephesi]]nde de bulunmuştur.<ref>[[Çanakkale Savaşı deniz harekâtlarına katılan İtilaf Devletlerine ait savaş gemileri listesi]]</ref>


==== İlk uçak gemileri ====
==== İlk uçak gemileri ====
27. satır: 27. satır:


== Nükleer Uçak Gemileri ==
== Nükleer Uçak Gemileri ==
II. Dünya Savaşı'nın bitimi ile dünya yeni daha önce olmamış bir şeyle, [[Soğuk Savaş]]la karşılaşmıştı. [[Nükleer enerji]]nin keşfi ile dünya denizlerinde yol alan gemilerin menzilleri 20-30 yıl boyunca hiç yakıt yenilemeden ilerleyebilecek kademeye getirilmişti. İlk nükleer uçak gemisi olan [[USS Enterprise]], dünya denizlerinde [[Amerikan Donanması]]'nın göz bebeği olmuş, [[Sovyetler Birliği]]'ne karşı girişilen soğuk savaşta önemli bir psikolojik ve askeri üstünlük olarak yer almıştı
II. Dünya Savaşı'nın bitimi ile dünya yeni daha önce olmamış bir şeyle, [[Soğuk Savaş]]la karşılaşmıştı. [[Nükleer enerji]]nin keşfi ile dünya denizlerinde yol alan gemilerin menzilleri 20-30 yıl boyunca hiç yakıt yenilemeden ilerleyebilecek kademeye getirilmişti. İlk nükleer uçak gemisi olan [[USS Enterprise]], dünya denizlerinde [[Amerikan Donanması]]'nın göz bebeği olmuş, [[Sovyetler Birliği]]'ne karşı girişilen soğuk savaşta önemli bir psikolojik ve askeri üstünlük olarak yer almıştı.{{Kaynak belirt}}

== Günümüzde ==
== Günümüzde ==
[[Dosya:World Navy Aircraft carries chart.svg|thumb|300px|Farklı donanmalarda kullanılan uçak gemileri ve özellikleri.]]
[[Dosya:World Navy Aircraft carries chart.svg|thumb|300px|Farklı donanmalarda kullanılan uçak gemileri ve özellikleri.]]
Günümüzde uçak gemileri yeni bir kademeyle, Süper Uçak Gemileri kademesiyle denizlerde hakimiyetini sürdürmektedir. Başı çeken [[Amerika Birleşik Devletleri]] ile birlikte 9 ülke bugün çeşitli boyutlarda uçak gemilerine sahiptir.
Günümüzde uçak gemileri yeni bir kademeyle, Süper Uçak Gemileri kademesiyle denizlerde hakimiyetini sürdürmektedir. Başı çeken [[Amerika Birleşik Devletleri]] ile birlikte 9 ülke bugün çeşitli boyutlarda uçak gemilerine sahiptir.<ref>[[Uçak gemileri listesi]]</ref>


[[Amerika Birleşik Devletleri]], birçok uçak gemisi filosunu dünyanın çeşitli denizlerinde konuşlandırmıştır (Bunlardan en bilineni Akdeniz'de [[6. Filo]] olarak adlandırılan filodur)
[[Amerika Birleşik Devletleri]], birçok uçak gemisi filosunu dünyanın çeşitli denizlerinde konuşlandırmıştır (Bunlardan en bilineni Akdeniz'de konuşlu [[6. Filo]]'dur)


=== Aktif kullanıcılar ===
=== Aktif kullanıcılar ===
48. satır: 47. satır:
=== Gelecek alımlar ===
=== Gelecek alımlar ===
* {{bayraksimge|Birleşik Krallık}} [[Birleşik Krallık]]: Queen Elizabeth sınıfı 2 adet uçak gemisinin 2020'de hizmete girmesi planlanmıştır.
* {{bayraksimge|Birleşik Krallık}} [[Birleşik Krallık]]: Queen Elizabeth sınıfı 2 adet uçak gemisinin 2020'de hizmete girmesi planlanmıştır.
* {{bayraksimge|Türkiye}}[[Türkiye]]: TCG Anadolu uçak gemisinin 2020 yılı sonunda hizmete sokulması planlanıyor.<ref>https://www.cnnturk.com/ekonomi/tcg-anadolu-2020-sonunda-hizmete-girecek</ref> TCG Trakya uçak gemisi ise tasarım aşamasındadır.{{olgu}}
* {{bayraksimge|Türkiye}}[[Türkiye]]: TCG Anadolu uçak gemisinin 2020 yılı sonunda hizmete sokulması planlanıyor.<ref>https://www.cnnturk.com/ekonomi/tcg-anadolu-2020-sonunda-hizmete-girecek</ref> TCG Trakya uçak gemisi ise tasarım aşamasındadır.<ref>https://www.denizhaber.com/guncel/tcg-trakya-ne-zaman-bitecek-h81915.html</ref>


=== Eski Kullanıcılar ===
=== Eski Kullanıcılar ===

Sayfanın 16.21, 28 Nisan 2020 tarihindeki hâli

USS Stennis ve HMS Illustrious uçak gemileri bir seferdeyken.

Tarihi

USS Franklin uçak gemisi 19 Mart 1945 sabah saat 07.08'de Japon 5. Hava Filosu 762. Deniz Hava birliğine bağlı bombardıman uçağı "Ginga" tarafından bombalandı. (2.600 kişilik mürettebattan 762'si öldü ve 265'i yaralandı.)

1900'lü yıllarda Wright kardeşlerin insanlı uçuşu keşfetmelerinden kısa bir süre sonra uçaklar gittikçe önem kazanmışlardır. Her yeni savaş aleti gibi başlangıçta hor görülen bu aletler, kullanışlılıkları kanıtlandıktan sonra sürekli daha fazla önem kazanmışlardır.[1]

Ancak uçakların inişi ve kalkışı için gereken pistlerin sadece karada olması kullanımlarını kısıtlıyor, komutanlar için sorun çıkartıyordu. Ayrıca uçaklar, gemiler için de bir sorundu. Hem uçakları taşıyabilmek hem de düşman gemilerine karşı kullanabilmek için uçak gemileri icat edildi.[1]

I. Dünya Savaşı

İlk uçak gemisi çalışmaları, I. Dünya Savaşı'ndan da eskiye dayanır. Çeşitli değişikliklere uğratılıp uçak gemisine dönüştürülen USS Pennsylvania'ya inen Eugene Ely böylelikle bir yeniliği gerçekleştirip tarihe geçiyordu (Kasım 1910).[1]

Ancak ilk uçak gemisi unvanı HMS Ark Royal'a bahşedilmişti. Aslen bir ticaret gemisi olan bu gemi, USS Pennsylvania'da olduğu gibi çeşitli değişikliklere uğratılarak üzerine uçakların iniş ve kalkışlarını yapabileceği bir pist eklenmiştir. 1914'te denize inen bu gemi, I. Dünya Savaşında Çanakkale Cephesinde de bulunmuştur.[2]

İlk uçak gemileri

II. Dünya Savaşı

Uçak gemileri, I. Dünya Savaşı'ndakinin aksine II. Dünya Savaşı'nda çok önemli bir rol oynamıştır. Genel kanıya göre uçak gemileri II. Dünya Savaşı'nın akışını tamamiyle değiştirmiştir. Şöyle ki, 1941 yılındaki sürpriz Japon baskını (Pearl Harbor Saldırısı olarak bilinir) 380 kadar uçağın saldırısı ile gerçekleşip Amerika Birleşik Devletleri'nin II. Dünya Savaşı'na müttefikler tarafında katılması ile güç dengesinin bir anda müttefikler tarafına doğru yönelmesine neden olmuştur. Pasifik Cephesi'nde Amerikan ordusu ile Japon ordusu savaşın sonuna kadar amansızca dövüşmüş, uçak gemileri ise şüphesiz en büyük rolü oynamıştır.

Nükleer Uçak Gemileri

II. Dünya Savaşı'nın bitimi ile dünya yeni daha önce olmamış bir şeyle, Soğuk Savaşla karşılaşmıştı. Nükleer enerjinin keşfi ile dünya denizlerinde yol alan gemilerin menzilleri 20-30 yıl boyunca hiç yakıt yenilemeden ilerleyebilecek kademeye getirilmişti. İlk nükleer uçak gemisi olan USS Enterprise, dünya denizlerinde Amerikan Donanması'nın göz bebeği olmuş, Sovyetler Birliği'ne karşı girişilen soğuk savaşta önemli bir psikolojik ve askeri üstünlük olarak yer almıştı.[kaynak belirtilmeli]

Günümüzde

Farklı donanmalarda kullanılan uçak gemileri ve özellikleri.

Günümüzde uçak gemileri yeni bir kademeyle, Süper Uçak Gemileri kademesiyle denizlerde hakimiyetini sürdürmektedir. Başı çeken Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte 9 ülke bugün çeşitli boyutlarda uçak gemilerine sahiptir.[3]

Amerika Birleşik Devletleri, birçok uçak gemisi filosunu dünyanın çeşitli denizlerinde konuşlandırmıştır (Bunlardan en bilineni Akdeniz'de konuşlu 6. Filo'dur)

Aktif kullanıcılar

Gelecek alımlar

  • Birleşik Krallık Birleşik Krallık: Queen Elizabeth sınıfı 2 adet uçak gemisinin 2020'de hizmete girmesi planlanmıştır.
  • TürkiyeTürkiye: TCG Anadolu uçak gemisinin 2020 yılı sonunda hizmete sokulması planlanıyor.[4] TCG Trakya uçak gemisi ise tasarım aşamasındadır.[5]

Eski Kullanıcılar

Günümüz uçak gemileri

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Uçak gemisi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

  1. ^ a b c https://medium.com/t%C3%BCrkiye/u%C3%A7ak-gemisi-nedir-3c1d3c5aa351
  2. ^ Çanakkale Savaşı deniz harekâtlarına katılan İtilaf Devletlerine ait savaş gemileri listesi
  3. ^ Uçak gemileri listesi
  4. ^ https://www.cnnturk.com/ekonomi/tcg-anadolu-2020-sonunda-hizmete-girecek
  5. ^ https://www.denizhaber.com/guncel/tcg-trakya-ne-zaman-bitecek-h81915.html
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Uçak_gemisi&oldid=22227380" sayfasından alınmıştır